استاندارد خطوط لوله پلیمری جهت کاربردهای صنعتی و آتشنشانی
استاندارد 21266 (استاندارد لوله پلی اتیلن آتشنشانی) در مورد شیوه لوله گذاری و نصب لولههای پلیمری و لولههای پلی اتیلن در پروژههای آتشنشانی و صنعتی میباشد و یک استاندارد اجرایی میباشد برای پروژههای خاص. نامگذاری این استاندارد در سازمان استاندارد ایران بسیار کلی میباشد اما در فصلهای داخلی آن مشخصا درباره لوله پلی اتیلن و سیستمهای آتشنشانی صحبت شده است و کمیته و افرادی که در تهییه این استاندارد نقش اساسی داشتند از اعضا شرکت پارس اتیلن کیش و دیگر شرکتهای تولید کننده لوله پلی اتیلن و همچنین نماینده انجمن لوله پلی اتیلن در این جلسات حضور مستمر داشتند. این استاندارد ملی (INSO 21266 ) بر مبنای پذیرش استاندارد بین المللی زیر به روش “ترجمه تغییر یافته” تهیه و تدوین شده و شامل ترجمه تخصصی کامل متن آن به زبان فارسی همراه با اعمال تغییرات با توجه به مقتضیات کشور است: ISO 15494:2015, Plastics piping systems for industrial applications – Polybutene (PB), Polyethylene (PE), Polyethylene of raised temperature resistance (PE-RT), crosslinked Polyethylene (PE-X), Polyethylene(PP) – Metric series for specifications for components and the system.
استاندارد INSO 21266
استاندارد “پلاستیک ها – سامانههای لوله گذاری برای کاربردهای صنعتی – پلی بوتن (PB) ، لوله پلی اتیلن (PE)، لوله پلی اتیلن مقاوم به دمای بالا(PE-RT)، پلی اتیلن شبکه ای شده (PE-X) ، پلی پروپلین(PP) – ویژگیهای اجزا و سامانه” که پیش نویس آن در کمیسیونهای مربوط بر مبنای پذیرش استانداردهای بین المللی به عنوان استاندارد ملی ایران به روش اشاره شده در مورد پ بند 7 ، استاندارد ملی شماره 5 تهیه و تدوین شده، در یک هزار و پانصد و بیست و چهارمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد شیمیایی و پلیمر مورخ 06/10/1395 تصویب شد. اینک به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ، مصوب بهمن ماه 1371، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد INSO 21266
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین مشخصات و الزامات اجزایی از قبیل لولهها، اتصالات و شیرآلات مورد استفاده در سامانههای لوله گذاری پلاستیکی برای کاربردهای صنعتی روزمینی و مدفون است، که از یکی از مواد زیر تولید میشوند :
– پلی بوتن (PB)
– پلی اتیلن (PE)
– پلی اتیلن مقاوم به دمای بالا (PE-RT)
– پلی اتیلن شبکه ای شده (PE-X)
– پلی پروپیلن (PP)
این استاندارد برای لولهها ، اتصالات و شیرآلات PE-X,PE-RT,PE,PB یا PP ، محل اتصال آن ها با هم ، محل اتصال آنها با اجزای پلاستیکی و غیرپلاستیکی، بسته به مناسب بودن، به منظور انتقال سیالات مایع و گازی و مواد جامد معلق در سیالات برای کاربردهای صنعتی زیر کاربرد دارد :
– صنایع شیمیایی
– مهندسی شبکه های فاضلاب صنعتی
– مهندسی نیروگاه (آب برای خنک کاری و مصارف عمومی)
– معدن کاری
– سیستمهای آتشنشانی
طراحی سامانههای لوله گذاری پلی اتیلن و پلاستیکی برای کاربردهای صنعتی
برای طراحی یک سامانه مونتاژ شده لوله گذاری مانند تعیین حداکثر فشار کاری، ، توصیه عوامل زیر در نظر گرفته شوند:
– دما(T) که به طور معمول ثابت است. در صورت تغییر دما، توصیه می شود از اصل ماینر در ISO 13760 استفاده شود؛
– فشار (P) که به طور معمول ثابت است . در صورت تغییر فشار، توصیه می شود از اصل ماینر در ISO 13760 استفاده شود.
– عمر (t) که به طور معمول 25 سال است.
– تنش (..) که بر حسب کاربرد، از معادلات داده شده در پیوست الف تا پیوست ث محاسبه می شود.
– مقاومت به رشد سریع ترک برای لوله انتقال دهنده هوا یا گاز تراکم پذیر
– مقاومت شیمیایی مواد اجزای سامانه به سیال
– ضریب طراحی لازم(C) که حداقل مقدار آن در استاندارد ملی ایران شماره 17615 داده شده است.
– تأثیر فرسایش و سایش ذرات جامد موجود در سیالات
– تأثیر تغییر طول (ناشی از دما، تورم، فشار داخلی)
– نوع نصب (ثابت ، شناور و غیره)
– فواصل تکیه گاهی در سامانه لوله گذاری نصب شده
طراحی سامانه لوله گذاری با استفاده از این عوامل همراه با منحنیهای حداقل استحکام هیدروستاتیک لازم با در نظر گرفتن الزامات ملی و یا محلی انجام میشود؛ که در صورت لزوم با روش های طراحی آزمایش تکمیل میشود. یادآوری – به دلیل این که روشهای متعدد محاسبه برای طراحی سامانههای لولهگذاری پلاستیکی برای کاربردهای صنعتی وجود دارد، فقط برخی عوامل کلی میتواند داده شود. راهنمای نصب سامانههای صنعتی می تواند در آیین نامههای ملی یا محلی یافت شود.
نصب سامانه های لوله گذاری پلی اتیلنی و پلاستیکی
برای نصب اجزای مطابق با این استاندارد، الزامات ملی و یا محلی کاربرد دارد. علاوه بر این، تولید کننده اجزا میتواند آیین نامهای برای نصب ارائه دهد؛ که در آن حمل و نقل ، انبارش، جابجایی و نصب مطابق با دستورالعملهای ملی و یا محلی ارجاع شود. برای کاربردهای روزمینی، توصیه میشود الزامات اضافی مربوط به شرایط جوی بین تولید کننده و خریدار توافق شود.
فهرست مندرجات استاندارد INSO 21266
آشنایی با سازمان ملی استاندارد ایران کمیسیون فنی تدوین استاندارد پیش گفتار 1- هدف و دامنه کاربرد
2- مراجع الزامی
3- اصطلاحات و تعاریف
4- نمادها و کوته نوشت ها
5- مواد
6- مشخصات کلی
7- مشخصات مهندسی
8- مشخصات مکانیکی
9- مشخصات فیزیکی
10- مشخصات شیمیایی
11- مشخصات الکتریکی
12- الزامات کارایی
13- رده بندی اجزای سامانه
14- طراحی و نصب
15- اظهار انطباق
16- نشانه گذاری
پیوست الف (الزامی) مشخصات و الزامات ویژه برای سامانه های لوله گذاری صنعتی از پلی بوتن(PB)
پیوست ب (الزامی) مشخصات و الزامات ویژه برای سامانه های لوله گذاری صنعتی از پلی اتیلن(PE)
پیوست پ (الزامی) مشخصات و الزامات ویژه برای سامانه های لوله گذاری صنعتی از پلی اتیلن مقاوم به دمای بالا (PE-RT)
پیوست ت (الزامی) مشخصات و الزامات ویژه برای سامانه های لوله گذاری صنعتی از پلی اتیلن شبکهای شده(PE-X)
پیوست ث (الزامی) مشخصات و الزامات ویژه برای سامانه های لوله گذاری صنعتی از پلی پروپیلن(PP)
پیوست ج(آگاهی دهنده) طراحی و نصب
پیوست چ(آگاهی دهنده) تغییرات اعمال شده در استاندارد منبع
کتاب نامه