به کارگیری روش‌های جدید، مانند استفاده از مواد پلیمری، از چند دهه گذشته در صنعت گاز کشور‌های توسعه یافته مورد توجه قرار گرفته است. از دستاورد‌های تازه در این زمینه، میتوان به استفاده از مواد پلی اتیلن جهت بازسازی و نوسازی لوله‌های انتقال گاز نام برد. در زیر، مزیت‌های به‌کارگیری مواد پلیمری در انتقال گاز و کاربرد محدود آن در ایران مورد اشاره قرار گرفته است: مواد پلی اتیلن در چند دهه اخیر، انقلابی جدید در صنعت گازرسانی شهری به حساب می آید. لوله های پلی اتیلن در مقیاس محدود، از اوایل دهه 1960 برای گازرسانی به منازل در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار‌ گرفته است. اما امروزه به خاطر پیشرفت در زمینه ساخت مواد پلی اتیلن، استفاده از این لوله‌ها گسترش چشمگیری یافته است، به طوری که بیش از 95 درصد خطوط گازرسانی در شبکه گاز شهری آمریکای شمالی، از جنس پلی اتیلن است. لوله پلی اتیلن در بسیاری از کشورها، نظیر انگلستان، آلمان و اتریش و روسیه مورد توجه قرار گرفته است. ویژگی ها و مزایا: به خاطر خاصیت های منحصر به فرد مواد پلی اتیلنی، لوله های ساخته شده از این مواد نسبت به لوله های معمول گازرسانی (جنس فولاد) دارای مزایایی ویژه هستند که در اینجا به ذکر چند مورد از آنها اشاره می شود:

• 1- سبکی وزن و انعطاف پذیری : این موضوع باعث می شود که حمل و نقل و همچنین نصب این لوله‌ها آسان صورت پذیرد. در ضمن، انعطاف پذیری زیاد، منجر به مقاومت مناسب در برابر ضربه‌های احتمالی می گردد.
• 2- عدم نیاز به تجهیزات زیاد برای نصب : تجهیزات مورد نیاز برای نصب این لوله‌ها، اندک میباشد و به علت عدم نیاز به جوشکاری و اتصالات مانند لوله های فولادی، نصب آن سریع می باشد. این امر باعث می شود که هزینه های نصب این لوله ها بسیار کمتر از لوله های مشابه باشد.
• 3- مقادیر بسیار کم نشست گاز : طبق آزمایشات انجام شده، مقادیر نشست گاز از لوله های پلی اتیلن بسیار ناچیز می باشد.
• 4- قیمت مناسب این لوله‌ها نسبت به لوله‌های فولادی : لوله های پلی اتیلن با پیشرفت تکنولوژی و افزایش رقابت شرکت‌های سازنده، هر روز شاهد کاهش قیمت هستند. این امر منجر به طراحی و ساخت لوله‌هایی با تحمل فشار بیشتر و قیمت پایین‌تر شده است.

سایر کاربردهای لوله پلی اتیلن

به علت سازگاری این لوله ها با شرایط بحرانی (دمای بالا، دمای پایین و فشار بالا)، این قبیل لوله ها در انتقال LPG نیز کاربرد یافته اند. علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر می توانند به سایت اینترنتیwww.plasticpipe.orgمراجعه نمایند. شرکت بریتیش گاز به دستاورد جدیدی در مورد استفاده از این لوله‌ها رسیده است و آن بازسازی و نوسازی لوله‌های انتقال گاز با استفاده از مواد پلی اتیلن میباشد. در این روش لوله‌های پلی اتیلن در درون لوله‌های فولادی نصب میشوند و در واقع لایه بیرونی از جنس فولاد میباشد .این امر باعث کاهش هزینه‌های بازسازی شده و همچنین تحمل لوله را در برابر فشار افزایش میدهد.

استفاده از لوله های پلی اتیلن در ایران

تا اوایل دهه هفتاد هجری شمسی، عمده شبکه توزیع گاز طبیعی به صورت لوله های فولادی بوده است که دارای فشاری بالغ بر 60 تا 250 پوند به اینچ مربع می باشد. تجارب موفق به‌کارگیری لوله های پلی اتیلن با فشار زیاد، موجب شده که اخیراً بخشی از شبکه گازرسانی با استفاده از لوله های پلی اتیلن انجام گیرد که بیشترین کاربرد آن در استان‌های تهران حدود 652832 متر و اصفهان با حدود 243980 متر و استان خراسان با 225000 متر میباشد. تحلیل با توجه به مزیت‌های ذکر شده و گسترش روزافزون شبکه گازرسانی، میتوان استفاده وسیع‌تری از این لوله‌ها را در صنعت گازرسانی شهری شاهد بود. این در صورتی است که هنوز در بسیاری از شهر‌های کشور از این تکنولوژی استفاده چندانی نمیشود. استفاده از این قبیل لوله‌ها علاوه بر برخورداری از مزایای آن، باعث میشود تا سرمایه‌گذاران تشویق به سرمایه‌گذاری در ساخت محصولات پلی اتیلن شوند. همچنین با ایجاد ارزش افزوده در این صنعت، امکان استفاده از طیف وسیع نیروهای داخلی در بازار کار آن ایجاد میشود. امید است در آینده، شاهد به‌کارگیری بیشتر این تکنولوژی در شبکه گازرسانی شهری کشور باشیم منابع: ترازنامه انرژی سال 1378 www.plasticpipe.org www.solvay.com