با توجه به استفاده روز افزون از لوله‏ های پلاستیکی در تأسیسات صنعتی و ساختمان‏های کشور و تولید و توزیع انواع مختلف لوله‏ های پلاستیکی با نام‏ها و جنس‏های مختلف به موازات توسعه صنعت پتروشیمی، انتخاب و خرید بهترین و مناسب ترین نوع لوله‏ی پلاستیکی برای یک کاربرد خاص آسان نمی‏باشد و نیازمند مطالعه و شناخت انواع معمول این لوله‏هاست. در این مجموعه کلیه مزایا و معایب لوله‏ های پلاستیکی بیان گردیده و خواننده با معمول‏ترین انواع لوله‏های پلاستیکی مصرفی در صنعت تأسیسات و موارد کاربردشان آشنا می‏شود. بکارگیری لوله‏ های پلاستیکی در تأسیسات به اواسط دهه‏ی 1930 میلادی برمی‏گردد. در آن زمان برای اولین بار آلمان‏ها از لوله‏ های پلاستیکی برای سیستم‏های تخلیه فاضلاب استفاده کردند. بعدها شناخت هر جه بیشتر معایب و نقاط ضعف لوله‏های فلزی باعث گردید تا لوله‏های پلاستیکی به مرور زمان و در بسیاری موارد جایگزین لوله‏های فلزی گردند. از مهمترین معایب لوله‏ های فلزی می‏توان به خوردگی، رسوب‏گیری سطوح داخلی، وزن زیاد، حمل و نقل و نصب مشکل آن‏ها (در مقایسه با لوله‏های پلاستیکی) اشاره نمود. لوله‏های پلاستیکی نیز اگرچه دارای معایب و مشکلات خاص خود می‏باشند اما انواع خاصی از آن‏ها برای کاربردهای خاصی از آن‏ها برای کاربردهای خاصی مناسب‏ترین انتخاب می‏باشند و ضمناً با توجه به پیشرفت‏های روز‏افزون در دانش و فن‏آوری صنایع پتروشیمی و علوم مهندسی پلیمر روشهایی برای مقاوم‎سازی و کیفیت بخشی به لوله‏های پلاستیکی و برطرف‏سازی عیوبشان ابداع گردیده که بسیار موثر بوده‏اند و هم اکنون نیز تحقیقات گسترده‏ای در زمینه و همچنین تولید پلاستیک‏ها و پلیمرهای جدید به ویژه پلیمرهای کامپوزیتی برای تولید لوله‏های صنعتی در حال انجام است. پلاستیک‏ها مواد دست‏ساز بشر هستند که پایه‏ی اصلی آن‏ها پلیمرهای آلی می‏باشد و از تنوع فراوانی برخوردارند. اصولاً پلاستیک‏ها را براساس رفتارشان در برابر حرارت به دو دسته کلی تقسیم‏بندی می‏کنند که عبارتند از:

1- ترموپلاستیک‏ها (Thermoplastics).

2- ترموست‏ها (Thermosets).

بطور کلی ترموپلاستیک‏ها در درجه حرارت معمولی محیط جامد بوده و با افزایش درجه حرارت نرم و شکل‏پذیر می‏شوند. آن‏ها را می‏توان با اعمال حرارت تغییر شکل داد و مجدداً به شکل اولیه بازگرداند غالب مواد بکار رونده در ساخت لوله‏های پلاستیکی از نوع ترموپلاستیک‏ها هستند که از جمله می‏توان به پلی‏پروپیلن (p.p)، پی‏وی‏سی (PVC) یا پلی‏اتیلن (PE) اشاره نمود. اما ترموست‏ها مواد نسبتاً تردی می‏باشند. بطوریکه براحتی نمی‏توان آن‏ها را حتی با اعمال حرارت تغییر شکل داد. آن‏ها یکبار برای همیشه شکل داده می‏شوند و شکل تغییرناپذیر و ثابت خود را حفظ می‏کنند.

• • • خواص لوله های پلاستیکی
    • خواص حرارتی
    • مشخصه های الکتریکی
    • خواص مکانیکی
    • رده بندی لوله های پلاستیکی از نظر تحمل فشار
    • دوام و پایداری لوله های پلاستیکی
    • کاربرد لوله های پلاستیکی
    • روش های مقاوم سازی پلاستیکی و افزایش طول عمر آنها
    • لوله های PVC
    • لوله های CPVC
    • لوله های پلی اتیلنی
    • لوله های پلی پروپیلنی
    • لوله های اکریلونیتریل بوتادین استایرن
    • لوله های GRP

خواص لوله‏ های پلاستیکی

انتخاب ماده‏ی مناسب برای ساخت لوله‏ها به سیال منتقل شونده و مشخصه‏های سرویس و شرایط کاری سیستم بستگی دارد. بسته به نوع پلاستیک‏ها ممکن است برخی از خصوصیات پلاستیک‏ها برای سیستم و تأسیسات مورد نظر ما مطلوب و برخی نیز نامطلوب می‏باشد. به هر حال برخی از خصوصیات نامطلوب را می‏توان از طریق طراحی و نصب اصولی کاهش داد یا حذف نمود اما آنچه مسلم است انتخاب جنس مناسب لوله برای کاربردهای متفاوت مستلزم داشتن دانش کافی درباره‏ی خواص، مزایا و معایب انواع لوله‏ های پلاستیکی است. در زیر به بررسی مهمترین خصوصیات و ویژگی‏های لوله‏های پلاستیکی می‏پردازیم.

مقاومت به سایش و خوردگی بطور کلی لوله‏ های پلاستیکی از مقاومت چشمگیری در برابر انواع اسیدها، محلول‏های نمکی، مایعات و گازهای خورنده برخوردارند. در مورد سایش (erosion) میزان مقاومت لوله‏های پلاستیکی به نوع سیال منتقل شونده از داخل لوله و شرایط سرویس و سیستم بستگی دارد. میزان مقاومت به خوردگی لوله‏ های پلاستیکی با افزایش غلظت برخی از مواد شیمیایی خاص تغییر می‏کند. برای مثال لوله‏های پلی‏اتیلن می‏تواند اسید سولفوریک 70 درصد را در °C 23 (°F 73) انتقال دهد در حالیکه برای انتقال اسیدسولفوریک 95 درصد مناسب نمی‏باشد. درجه حرارت نیز عامل مهم و تعیین کننده‏ای برای مقاومت لوله‏های پلاستیکی در برابر خوردگی است. برای مثال برخی از لوله‏های پلی‏اتیلن که برای انتقال گازهای حاوی اکسیدهای نیتروژن در  °C23 مناسب می‏باشند نباید برای انتقال این گازها در °C50 مورد استفاده قرار گیرند. فرمولاسیون خاص یک ماده‏ی پلاستیکی مشخص نیز می‏تواند عاملی در تعیین میزان مقاومت کلی ماده در برابر مواد شیمیایی خورنده و میزان غلظت آن‏ها باشد.

صافی جداره‏ ی داخلی

لوله‏ های پلاستیکی جداره‏ های داخلی فوق‏العاده صافی را دارند که باعث جلوگیری از تجمع هر نوع رسوب بر روی جداره‏ های داخلی‏شان می‏گردد و بنابراین بروز مشکل گرفتگی و انسداد به واسطه‏ی کاهش تدریجی قطر داخلی در اثر تجمع رسوبات در مورد لوله ‏های پلاستیکی منتفی می‏گردد. در حالیکه لوله ‏های فلزی به مرور زمان در اثر خوردگی از بین رفته و در اثر تجمع رسوبات بر روی سطوح داخلی‏شان افت فشارهای اصطکاکی در آن‏ها افزایش یافته و در نتیجه ظرفیت آن‏ها برای انتقال سیالات کاهش خواهد یافت.

خواص حرارتی

بطور کلی قابلیت هدایت حرارتی لوله‏ های پلاستیکی نسبت به دیگر لوله ‏ها پائین‏تر است که در نتیجه تلفات حرارتی یا بالعکس جذب حرارت از طریق جداره این لوله‏ها به حداقل ممکن (در مقایسه با دیگر لوله‏ها) می‏رسد. این خصوصیت لوله‏های پلاستیکی در مواردی که از این لوله‏ها برای سیستم‏های فاضلاب استفاده گردد یک مزیت به حساب می‏آیند چرا که از ته‏نشین شدن مواد چرب همراه فاضلاب در لوله‏ها و کاهش نرخ تخلیه جلوگیری به عمل می‏آید نرخ انبساط حرارتی لوله‏های پلاستیکی در مقایسه با دیگر لوله‏ها بالاتر است و این نکته را باید به هنگام طراحی تأسیساتی که دارای نوسانات زیاد درجه حرارت می‏باشند، مدنظر داشته باشیم. برای مثال ضریب انبساط حرارتی P.V.C نوع I (/C°6- 10×50 تا 63) پنج برابر فولاد (/C°6- 10× 12) است. به همین علت تعداد بست‏ها و نگه‏دارنده‏های مورد نیاز جهت نصب لوله ‎‏های پلاستیکی در مقایسه با لوله‏ های فلزی به مراتب بیشتر بوده و در فواصل کمتری نسبت به یکدیگر (در مقایسه با لوله‏های فولادی) باید نصب گردند. به همین دلیل در صورتیکه لوله‏های پلاستیکی بدرستی مهربندی نشوند به هنگام نوسانات زیاد حرارتی مستعد پیچ و تاب خوردگی (Snaking) خواهند بود. لوله‏های پلاستیکی وقتی در معرض درجه حرارت بالا قرار گیرند نرم می‏شوند و به همین دلیل باید از عبور دادن این لوله ‏ها از نقاط خیلی گرم یا از مجاورت وسایلی که حرارت بالایی تولید می‏کنند خودداری نمود. حد بالای تحمل درجه حرارت در لوله‏ های پلاستیکی بسته به جنس و نوعشان از °C50 تا حداکثر °C150 متغیر است.

مشخصه‏ های الکتریکی

بطور کلی پلاستیک‏ها هادی جریان الکتریسیته نیستند و به همین علت هیچگاه در معرض خوردگی‏های گالوانیکی و الکتروشیمیایی قرار نمی‏گیرند. همان طور که می‏دانید بروز پدیده‏ی خوردگی گالوانیک در لوله‏های فلزی مدفون در زیر خاک یکی از مهمترین دلایل آسیب دیدن و از بین رفتن تدریجی این لوله‏ هاست.

چگالی

لوله‏ های پلاستیکی بسیار سبک‏تر از لوله‏ های فولادی، آزبستی، بتنی و سیمانی هستند و از نظر چگالی در محدوده‏ی 9/0 تا 3cm/gr2 (بسته به نوع و فرمولاسیون) قرار دارند. سبکی لوله‏های پلاستیکی مزیت‏های فراوانی را برای این نوع لوله به ارمغان آورده است. از جمله آنکه هزینه‏های حمل و نقل و نصب آن‏ها به مراتب کمتر شده و حمل و نقل آن‏ها به آسانی و با سرعت بیشتری در مقایسه با دیگر لوله‏ها صورت می‏گیرد. اغلب لوله‏های پلاستیکی به راحتی با دست نصب می‏شوند و در بیشتر موارد نیاز به ماشین آلات و ابزار خاصی ندارند.

خواص مکانیکی

آنچه مسلم است پلاستیک‏ها مقاومت مکانیکی فلزها را ندارند اما قابلیت انعطاف بالاتری برخوردارند. مقاومت پلاستیک‏ها در برابر نیروهای کششی بیش از حد لازم می‏باشد. با افزایش درجه حرارت سیستم لوله‏کشی مقاومت مکانیکی لوله‏های پلاستیکی پائین‏تر آمده اما مقاومت در برابر ضربه بیشتر می‏گردد. از آنجا که لوله‏های پلاستیکی عموماً چقرمه (محکم و در عین‏حال بسیار انعطاف‏پذیر) هستند ضربات خارجی وارده به سطح خود را با حداقل خسارت یا حتی هیچگونه صدمه‏ای به خوبی جذب می‏کنند. در حالیکه همین ضربات در مورد لوله‏های با جنس ترد می‏تواند باعث بروز صدمات جدی گردد.

قابلیت اشتعال

لوله‏های پلاستیکی عمدتاً از پلیمرها ساخته می‏شوند و ترکیبات آلی دیگری نیز به همراه دارند و بنابراین قابل اشتعال می‏باشند. البته پلاستیک‏های مختلف رفتارهای کاملاً متفاوتی را در برابر آتش از خود نشان می‏دهند در اغلب موارد آتش باعث تجزیه شیمیایی در ساختار لوله‏های پلاستیکی گردیده و محصولات حاصل از احتراق این لوله‏ها باعث گسترش و افزایش حجم آتش می‏شوند.

رده‏ بندی لوله‏ های پلاستیکی از نظر تحمل فشار

به جز لوله‏های مورد استفاده در فاضلاب و سیستم‏های تخلیه تمام لوله‏های پلاستیکی از نظر تحمل فشار رده‏بندی شده‏اند.بطور کلی سه روش استاندارد برای رده‏بندی لوله‏های پلاستیکی از نظر تحمل فشار موجود است که عبارتند از:

1- عدد شجول (schedule number): که از رابطه (P/S)×1000 قابل محاسبه است که در آن (P) فشار سیستم (سرویس) مورد نظر و (S) حد مجاز تنش (allowable stress) است و مسلم است که هر دو باید با واحدهای یکسان در این فرمول قرار داده شوند.

2- نسبت ابعادی استاندارد (SDR): SDR که مخفف (Standard dimension Ratio) است از تقسیم قطر خارجی لوله به ضخامت آن قابل محاسبه است.

3- رده‏بندی عددی برای سطح فشار قابل تحمل:  در این روش برای هر لوله فشار قابل تحمل به صورت عددی مشخص می‏گردد. برای مثال معمول‏ترین رده‏های فشاری لوله‏های پلاستیکی عبارتند از 50، 100، 125، 160، 200، PSI 315. برخی اوقات نیز برای رده‏بندی فشاری و شناسایی لوله‏های ترموپلاستیکی از کدهای چهار رقمی و یک پیشوند الفبایی که نشان دهنده‏ی نوع پلیمر است، استفاده می‏گردد. رقم اول و دوم این کد چهار رقمی به ترتیب نشانگر نوع و پایه‏ی رزین و رقم سوم و چهارم میزان فشار لازم جهت تست هیدرواستاتیکی لوله را به صورت تقسیم شده بر 100 و برحسب Psi بیان می‏دارند. برای مثال کد “1120 “ PVC نشانگر لوله‏ای است که از جنس پلی‏ وینیل کلراید PVC نوع 1 و پایه (grade) 1 شاخه شده است و فشار تست هیدرواستاتیک آن psi 2000 ( معادل Mpa 8/13) می‏باشد.

دوام و پایداری لوله‏ های پلاستیکی

آزمایش‏های گوناگون انجام شده در آزمایشگاه‏های مجهز صنعتی و همچنین تجربیات عملی در محیط‏های عملیاتی حاکی از آن است که لوله‏های پلاستیکی (از نوع ترموپلاستیک‏ها) مدفون در زیر خاک در مقابل حملات هرگونه باکتری، قارچ و دیگر میکرو ارگانیسم‏ها (موجودات ذره بینی) کاملاً ایمن می‏باشند.

مقاومت در برابر عوامل جوی

لوله‏های پلاستیکی وقتی در معرض اشعه‏ی ماوراءبنفش (UV) قرار گیرند مستعد تجزیه شیمیایی و فساد و تباهی به واسطه‏ی آن هستند تابش اشعه‏ی ماوراءبنفش بر سطح لوله‏های پلاستیکی باعث ترد و شکننده شدن آن‏ها و در نتیجه مستعد شدن آن‏ها برای ترک خوردگی می‏گردد. امروزه توسط افزودن مواد بازدارنده‏ی تابش‏های ماوراءبنفش و تغییر در فرمولاسیون لوله‏های پلاستیکی این لوله‏ها را در برابر عوامل جوی مقاوم می‏نمایند.

کاربرد لوله‏ های پلاستیکی

مهمترین موارد کاربرد لوله‏های پلاستیکی عبارتند از سیستم‏های فاضلاب، آب‏رسانی، آبیاری، توزیع آب، باغبانی، تصفیه خانه‏های فاضلاب، صنایع غذایی، کارخانجات داروسازی و … در سالیان اخیر در صنایع نفت و گاز نیز برای خطوط انتقال گاز طبیعی و نفت خام در بسیاری از موارد از لوله‏های پلاستیکی استفاده شده است. موم ته‏نشین شونده در لوله‏های انتقال نفت خام باعث گرفتگی و کاهش قطر مؤثر این لوله‏ها می‏گردد که با استفاده از لوله‏های پلاستیکی این مشکل رفع می‏شود.

روش‏ های مقاوم‏سازی پلاستیکی و افزایش طول عمر آن‏ها

جهت بالابری مقاومت مکانیکی و افزایش طول عمر پلیمرها تحقیقات وسیعی به عمل آمده و امروزه یکی از مهمترین روش‏هایی که بدین منظور اتخاذ می‏گردد روش مشبک (Gross link) کردن پلیمرهاست. در این روش ساختار مولکولی طولی و زنجیره‏ای پلیمرها به ساختار شبکه‏ای (فضایی) تغییر می‏یابد و بدین وسیله پلیمرها در برابر تنش‏های وارده مقاوم خواهند شد. یکی دیگر از روش‏های بالابری مقاومت مکانیکی لوله‏های پلاستیکی تلفیق فلز و پلاستیک در ساخت این لوله‏ها به طریقی است که یک لایه فلزی برای مثال آلومینیوم در میانیک لایه داخلی و خارجی از جنس پلاستیک قرار می‏گیرد. در واقع یک لوله‏ی فلزی با جداره‏ی نازک در دل یک لوله‏ی پلاستیکی قرار می‏گیرد.

حافظه‏ ی حرارتی لوله‏ های پلاستیکی

در اکثر موارد که خم یا هرگونه تغییر شکل نادرست و غلطی به لوله‏های پلاستیکی داده شود با اعمال حرارت لوله به حالت و شکل اولیه‏ی خود باز می‏گردد و به همین دلیل اصطلاحاً گفته می‏شود که لوله‏های پلاستیکی (البته از نوع ترموپلاستیک‏ها) از ” حافظه حرارتی (Thermal memory) ” برخوردارند.

سر و صدا (Noise) در لوله‏ های پلاستیکی

در صورتیکه جهت سیستم‏های تخلیه‏ی فاضلاب از لوله‏ های پلاستیکی استفاده شود. صدای تولیدی به هنگام تخلیه‏ی فاضلاب در مقایسه با لوله‏های چدنی بیشتر خواهد بود. زیرا همانطور که می‏دانید یکی از مهمترین خواص مهندسی چدن‏ها قابلیت بالای جذب صدا و ارتعاشات است. همانطور که می‏دانید PVC یک پلیمر قابل انعطاف و ABS یک پلیمر سخت و انعطاف ناپذیر است. بر اساس نتایج به دست آمده در آزمایشگاه‏های فنی صدای تولیدی در نتیجه‏ی تخلیه فاضلاب در لوله‏های PVC در مقایسه با لوله‏های چدنی بین 6 تا 10 دسی‏بل (DB) بیشتر و در لوله‏های ABS در مقایسه با لوله‏های چدنی بین 8 تا 15 دسی‏بل (DB) بیشتر است. تجربیات آزمایشگاهی حاکی از آن است که با افزایش سطح صدا در لوله‏ها به اندازه‏ی 10 دسی‏بل انسان تصور می‏نماید که سطح صدا دو برابر شده است.

معمول‏ترین پلیمرهای مصرفی جهت ساخت لوله‏های پلاستیکی معمول‏ترین و معروف‏ترین پلیمرهای مصرفی جهت ساخت و تولید لوله‏های پلاستیکی عبارتند از:

• پلی وینیل کلراید (PVC)

• پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)

• پلی اتیلن (PE)

• پلی پروپیلن (PP)

• اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)

• پلاستیک‏های مقاوم شده با الیاف شیشه‏ای (GRP).

لوله ‏های P.V.C:

PVC یکی از پرکاربردترین انواع پلاستیک‏ها در صنعت است. همانطور که قبلاً بیان گردید لوله‏های پلاستیکی قابل اشتعال هستند و اکثر آن‏ها آتش را گسترش می‏دهند. اما یکی از ویژگی‏های PVC آن است که آتش را بر روی لوله پخش نمی‏کند بلکه فقط همان نقطه‏ای که در آتش قرار گرفته سوخته و از بین می‎رود. لوله‏های PVC دارای معایبی نیز می‏باشند از جمله اینکه در درجه حرارت‏های صفر و زیر صفر به شدت ترد و مستعد ترک‏خوردگی می‏شوند. همچنین در صورتیکه در معرض تابش بیش از حد آفتاب با اشعه‏ی ماوراء بنفش قرار گیرند کیفیت خود را از دست می‏دهند. لوله‏های PVC به هیچ عنوان برای سرویس‏های آبگرم مناسب نمی‏باشند.

لوله‏ های CPVC

نسبت به لوله‏های PVC قادر به تحمل درجه حرارت‏های بالاتر هستند (حدود F°180) و از آن‏ها برای رفت و برگشت آبگرم در سیستم‏‏های حرارتی می‏توان استفاده نمود.از آنجا که لوله‏های CPVC قادر به تحمل درجه حرارت‏های بالا می‏باشند نسبت به دیگر لوله‏های پلاستیکی به هنگام نصب نیاز به تکیه‏گاه‏ها، نگه‏دارنده‏ها و آویزه‏های کمتری دارند. یکی از معایب اکثر لوله‏های پلاستیکی آن است که اکسیژن را از جداره‏ی خود عبور می‏دهند و این قضیه منجر به افزایش نرخ‏خوردگی در تجهیزات فلزی متصل به شبکه‏های لوله‏کشی پلاستیکی می‏گردد. اما CPVC سد مستحکمی در برابر عبور اکسیژن است. یکی دیگر از مزیت‏های مهم لوله‏های CPVC آن است که به هنگام آتش‏سوزی، آتش را گسترش نمی‏دهند و خسارت و تغییر شکل در ناحیه سوختگی در مقایسه با دیگر انواع پلاستیک‏ها به مراتب کمتر است. حد تحمل فشار و تنش‏های کششی نیز در لوله‏های CPVC نسبت به لوله‏های PVC، PP، PEX و PB بالاتر است. برای مثال در جایی که طبق شرایط طرح ضخامت جداره‏ی لوله P.P باید 4/3 میلیمتر باشد. لوله‏ی CPVC با ضخامت 9/1 میلیمتر جوابگو می‏باشد. ضریب هدایت حرارتی در لوله‏های CPVC و PVC در مقایسه با لوله‏های PP، PEX و PB پایین‏تر است و به همین علت احتمال دفرمه شدن (deformation) این لوله‏ها در اثر حرارت در مقایسه با دیگر لوله‏های نامبرده پایین‏تر است. تجربیات موجود حاکی از آن است که لوله‏های CPVC بطور موفقیت‏آمیز و بدون هیچ مشکلی برای مدت چهل سال در سیستم‏های آبگرم بکار گرفته شده‏اند. احتمال رشد و تکثیر باکتری لریونلا در لوله‏ها و تأسیسات ساخته شده از CPVC بسیار کم است. لوله‏های CPVC نسبت به حشره‏کش‏ها، قارچ‏کش‏ها و داروهای ضد موریانه بسیار حساس بوده و موارد فوق اثرات مخربی را بر روی لوله‏های CPVC ایجاد می‏کنند. در صورتیکه از لوله‏های CPVC در محیط آشپزخانه استفاده می‏نمایید باید مراقب باشید که این لوله‏ها به روغن‏های خوراکی یا گریس آلوده نشوند. همچنین تجربه نشان داده که لوله‏های CPVC چنانچه در مجاورت برخی از روغن‏های تبرید قرار گرفته یا برای انتقال این روغن‏ها بکار گرفته شوند مستعد ترک‏خوردگی ناشی از خوردگی تنشی(S.C.C) خواهند بود. لوله‏های CPVC نباید برای مدت طولانی در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.

لوله‏ های پلی‏ اتیلنی (PE)

این پلیمر (PE) دارای استحکام خوبی است و در برابر ضربه مقاومت خوبی دارد. سطوح پلی‏اتیلنی نیز می‏توانند دچار ترک‏های ناشی از خوردگی تنشی (S.C.C)شوند واقعیت آن است که پدیده‏ی S.C.C فقط در مورد فلزات اتفاق نمی‏افتد. برای مثال اگر پلی‏اتیلن تحت تنش‏های کششی بوده و هم زمان در محیط‏های حاوی روغن‏های سیلیکون یا روغن‏های گیاهی قرار گیرند مستعد ترک‏خوردگی ناشی از خوردگی‏ تنشی خواهند بود. هم اکنون بیش از 180 کارخانه در کشور ما لوله‏های پلی‏اتیلنی تولید می‏کنند و نباید فراموش کردکه لوله‏های تولیدی این تولیدکنندگان از نظر مواد اولیه، روش ساخت و کنترل کیفی با یکدیگر تفاوت داند و بنابراین از نظر مرغوبیت و کیفیت یکسان نمی‏باشند. یکی از انواع شناخته شده لوله‏های پلی‏اتیلنی لوله PEX یا همان لوله لوله پلی‏اتیلنی مشبک (Cross Linked Polyethylene) می‏‏باشد که درجه حرارت‏های بالا و فشارهای نسبتاً بالا  تا (100 Psig) را تحمل می‏کند و امروزه جهت سیستم‏های گرمایش کفی غالباً از این لوله‏ها استفاده می‏شود.

لوله‏ های پلی ‏پروپیلنی (PP)

پلی‏پروپیلن نوعی ترموپلاستیک دارای استحکام بالا است. برای مثال چمدان‏های مسافرتی نیز عمدتاً از پلی‏‏پروپیلن ساخته می‏شوند.

لوله ‏های اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)

اکریلونیتریل بوتادین استایرن همانند شیشه شفاف و دارای سختی بالایی است. لوله‏های ساخته شده از ABS دارای مقاومت بالایی در برابر حرارت می‏باشند و فشارهای نسبتاً بالا را نیز تحمل می‏کنند. از دیگر کاربردهای ABS می‏توان به ساخت انواع تلق‏های صنعتی به عنوان سطوح چراغ‏ها، ساعت‏ها و … اشاره نمود. ABS نوعی ترموپلاستیک ساخت و انعطاف‏ناپذیر است که دارای مقاومت بالایی در برابر خزش و ترک‏خوردگی‏های تنشی بوده و همچنین از مقاومت فوق‏العاده‏ای در برابر ضربه برخوردار می‏باشد طوریکه این ویژگی را حتی تا درجه حرارت °C 40- حفظ می‏نماید. مقاومت مکانیکی و مقاومت در برابر سایش این نوع پلیمر بسیار عالی است. ABS به آرامی می‏سوزد، اما محصولات احتراق آن مونواکسیدکربن، دی‏اکسیدکربن و اکسیدهای نیتروژن می‏باشند. استنشاق بخارات آن می‏تواند خطرناک بوده و گرد و پودر ناشی از سنگ‏زدن و ماشین‏کاری این پلیمر می‏تواند باعث ایجاد حساسیت و التهاب در پوست و چشم‏ها گردد. بزرگ‏ترین تولید کننده‏های ABS در سطح جهان عبارتند از: شرکت‏های BASF، Bayer، Dow، GE Plastics، Poli dux، Polimeri Europa که در این میان BASF با ظرفیت تولید 200 هزارتن ABS در سال بزرگ‏ترین تولید کننده‏ی این پلیمر در جهان است. ضمناً شایان ذکر است که یکی از بزرگ‏ترین استفاده کننده‏های پلیمر ABS در جهان کشور استرالیا می‏باشد، آمار و اطلاعات حاکی از رشد 3 درصدی سالانه مصرف و به کارگیری ABS در صنایع استرالیا (بین سال‏های 1994 تا 2000 میلادی) است.

لوله ‏های GRP

لوله‏های پلاستیکی تقویت شده با الیاف شیشه‏ای (Glass Reinforced Plastic) در واقع نوعی لوله پلاستیکی کامپوزیتی می‏باشد که در آن‏ها جهت افزایش مقاومت استاتیکی لوله از الیاف شیشه‏ای استفاده شده است. به همین علت لوله‏های G.R.P مقاومتی بسیار عالی در برابر فشار داشته و بسیار گران‏قیمت هستند.

 متن کامل مقاله شناخت و مقایسه انواع لوله های پلاستیکی را از اینجا دانلود نمائید.