یک مشاور با اشاره به بی‌مسئولیتی برخی کودکان و نوجوانان در ایام پاندمی کووید ۱۹، گفت: بسیاری از والدین در سال‌های اولیه رشد فرزند، مسئولیت پذیری را به او آموزش نمی‌دهند و پس از ورودش به مدرسه توقع درس خواندن صرف دارند، به طوری که انجام تمامی کارها به مادر محول می‌شود؛ پس از رسیدن کودک به سنین نوجوانی هم با یک نوجوان بی‌مسئولیت مواجه‌ می شوند و بعد گله‌مندند در حالی که خودشان انتخاب کرده‌اند فرزندشان بی‌مسئولیت باشد.

مریم فولادی در گفت‌وگوی خود افزود، با اشاره به آموزش آنلاین کودکان و نوجوانان در شرایط فعلی و حضور بیشتر آن‌ها در خانه، اظهار کرد: در شرایط فعلی بسیاری از والدین از این گله دارند که چرا فرزندانشان تنها به وظایف تحصیلی خود می‌پردازند و مسئولیت‌های درون خانه را انجام نمی‌دهد درحالی که مسئولیت پذیری به کودک و نوجوان باید به طور تدریجی و با تعریف وظایف و نقش‌هایی در خانه به او آموزش داده شود.

برخی والدین خود انتخاب می‌کنند فرزند بی‌مسئولیتی داشته باشند و در نهایت گله‌مند هم هستند

به گفته وی، بعضا برخی والدین به دلیل اضطراب، وسواس و یا کنترل‌گری خود اجازه تجربه مسئولیت پذری کودک را در مراحل رشدی به او نمی‌دهند و تمامی کارها را خودشان انجام می‌دهند و پس از رسیدن کودک به سنین نوجوانی با یک نوجوان بی‌مسئولیت مواجه‌اند.

این مشاور ادامه داد: گاها برخی والدین به حدی از اضطراب، کنترل‌گری و وسواس در تربیت کودک خود استفاده می‌کنند که مانعی در رشد استقلال فردی کودک ایجاد می‌کنند، خود والدین انتخاب کرده‌اند که فرزندشان مسئولیتی نداشته باشد و در سنین نوجوانی از بی‌مسئولیتی او شکایت دارند. فولادی با بیان اینکه مسئولیت پذیری توانایی برآوردن نیازهای خود و پذیرفتن پیامدهای رفتار است به گونه‌ای که مانعی در جهت برآوردن نیازهای افراد جامعه نباشد، افزود: لازم است مسئولیت پذیری از همان سنین آغاز کودکی آموزش داده شود، بر اساس هر دوره سنی کودک مسئولیت‌ها و وظایفی که بر عهده او قرار می‌گیرد بیشتر خواهد بود، در ابتدا از طریق مشارکت کودک در کارهای خانه و انجام برخی کارهای شخصی نظیر جمع‌آوری اساب بازی، پوشیدن لباس، نظم دادن به اتاق و در سنین بالاتر انتخاب نوع لباس و اعمال سلیقه او در خرید به او مسئولیت پذیری را یاد دهند.

مسئولیت پذیری امری تدریجی است

وی گفت: عبور از مرحله کودکی و نوجوانی که مراحل وابستگی به خانواده است و رسیدن به مرحله استقلال فردی از طریق پذیرش تدریجی اتفاق می‌افتد. همچنین این‌ها مراحل دشواری برای والدین محسوب می‌شوند چراکه آن‌ها باید تشخیص دهند چه زمانی نیاز هست که آزادی بیشتری به فرزندان خود بدهند تا در آینده شاهد فرزند بی‌مسئولیتی نباشند که تمامی کارهای او را والدین انجام می‌دهند.

این مشاور معتقد است: در حال حاضر که آموزش‌ها به صورت آنلاین انجام می‌شود لازم است والدین بر روی زمان استراحت، آموزش، کلاس و انجام مسئولیت‌های محول بر آن‌ها در درون خانه نظیر جمع کردن ظروف غذا و یا مرتب کردن اتاق و… نظارت داشته باشند. حتی والدین باید تدریجا به فرزندان خود مسئولیت پذیری در کارهای خانه نظیر شستشوی ظروف، تمیز کردن خانه و… را آموزش دهند چراکه مسئولیت پذیری یک شبه به دست نمی‌آید بلکه تدریجی است.

فولادی این را هم گفت که آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان منجر به افزایش احساس کفایت، موثر بودن، ارزشمندی، توانایی برنامه ریزی، رفتار هدفمند و غلبه بر مشکلات و در نهایت منجر به موفقیت در زندگی فردی، تحصیلی و شغلی او می‌شود. همچنین بسیاری از والدین از فرزندان ۲۰ ساله بی‌مسئولیت خود گله دارند که وظایف خود را در خانه انجام نمی‌دهند در حالی که باید خیلی پیش از این سن به او مسئولیت پذیری را آموزش می‌دادند.

این مشاور ادامه داد: والدین باید بدانند هرگونه رفتار فرزندانشان دارای پیامدهایی است از این رو در هنگام نیاز باید برای فرزندان خود اعمال محدودیت به شیوه سالم و با گفتگو کردن (و نه شیوه کنترل‌گری، ارعاب، تنبیه و سرزنش کردن) را در نظر داشته باشند و اینگونه به او پیامدهای رفتارش را گوشزد کنند تا او متوجه شود که انجام ندادن کارها و وظایف محول بر او چه پیامدهایی برایش خواهد داشت.

والدین در ابتدا نگاهی به رفتار خود بیاندازند

فرزندان آینه رفتار والدین هستند

وی افزود: اگر والدینی از نگاه خود، فرزندان بی‌مسئولیتی دارند بهتر است نگاهی به رفتارهای خود داشته باشند تا متوجه شوند علت این بی‌مسئولیتی در فرزندان چیست چراکه زمانی که ما دانه جو بکاریم نمی‌توانیم انتظار درو کردن گندم داشته باشیم، فرزندان رفتارهای والدین را می‌آموزند و همان‌ها را به صورت درونی و بیرونی بروز می‌دهند.

فولادی در انتها گفت: بعضا برخی والدین به صورت افراطی مسئولیت پذیر هستند که این موضوع نیز رفتار سالمی نیست و از وسواس، اضطراب درونی و یا نا امنی درونی آن‌ها نشات می‌گیرد که از این طریق این اختلالات را آرام می‌کنند، بنابراین در تمامی موارد با آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان شاهد فرزندان مسئولیت پذیر نخواهیم بود، از این رو بعضا لازم است ابتدا والدین تغییراتی در رفتار خود و شیوه فرزندپروری خود ایجاد کنند چراکه فرزندان منعکس کننده رفتار والدین و آینه آن‌ها هستند.

منتشر شده از: ایسنا