از هم‌اکنون برنامه‌ریزی‌ها برای تابستان سال آینده شروع شده است. برنامه‌هایی برای تأمین و همین‌طور فرهنگسازی با استفاده از ابزارهای قیمتی. شاید این موضوع جدیدترین بخش مدیریتی آب کشور باشد. چرا که قرار است برای نخستین بار با استفاده از تنبیه و تشویق قیمتی مشترکان، مصرف آب کشور مدیریت شود. میزان اثرگذاری این طرح و اینکه چرا تابستان با وجود کم آبی ۱۵ ساله کشور مسئولان نسبت به مصرف بویژه در کلانشهرهایی نظیر تهران هشدارهای لازم را ندادند، سؤالاتی است که باعث شد سراغ یکی از مدیران آب کشور برویم. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران می‌گوید: متوسط بارندگی جهان ۳ برابر بارندگی ایران است اما این ماده در ایران، بی‌ارزش‌ترین ماده است، بخشی به فرهنگ برمی‌گردد و بخشی هم به ما که با مردم درست صحبت نکرده‌ایم. نگفتیم که با هزینه‌های سنگین سد ساخته‌ایم و از فاصله چند صد کیلومتری آب را به شهرها آورده‌ایم و نباید آن را بیهوده مصرف کرد.

سال آبی ۹۷-۹۶، سالی خاص و در ۵۹ سال اخیر کم نظیر بود. هم از نظر بارش و هم از لحاظ درجه حرارت. بارندگی بویژه بارش به‌صورت برف کم بود. در تهران تقریباً با ۹۰ درصد کاهش ذخایر برفی رو به رو بودیم. برای مثال در حوضه سد لار که یک شاخص است، اسفند ۹۵ ارتفاع برف حدود ۶.۵ متر بود اما در اسفند ۹۶ این رقم به ۶۵ سانتیمتر می‌رسید. البته در تمام کشور وضعیت همین بود. حتی این موضوع نیروگاه‌های برقابی را از مدار بهره‌وری خارج کرد و به‌همین دلیل خاموشی داشتیم. سد لتیان تهران هم ۲۰ فروردین تقریباً خشک شد. لذا پایان فروردین ماه به این نتیجه رسیده بودیم که باید جیره‌بندی آب انجام شود اما چون پیش‌بینی‌های خوبی در مورد بارش‌های اردیبهشت شد، دست نگه داشتیم و خوشبختانه اردیبهشت بارش خوبی هم اتفاق افتاد و باعث شد که تابستان امسال تهران را در نقطه سر به سر آبی سپری کنیم. یعنی اگر تهران یک درجه افزایش دما یا افزایش مصرف رخ می‌داد با جیره‌بندی یا حتی با قطع آب مواجه می‌شدیم. اما این که چرا کم آبی برجسته نشد، دو علت داشت. اول به این خاطر که بر اساس محاسبات می‌توانستیم از تابستان در نقطه سر به سر عبور کنیم. دوم؛ سیاست دولت این بود که مردم با توجه به مشکلات اجتماعی، اقتصادی و قطعی برق از نظر تأمین آب دچار مشکل نشوند. لذا تنش زیادی به ما وارد شد و تابستان امسال را با چنگ و دندان گذراندیم اما سعی کردیم که این تنش‌ها به مردم وارد نشود.

در تهران ۶۰ درصد مردم زیر خط نرمال و ۲۰ درصد نرمال و کمی بیشتر از آن مصرف می‌کنند. اما ۲۰ درصد اصلاً رعایت نمی‌کنند و گاهی مصرفشان ۶ برابر حد استاندارد است. این پرمصرف‌ها عمدتاً در شمال شهر تهران زندگی می‌کنند و آب با بهترین کیفیت را مصرف می‌کنند. این در حالی است که اکثر ساختمان‌های بالاشهر تهران چاه دارند و درصد کمی برای استخر و.. از آب لوله کشی مصرف می‌کنند. به نظر می‌رسد آنها از آب شرب برای شست‌وشوی پارکینگ و کوچه استفاده می‌کنند. متأسفانه برای برخی اصلاً جا نیفتاده که کم آبی است و مشکل داریم. به طور کلی استان تهران حدود ۴ میلیارد متر مکعب آب در سال مصرف می‌کند که از این میزان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب در شرب است.

مشکلی که ما در کشور داریم، این است که کمیاب ترین، حیاتی‌ترین و غیر قابل تولیدترین ماده کشور را به بی‌ارزش‌ترین و بی‌بهاترین کالا تبدیل کرده‌ایم. اغلب مصرف‌کنندگان احساس نمی‌کنند که پول آب پرداخت می‌کنند. چرا که مبلغ بسیار کم و مشترک است. کیفیت آبی که از تصفیه خانه شماره ۵ و سد لار می‌آید؛ حتی قابل مقایسه با آب معدنی نیست. کیفیت به مراتب بالاتر از استانداردهای آب معدنی است. در همین حال آب بسته‌بندی لیتری ۲ هزار تومان است که متر مکعب آن ۲ میلیون تومان می‌شود. اما ما این آب را متر مکعبی ۶۰۰ تومان یعنی لیتری ۶ ریال می‌فروشیم. سیاست دولت این است که به مردم فشار وارد نکند تا مردم با هر قدرت خریدی بتواند از این آب استفاده کند. این موضوع در کلان سیاست درستی اما در واقعیت به اندازه‌ای مبلغ آب پایین است که ارزشش درک نمی‌شود. ۶۵ درصد مشترکان آب تهران زیر ۱۵ هزار تومان در ماه پول پرداخت می‌کنند. با اصلاح تعرفه‌ها شاید این رقم به ۳۰ هزار تومان برسد. که البته این هزینه برای خانواده‌هایی که در شمال شهر تهران زندگی می‌کند، عددی نیست. اما امیدواریم تأثیرگذار باشد.

منبع:ایسنا