فاضلاب تعریفی ساده دارد و در کل به آبی آلوده میگویند که پس از مصرف های گوناگون , کیفیت آن دچار تغییر میشود و جهت مصرف قبلی , غیر قابل استفاده میشود. فاضلاب صنعتی با توجه به تعریف بالا از فاضلاب , به آب مصرف شده در صنعت و در طول مراحل مختلف آن بوجود می‌آید. فاضلاب صنعتی غالبا بسیار خطرناک است و حاوی املاح ریز و درشت و ریز ارگانیزمهایی بسیار خطرناک برای انسان و محیط زیست است. فاضلاب صنعتی خطرناکترین نوع فاضلاب است و تخلیه فاضلاب صنعتی به محیط زیست میتواند خاک‌ها , دریا‌ها , رودخانه‌ها , منابع آبهای زیر زمینی و در کل , تمام محیط زیست را آلوده و با خطری بسیار جدی مواجه نماید. تقریبا تمام صنایع به آب وابسته هستند و فاضلاب صنعتی تولید میکنند از این رو تصفیه فاضلاب صنعتی از اولویت‌های صنایع میباشد که بسیار جدی باید گرفته شود و برای اینکه عمل تصفیه فاضلاب به درستی انجام پذیرد و برای طراحی و ساخت یک سیستم تصفیه فاضلاب کارا و توانمند اول باید بدانیم که با چه نواع فاضلابی سر و کار داریم و در زیر به توضیح انواع فاضلاب میپردازیم

انواع فاضلاب صنعتی

فاضلابهای صنعتی میتواند شامل حاصل فعالیتهای صنایع متفاوتی مانند تولید مواد شیمیایی آلی ، کارخانه های تولید انرژی الکتریکی ، صنایع غذایی ، تولید فلزات ، انواع معادن و … باشد. اما در یک دسته بندی کلی میتوان فاضلابهای صنعتی را به ۴ گروه زیر تقسیم بندی کرد:

 

• شامل آلاینده های معدنی ، مانند: فاضلاب صنایع پردازش مواد معدنی و یا صنایع آبکاری.
• فاضلاب های شامل آلاینده های آلی مانند: فاضلاب مواد غذائی یا تصفیه روغن؛
• با توجه به طبقه بندی شرکت های صنعتی و نوع تولید آنها ، از جمله: فاضلاب های متالورژی، فاضلاب کاغذ سازی، فاضلاب های تولید زغال سنگ، فاضلاب های تولید فلزات، فاضلاب های تولیدات مواد شیمیایی ، چاپ پارچه و رنگرزی، فاضلاب تولید آفت کش ها و …
• با توجه به اجزای اصلی آلاینده های موجود در فاضلاب، از جمله: فاضلاب اسیدی، فاضلاب قلیایی، فاضلاب حاوی سیانور، فاضلاب حاوی کروم، پسماندهای کادمیوم، فاضلاب حاوی جیوه، فاضلاب فنول، فاضلاب حاوی گوگرد، فسفر آلی فاضلاب و فاضلاب رادیواکتیوی.

در مورد فاضلاب های صنعتی ، معمولاً غلضت پساب را بوسیله ماده آلوده کننده می سنجند مثلاً در مورد فاضلاب آبکاری میزان غلظت فلزات سنگین (مس ، کادمیوم ، کرم ، نیکل و ….) و یا املاح دیگری مثل سیانورها و …اندازه گیری می نمایند. لذا در آنالیز کیفی فاضلاب صنعتی عوامل مربوطه باید اندازه گیری و تعیین گردند. با این وجود بخش عمده فاضلاب صنعتی نیز دارای آلودگیهائی هستند که توسط مواد آلی ایجاد شده (محلول یا نا محلول)   که مهمترین شاخص آلودگی میباشند مشخص میشوند. برحسب BOD و COD از روی مقادیر پارامترهای فوق می توان درجه و شدت آلودگی فاضلاب صنعتی را به طور تقریبی تعیین نمود. دمای فاضلاب یکی از مشخصات بارز فاضلاب های صنعتی است که روند طبیعی تصفیه فاضلاب را مختل می کند. اساساً در بسیاری از صنایع، از آب بعنوان خنک کننده بویلرها استفاده می‌کنند. نمونه بارز این مورد استفاده از آب برای خنک کردن بویلرها در نیروگاه های تولید برق است. افزایش دما به خودی خود چند اثر بصورت مستقیم و غیرمستقیم خواهد داشت. در فاضلاب‌های با درجه حرارت بالا، اصولا میزان اکسیژن و دیگر گازها در آن کاهش می یابد. در این حالت شرایط برای ادامه حیات آبزیان سخت شده و نهایتاً منجر به مرگ و میر آنها می شود. از طرف دیگر این فرایند منجر به عمل تصفیه غیرهوازی شده و به دلیل تخمیر شرایط بوی بد و تولید مواد اسیدی بر فاضلاب حاکم می شود. دیگر موردی که در فاضلاب های صنعتی زیاد چشمگیر است و منشاء بسیاری از مشکلات است، وجود گوگرد است. گوگرد به شکل سولفید در فاضلاب وجود دارد که در صورت اعمال شرایط غیرهوازی بر فاضلاب، میکرواورگانیزم ها سولفید را به سولفات کاهش داده و گونه ای بسیار خورنده است. البته با ادامه فرایند و وجود اکسیزن این سولفات ها به اسید سولفورک اکسید شده و محیط را اسیدی می کند که در این حالت بسیار خورنده است. پساب های حاوی گوگرد قبل از ورود به هر تصفیه خانه صنعتی باید عمل پیش تصفیه بر روی آن انجام گیرد. در ضمن گوگرد بهمراه متان از منشاء های اصلی بوی بد در فاضلاب ها هستند و گاز هیدروژن سولفید نیز بسیار سمی بوده و برای اپراتور طرح های صنعتی شدیداً خطرناک است.

تصفیه فاضلاب صنعتی

تصفیه فاضلاب صنعتی بسیار مهم است و اگر این فاضلاب تصفیه و بعد دفع نگردد ضررات جبران ناپذیری را به خود و محیط زیستمان زده‌ایم. هر واحد صنعتی به یک واحد تصفیه فاضلاب نیاز اساسی دارد که طراحی و ساخت واحد تصفیه بر اساس نوع فاضلاب تولید شده می‌باشد. فاضلاب صنعتی باید بنحو مناسب تصفیه و سپس دفع گردد اولین گام در تصفیه فاضلاب صنعتی انجام آنالیز کیفی و تشخیص نوع آلودگی فاضلاب می باشد. در مرحله بعد سیستم تصفیه فاضلاب متناسب نوع آلودگی موجود در فاضلاب بر مبنای سه روش کلی تصفیه فیزیکی، تصفیه شیمیایی و تصفیه بیولوژیکی  طراحی و اجرا می‌گردد. پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی هر کارخانه و یا کارگاه تولیدی باید طبق نوع فاضلاب خروجی آن ساخته شود و متناسب با آن از جنس و نوع خاصی از روش تصفیه فاضلاب باید استفاده شود. تصفیه فاضلاب صنعتی کلا در سه مرحله انجام میشود که عبارت است از  :

• تصفیه اولیه فاضلاب صنعتی : در اولین مرحله اجسام جامد ته نشین و ذرات نا خالصی و معلق در آب از بین می‌رود.
• تصفیه ثانویه فاضلاب صنعتی : در این مرحله محلول‌های ارگانیک موجود در تصفیه‌ی اولیه از بین می‌روند و حدود ۸۵% از ذرات معلق از بین می‌روند.
• تصفیه پیشرفته تصفیه فاضلاب صنعتی : در این مرحله هم همان آلودگی‌ها از بین می روند و فاضلاب تا ۹۹% تمیز می‌شود.

 

جمع آوری فاضلاب سطحی شهر توسط لوله پلی اتیلن در منطقه صنعتی آلوده