انواع سپتیک تانک :

انواع سپتیک تانک ها را معمولا از نظر جنس مخازن آن به چهار دسته کلی تقسیم می شوند:

• سپتیک تانک پلی اتیلن

  • سپتیک تانک پلی اتیلن دوجداره

  • سپتیک تانک پلی اتیلن تک جداره

• سپتیک تانک بتنی

  • سپتیک تانک بتنی درجا

  • سپتیک تانک بتنی پیش ساخته

• سپتیک تانک آجری (مصالح بنایی)

• سپتیک تانک فایبرگلاس

  • سپتیک تانک فایبرگلاس

  • سپتیک تانک GRP

سپتیک تانک  مخزنی جهت تصفیه بی هوازی فاضلاب می باشد و یکی از ابزارهای مهم در تصفیه فاضلاب است. سپتیک تانک را تصفیه خانه کوچک می‌نامند زیرا سپتیک تانک برای تصفیه فاضلاب تک واحده طراحی شده است و می‌تواند فاضلاب یک یا چند ساختمان را تصفیه کند. .ابتدا سپتیک تانک به صورت سنگ و ساروج اجرا می گردید سپس پس از سال ها ازمون و خطا با پیدایش بتن سپتیک بتنی سال ها تولید گردید.با گسترش علم و دانش و پیدایش مصالح جدید ساختمانی و صنعتی، سپتیک تانک پلی اتیلن ،سپس سپتیک تانک فایبرگلاس تولید گردید. اگرچه فرآیند تصفیه سپتیک تانک ها با یکدیگر مشابه است لکن هرکدام دارای مزایا و معایبی از نظر هزینه خرید، سهولت نصب و بهره برداری، سرعت ساخت، دوام، سطح آب بندی و مقاومت استاتیکی بدنه هستند. تمام این موارد در انتخاب سپتیک تانک مهم هستند.

 

 سپتیک تانک پلی‌اتیلنی

آخرین نوع از انواع سپتیک تانک، سپتیک تانک پلی اتیلنی است.سپتیک تانک پلی اتیلن ساده ترین نوع تصفیه است که از پلی اتیلن ساخته شده و مقاومت بسیار بالا درمقابل خوردگی و مواد شیمیایی دارد.مزایای پلی اتیلن در سیستم های جمع آوری و تصفیه فاضلاب باعث شده است که روز به روز مصرف انواع لوله و مخازن پلی اتیلنی در  این بخش افزایش یابد. در سالهای اخیر و با ورود تکنولوژی تولید لوله های با قطر تا 3500 میلیمتر به کشور، تولید و استفاده انواع مخازن پلی اتیلنی نیز گسترش یافته است. درسپتیک تانک پلی اتیلنی دو نوع تصفیه کیه یکی که تصفیه مکانیکی(ته نشینی) ودیگری تصفیه زیستی با کمک باکتری های بی هوازی صورت میگیرد

در این دستگاه فاضلاب لوله های وسایل بهداشتی پس از ورود به مخزن سپتیک تانک به علت کاهش سرعت جریان قسمتی از مواد سبک به دلیل حجم مخصوص خاص خود به بالا رفته و مواد سنگین آن ته نشین می شوند سپس با کمک باکتری های بی هوازی که فعال شده اند شروع به تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب می کنند.از دیگر مزایای سپتیک تانک پلی اتیلنی میتوان به ایزولاسیون کامل و بدون بو،حمل و نصب آسان، استحکام بسیار بالا جداره و امکان مدفون کردن آن با هدف انتقال ثقلی فاضلاب به سپتیک تانک پلی اتیلن و جلوگیری از اشغال فضاهای مفید، مقرون به صرفه ترین روش تصفیه فاضلاب ،قابلیت ساخت در ابعاد و احجام مختلف ،عمر طولانی ،عدم نیاز به عایق کاری و تعمیر اشاره نمود.

مزایای مواد پلی اتیلنی سبب شده که سپتیک تانک ها را نیز از این مواد تولید نمایند. آب بندی کامل، مقاومت بسیاربالا در برابر خوردگی و سرعت بالای ساخت و نصب آنها از جمله مهمترین مزایای سپتیک تانک های پلی اتیلنی است. مواد اولیه این سپتیک تانک ها پلی اتیلن با گرید 80 یا 100 بوده که دانسیته گرید 100 آن 945/0 گرم بر سانتیمتر مکعب است. اصلی ترین مشکل این نوع سپتیک تانک، قیمت بالای آنها در مقابل انواع آجری و بتنی است اما مزایای دیگر آنها سبب شده است که مصرف آنها در حال حاضر رو به رشد باشد.

از نظر مقطع پروفیل بدنه سپتیک تانک، سپتیک تانک پلی اتیلنی به دو دسته تک جداره و دوجداره تقسیم بندی می‌شوند و هرکدام ویژگیهایی دارد. ضخامت مقطع سپتیک تانک پلی اتیلنی تک جداره حداکثر 12 میلیمتر است که به همین علت مقاومت جانبی آنها در برابر فشارهای جانبی بسیار کمتر از نوع سپتیک تانک پلی اتیلنی دو جداره است و در واقع ضعیفتر است. بنابراین سپتیک تانک پلی اتیلنی تک جداره قابلیت دفن در زمین را بدون داشتن دیوارحائل یا اتاقک ندارند و این یک مشکل به شمار می‌رود. به علاوه سیستم تولید آنها به گونه‌ای است که ایجاد دیواره داخلی سپتیک تانک به سختی ممکن خواهد بود که در این صورت سپتیک تانک پلی اتیلن بخش زیادی از کارایی خود را از دست خواهد داد و کم کار خواهد شد. از این رو استفاده از این نوع مخازن پلی اتیلنی تک جداره به عنوان سپتیک تانک توصیه نمی‌شود.

یک نوع سپتیک تانک دیگری بنام سپتیک تانک دوجداره نیز وجود دارد. در مقابل سپتیک تانک پلی اتیلنی دوجداره دارای ضخامت تا 100 میلیمتر می‌باشند که این ضخامت بالا در کنار هندسه مقطع باعث ایجاد یک مقاومت جانبی بالایی در آنها می‌شود. بدین ترتیب این سپتیک تانکها حتی بدون هیچ اتاقک یا دیوار حائل یا نگهدارنده می‌توان در زیر خاک مدفون ساخت و این مهمترین ویژگی سپتیک تانک پلی اتیلن دوجداره است. به علاوه ضخامت بالای جداره آنها این امکان را فراهم می‌آورد که هرنوع صفحه یا دیواره را بتوان در داخل سپتیک تانک جوش داده و هر نوع اتصال مورد نیاز را تعبیه نمود.

سپتیک تانک بتن مسلح (سپتیک تانک بتنی)

مخزن سپتیک بتنی به صورت انباره استوانه ای شکل بوده و از جنس بتن مسلح و با عیار 400-300 کیلوگرم بر مترمکعب با سیمان تیپ ۵ ضد سولفات که از داخل و خارج توسط پلیمر های شیمیایی ایزوله گردیده شده است در ظرفیت های مختلف ساخته می شود. عیار کمتر بتن باعث افزایش نفوذپذیری و امکان خوردگی آرماتورها و عیار بالاتر از این محدوده باعث ایجاد ترک در هنگام سردشدن بتن می‌شود که در این صورت باعث از بین رفتن سپتیک تانک می‌شود.

در این نوع از سپتیک تانک مهمترین مشکل مسئله نفوذپذیری و نشت فاضلاب از بدنه و درزها است که با هدف استفاده از سپتیک تانک متضاد است. چراکه نفوذ فاضلاب به درون دیواره هم سبب خوردگی سریع آرماتورها و تخریب شدیدتر بتن شده و هم باعث آلودگی خاک و محیط اطراف سپتیک تانک می‌شود و به طور کلی باعث از بین رفتن سپتیک تانک می‌شود.

با توجه به اینکه pH فاضلاب سپتیک تانک تا حدودی اسیدی و pH بتن کاملاً قلیایی است و این دو با یکدیگر متضاد هستند لذا مقدار نفوذپذیری بتن نقش بسیار تعیین کننده‌ای در کارایی سپتیک تانک و عمر مفید آن دارد. در واقع جنس بتن رابطه مستقیمی با عمر سپتیک تانک دارد. در برخی موارد برای کاهش هرچه بیشتر مقدار نفوذپذیری از پوششهای آب بند کننده با پایه‌های سیمانی یا قیری استفاده می‌شود که این مواد نیز تاثیر خود را دارند. بدیهی است که استفاده از این پوششها هزینه ساخت این نوع از سپتیک تانکها را تا 30 درصد افزایش می‌دهد.

با توجه به این موضوع در کشور ما سپتیک تانکهای پیش ساخته بتنی تا ظرفیت 10 مترمکعب ساخته می‌شوند و در محل مورد نظر اجرا می‌شود. سپتیک تانک پیش ساخته دارای حداقل یک قطعه کف، بسته به ظرفیت آنها دارای یک یا چند قطعه بدنه و یک قطعه سقف می‌باشند که بصورت مجزا به محل نصب حمل شده و سپس در محل بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند و در سپتیک تانک نصب می‌شوند. درز بین قطعات نیز معمولاً با ملاتهای آب بند کننده پر می‌شود. شکل سپتیک تانک پیش ساخته معمولاً بصورت استوانه عمودی و مقطع آنها دایره و قطر داخلی آنها 2000-1600 میلیمتر و ضخامت بدنه آنها 150-100 میلیمتر می‌باشد. این نوع سپتیک تانک نیز مزایا و معایبی دارد.

در تصاویر  زیر نمونه ای از سپتیک تانک های پیش ساخته بتنی ملاحظه می گردد.

 

سپتیک تانک بتنی چگونه کار می کند:

فاضلاب از قسمت ورودی دستگاه که در بالای این استوانه قرار دارد، داخل می آیدو با برخورد به پره های دستگاه به قسمت پایین که انباره نامیده میشود هدایت میگردد.

فاضلاب بدلیل کاهش سرعت جریان و زمان ماند در نظر گرفته شده مواد جامد و  معلق خود را بصورت ته نشینی از دست می دهد و مواد ته نشین شده به صورت لجن در کف انباره جمع میشوند.

 

سپتیک تانک آجری (با مصالح بنایی)

یکی از انواع سپتیک تانک، سپتیک تانک آجری است که با مصالح ساختمانی ساخته می‌شود. این سپتیک تانک معمولا با استفاده از آجر فشاری و ملات ماسه سیمان ساخته می‌شوند که در به نسبت کارایی خوبی نیز دارد. البته در برخی موارد بجای آجر از بلوکهای سیمانی یا سنگ استفاده می‌شود. در هر صورت بزرگترین مشکل و عیب این سپتیک تانک نفوذپذیری بالا و نشت بسیار زیاد از دیواره و کف آنها است که این مشکل با اصل و هدف استفاده از سپتیک تانک تضاد دارد. به علاوه به سبب عدم مقاومت دیواره آنها در برابر نشست و فشارهای جانبی، پس از مدتی از ساخت، ترکها و درزهای زیادی در کف و دیواره آنها ایجاد می‌شود که باعث نشت فاضلاب به بیرون از مخزن سپتیک تانک شده و خاک اطراف را آلوده می‌کند. حتی زمانی که پوشش سیمانی به ضخامت یک تا دو سانتیمتر نیز بر روی بدنه آنها اجرا می‌شود این معایب و مشکلات به قوت خود باقی خواهد ماند چرا که این پوشش سیمانی نیز به سبب شکنندگی تحت کوچکترین نشست از دیواره جدا می‌شود. در حالت کلی این نوع سپتیک تانک مناسب نمی‌باشد.

در بعضی موارد برای کم کردن نشت فاضلاب از بدنه سپتیک تانک، از پوششهای قیری بر روی مخزن سپتیک تانک استفاده می‌کنند که این مهم تاثیر خوبی نیز در پی دارد. اگرچه این پوششها نشت از منافذ دیواره را کاهش می‌دهد اما نمی‌تواند مانع نشت فاضلاب از محل ترکها و درزها باشد. زیرا این پوششها به دیواره چسبیده بوده و همراه با دیواره دچار ترک و درز می‌گردند. در واقع مشکل نشت فاضلاب از ساختار سپتیک تانک است. به علت اینکه این دیواره‌های آجری یا بلوکی فشارجانبی کمی را می‌توانند تحمل کنند، لذا حداکثر عمق این مخازن به 4 متر محدود می‌شود و بیشتر از آن کاربرد ندارد. البته این در شرایطی است که پشت دیواره با خاک پرشود در غیر اینصورت حداکثر عمق 2.5 متر خواهد بود.

 سپتیک تانک فایبر کلاس

سپتیک تانک فایبرگلاس از الیاف پلی استر و پلی رزین تشکیل شده است که ازجمله مزایای عدم ایجاد جلبک، کیفیت بالاتر، وزن سبک تر و اشغال فضای کمتر،هزینه پایین،اجرای سریع، ساخت مطابق با ابعاد درخواستی کارفرما می باشد

 

از مهمترین مزایای سپتیک تانک فایبرگلاس می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

سپتیک تانک پلی اتیلن