معرفی رئوس درسی و معرفی عناوین دوره مدیریت بازرگانی MBA

سر فصلها در دوره MBA در هر جای دنیا،‌ (هر دانشگاهی) بنا به نیازهای مخاطبان خود، دوره MBA متفاوتی را طراحی و اجرا می‌کند. با توجه به این نکته بهترین روش برای شناخت سرفصل های متعارف (نمی‌توانیم بگوییم سرفصلهای استاندارد) بررسی دوره MBA دانشگاه‌های مختلف و تشخیص فصول مشترک آنان است.

آنچه اینجا می‌خوانید با بررسی سرفصل‌های پیشنهادی مطرح شده در دوره MBA انشگاه‌ وارتون، دوره MBA دانشگاه هاروارد، دوره MBA مدرسه کسب و کار لندن یا LBS ارائه شده است.

رهبری : شاید جالب باشد که دانشگاه هاروارد و استنفورد و ال بی اس، هر سه مورد رهبری را در درسهای پایه دوره MBA در نظر گرفته‌اند. دانش و مهارت رهبری،‌ به ما کمک می‌کند در کار تیمی خود،‌ محیطی پویاتر، آرام‌تر و با اصطکاک کمتر داشته و در موقعیت مسئول یک تیم یا مدیر یک سازمان، دیگران را نه صرفاً با «منطق و عقل» بلکه با «عشق و احساس» به کار و فعالیت و همدلی و همراهی ترغیب کنیم. در گذشته درس رفتار سازمانی به عنوان یکی از دروس پایه در دوره MBA تدریس میشد و رهبری یا به عنوان بخشی از این درس یا بعداً به عنوان یک درس اختیاری در گرایش، ارائه می‌شد. امروز در بسیاری از مراکز رفتار سازمانی جای خود را به رهبری داده و یا بخشی از درس رهبری را به خود اختصاص داده است. به همین دلیل گاهی به جای رهبری، در برخی مراکز از عنوان «رهبری و رفتار سازمانی» استفاده می‌شود.

حوزه علوم حسابداری و مالی : در حوزه حسابداری، در مورد ثبت و نگهداری و تنظیم گزارش مربوط به فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها، اعم از دارایی و درآمد و هزینه و جریان وجوه نقد و حقوق صاحبان سهام و … صحبت می‌کنیم. زمانی که بحث به حوزه مالی کشیده می‌شود، منابع، مصارف و سرمایه‌های سازمان مورد توجه قرار می‌گیرند. دیگر جزییات هزینه‌های روزمره مورد توجه نیست. اما ممکن است سهم هزینه‌های روزمره در گردش مالی کل شرکت مورد توجه قرار گیرد. حالا این سوال مطرح می‌شود که تامین مالی فلان پروژه از چه طریقی انجام شود. قرض بگیریم یا وام یا سهام عرضه کنیم یا مشارکت یا …؟ حالا سبد سرمایه معنا پیدا می‌کند. دارایی‌های شرکت به چه شکلی مدیریت شوند؟ چه سهمی از دارایی‌ها باید به شکل نقد باشند و چقدر به شکل سایر دارایی‌ها (سهم سایر شرکت‌ها). تقریباً در تمام دوره‌های MBA حوزه حسابداری و مالی با عناوین مختلف در نخستین ترم مورد توجه قرار می‌گیرد.

مدرسه کسب و کار لندن، در ترم نخست دوره حسابداری مالی را در نظر گرفته که پایه آن درک گزارش های مالی سازمان است. دانشگاه هاروارد دو درس مستقل را در ترم اول در نظر گرفته که در یکی از آنها مالی و در دیگری خواندن و کنترل گزارش‌های مالی را آموزش می‌دهد. البته دانشگاه وارتون، گذراندن دروس مالی را به انتخاب و علاقه دانشجو واگذار کرده اما دانشجو موظف است در ترم اول اقتصاد مدیریت و اقتصاد خرد را مستقل از علاقه و گرایش MBA خود بیاموزد.

مدیریت بازاریابی درس مهم دیگری است که شرکت در آن در یک دوره MBA مستقل از گرایش تحصیلی شما، تقریباً اجتناب ناپذیر است. تصمیم گیری در مورد بخش بندی بازار، انتخاب بازار هدف، برند و برندسازی، قیمت گذاری، توزیع و ترویج و تدوین برنامه بازاریابی از جمله موضوعات مطرح شده در دروس مرتبط با بازاریابی است. دانشگاه وارتون و دانشگاه هاروارد بازاریابی را در ترم یک در نظر گرفته‌اند اما ظاهراً مدرسه کسب و کار لندن، ترجیح می‌دهد بازاریابی را به ترم دوم منتقل کرده و به جای آن استراتژی را به عنوان درس پایه ترم اول در نظر بگیرد.

آمار و مبانی ریاضی تصمیم گیری مبحث دیگری است که در ترم اول دوره MBA مورد توجه قرار می‌گیرد. وارتون مشخصاً درسی به نام آمار در نظر گرفته و مدرسه کسب و کار لندن، کلاسی به نام «داده‌ها، مدلها و تصمیم گیری» دارد که در آن به روش‌های عددی بررسی اطلاعات و تصمیم گیری بر اساس آنها می‌پردازد. چنین عنوانی در درسهای اجباری و پایه دوره MBA دانشگاه هاروارد در نظر گرفته نشده است.

مدیریت عملیات درس دیگری است که به عنوان درس پایه در بسیاری از دوره های MBA مورد توجه قرار می‌گیرد. شناخت تکنولوژی ها، توسعه محصول، تحلیل فرایندها،‌ تشخیص گلوگاه ها، بهبود فرایندها، تطبیق عرضه و تقاضا در فرایند تولید کالا و خدمات و در یک کلام افزایش کارایی و اثربخشی، موضوع اصلی درس مدیریت عملیات است.

دولت، کسب و کار و محیط اقتصادی، از جمله درسهایی است که معمولاً در سرفصلهای یک دوره MBA دیده می‌شود. دانشگاه هاروارد این درس را تحت عنوان «دولت، کسب و کار و اقتصاد بین الملل»، و مدرسه بازرگانی لندن آن را تحت عنوان «دولت، کسب و کار و جامعه» برگزار می‌کند. گاهی اوقات نیز این عنوان در زیرمجموعه گرایشهای دوره MBA مطرح و معرفی می‌شود. دانشگاه وارتون، این نوع از دروس را در گرایش «اقتصاد کسب و کار» ارائه می‌کند. آشنایی با رژیم‌های سیاسی و نظریه های اقتصادی، بازرگانی بین الملل، مفاهیم مربوط به سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد کشور، فعالیت اقتصادی فراتر از مرزهای کشور، مسئولیت های مدیران نسبت به ذی نفعان و اعضای جامعه، تحلیل تاثیر دخالت های دولت در بازارهای مختلف و نحوه تطبیق دادن کسب و کار با فضای قانونی جامعه، از جمله سرفصلهایی است که در این درس مورد توجه قرار می‌گیرند.

استراتژی و مدیریت استراتژیک سرفصل دیگری است که تقریباً همیشه و در هر دوره MBA به صورت جدی مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم یک عبارت را به عنوان مفهوم مشترک درس استراتژی در تمام دانشگاه های بزرگ دنیا در نظر بگیریم، بدون شک این عبارت،‌ «مزیت رقابتی یا Competitive Advantage» است. برای اینکه دانشجویان با مفهوم مزیت رقابتی پایدار آشنا شده و بتوانند آن را در کسب و کارهای خود توسعه دهند، مفاهیمی مانند تحلیل محیط کسب و کار، ارزش آفرینی، انتخاب بهترین سبد محصول و خدمات، ابزارهای تحلیل استراتژی، تحلیل صنایع مختلف و مدیریت حضور در بازارهای جهانی مورد بحث قرار می‌گیرد.

حداقل یک درس مرتبط با کارآفرینی را هم می‌توان در سرفصلهای دوره MBA مشاهده کرد. دانشگاه هاروارد با عنوان «مدیر کارآفرین» و مدرسه بازرگانی لندن به عنوان «کشف فرصتهای کارآفرینی» یک درس اجباری در ترم دوم دوره MBA خود ارائه می‌کنند. البته در برخی دانشگاه‌ها مثل دانشگاه وارتون، قسمت اجباری دوره MBA بسیار کم بوده و حجم قابل توجهی از درسها در گرایش تعیین می‌شود. به همین دلیل در وارتون (یا دانشگاههایی که برنامه ‌آموزشی مشابه آن را دارند) دانشجو با انتخاب گرایش کارآفرینی، فرصت حضور در چنین درسهایی را پیدا می‌کند.

درسهای دیگری هم در دوره MBA هستند که معمولاً بر اساس گرایش تغییر می‌کنند منبع : متمم