از کهکشان چرخ گاری، تا صخرههای کیهانی سحابی شاهتخته، بعضی از باورنکردنیترین عکسهای گرفته شده توسط تلسکوپ جیمز وب را کشف کنید.
تلسکوپ فضایی جیمز وب، که در 25 دسامبر سال 2021 پرتاب شد، بزرگترین و حساسترین رصدخانهای است که تاکنون به فضا فرستاده شده است. ساخت این تلسکوپ برای ناسا کار بزرگی بود، کاری که حدود 20 سال طول کشید و 10 میلیارد دلار هزینه داشت. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که تصاویر گرفته شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب، ثابت میکند که ارزش صرف این سالها و این هزینه را داشته است.
به گزارش مجله کوانتا، تلسکوپ فضایی جیمز وب، فقط چند ماه پس از پرتاب، اطلاعاتی درباره دو کهکشان تازه یافته شده، از جمله GLASS-z13، یکی از دورترین کهکشانهایی که تاکنون کشف شده، ارسال کرد.
تصاویری از این دست حتی موجب حیرت اخترشناسان کارکشتهای شد که از دیدن بخشهای جدید کیهانهای دوردستی که میلیاردها سال پیش ظاهر شده بودند، هیجانزده شدند. اما این تازه شروع کار است. تصاویر بیشتری از تلسکوپ جیمز وب، تا زمانی که رصدخانه به کار خود ادامه میدهد، و شاید تا 10 سال دیگر، به دست ما میرسد.
طبق برآوردهای کارشناسان، سن جهان حدود 13.8 میلیارد سال است و امید میرود که تلسکوپ فضایی جیمز وب بتواند تا آنجا که ممکن است تاریخ کیهانی را کشف کند. بعضی از غیرقابل باورترین تصاویر تلسکوپ جیمز وب را که تاکنون ثبت شدهاند در گالری عکس زیر مشاهده کنید.
درون ساخت پیچیده تلسکوپ فضایی جیمز وب
مسیر ساخت تلسکوپ فضایی جیمز وب برای ناسا مسیری طولانی بود. به گفته نیویورک تایمز، برنامه ایجاد جانشینی برای تلسکوپ فضایی معروف هابل ابتدا در سال 1996 آغاز شد. اما تلسکوپ فضایی جیمز وب حتی تا سال 2002 رسمی نشد.
از آنجا، همه چیز پیچیدهتر شد. از تغییرات غیرمنتظره در ساخت تلسکوپ گرفته تا پرتابهای تأخیری و هزینههای روزافزون ساخت رصدخانه، پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب بسیار بیشتر از حد انتظار طول کشید. چون هزینهها به طور پیوسته تا 10 میلیارد دلار افزایش یافت، بیش از پیش ضرورت یافت که این دستگاه گران قیمت شکست نخورد.
و قبل از پرتاب مورد انتظار، بعضیها در مورد نام تلسکوپ ابراز نگرانی کردند. اگرچه جیمز وب واقعی از سال 1961 تا 1968 که یکی از رهبران مهم ناسا و ناظر بر برنامه تاریخی آپولو بود، مدیری بود که در طول دوران تصدیاش تبعیض علیه کارمندان دولت همجنسگرا را مجاز کرده بود. طبق گزارش NPR، در حال حاضر برنامهای برای تغییر نام وجود ندارد، اما همچنان در بعضی محافل علمی بحث برانگیز است.
اما علیرغم همه اختلافات بر سر قیمت، زمان بندی و نام، بسیاری از کارشناسان از این بابت که پرتاب این تلسکوپ از گویان فرانسه در سال 2021 یک موفقیت چشمگیر بود خوشحال بودند. و اکنون که رصدخانه در اعماق کیهان جای گرفته، کارشناسان میتوانند از مزایای بسیاری که ارائه میدهد لذت ببرند.
طبق گزارش ناسا، تلسکوپ فضایی جیمز وب یک رصدخانه مادون قرمز است، یعنی میتواند کیهان را در طول موجهای مادون قرمز مشاهده کند. اگرچه این تلسکوپ از اولین دستگاهی که از فناوری مادون قرمز استفاده میکند دور است، حساسترین دوربین مادون قرمزی است که تا کنون به اعماق فضا فرستاده شده، دوربین معروفی به نام دوربین مادون قرمز نزدیک (NIRCam).
این به ما امکان مشاهده بخشهایی از جهان را میدهد که هرگز با تلسکوپهای دیگر، حتی تلسکوپ نمادین هابل، ثبت نشدهاند. در واقع، وب بعضی از واضحترین تصاویر فضا را که تا به حال دیدهایم برای ما ارسال کرده و به ما کمک میکند اسرار جهان را باز کنیم.
چرا تصاویر تلسکوپ جیمز وب برای ستارهشناسان بسیار مهم هستند؟
طبق گزارش نیوزویک، تلسکوپ فضایی جیمز وب حدود سه برابر بزرگتر از هابل است. و وب به لطف آینه اصلی 21 فوتی عظیم خود، توانایی رصد اجرام کیهانی که تقریباً 9 برابر کم نورتر از اجرامی هستند که هابل قادر به دیدن آنها بود را نیز دارد.
در حالی که NIRCam تلسکوپ جدید توجه زیادی را به خود جلب کرده، سه ابزار پیشرفته دیگر نیز دارد: ابزار مادون قرمز میانی (MIRI)، طیفنگار مادون قرمز نزدیک (NIRSpec)، و تصویرگر مادون قرمز نزدیک و طیفنگار بدون شکاف/ حسگر نازکبین راهنما (NIRISS/FGS)
طبق اظهارات مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی، همه این ابزارها حالتهای متفاوتی برای رصد اجرام در فضا دارند. و در حالی که بعضی ممکن است برای پدیدههای خاص مناسبتر باشند، همگی میتوانند برای گرفتن تقریباً هر چیزی در کیهان، از کهکشانهای دور گرفته تا منظومه شمسی خودمان، مورد استفاده قرار گیرند.
اما همه این ارتقاهای چشمگیر به این معنی نیست که دانشمندان هابل را فراموش کردهاند. به هر حال، تلسکوپ معروف هنوز فعال است. بعلاوه، کارشناسان میتوانند قدرتهای هابل و وب را برای ایجاد تصاویری حتی جالبتر از کیهان با هم ترکیب کنند.
تلسکوپ فضایی جیمز وب در کنار تکمیل و گسترش برخی از اکتشافات هابل، هنوز به دنبال یافتن اولین کهکشانهایی است که پس از انفجار بزرگ شکل گرفتهاند. بعلاوه، در مورد تولد ستارگان و سیارات بیشتر به ما میگوید.
در ادامه، برخی از کارشناسان امیدوارند که از تلسکوپ برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد ماده تاریک مرموز که به کشف سایر اجزای جهان کمک میکند استفاده کنند. تلسکوپ ممکن است بتواند بیوسفری بیگانه را در سیاره دیگری شبیه زمین پیدا کند – اگر چنین زیست کرهای وجود داشته باشد. این تلسکوپ حتی این پتانسیل را دارد که سرعت واقعی گسترش فضا را تعیین کند.
اخترشناسان امیدوارند که تصاویر تلسکوپ جیمز وب علاوه بر پاسخگویی به سؤالات چند صد ساله، در آینده سؤالات جدیدی را مطرح کند. واضح است که ما هنوز چیزهای بیشتری در مورد جهان داریم که یادبگیریم.