ﻧﻴﺎز آﺑﺸﻮیی در ﺳﻴﺴﺘﻤ‌ﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

آب آﺑﻴﺎری ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺣﺎوی ﻧﻤﻜﻬﺎی ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ اﻳﻦ ﻧﻤﻜﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق، در ﻧﺎﺣﻴﻪ رﻳﺸﻪ ﮔﻴﺎه ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ و رﺷﺪ آن را ﺑﺎ دﺷﻮاری ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎزد. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺷﺴﺘﺸﻮی ﺧﺎک ﺑﺮای ﺧﺎرج ﻛﺮدن اﻣﻼح ﻣﻀﺮ (آﺑﺸﻮﻳﻲ اﻣﻼح) ﺿﺮورت ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ، ﺑﻪﺧﺼﻮص در آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻛﻢ اﺳﺖ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺮﻛﺖ آب و اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل در آن ﺑﻪ ﺳﻮی ﻋﻤﻖ ﺧﺎک ﺻﻮرت ﻣﻲ‌ﮔﻴﺮد، اﻫﻤﻴﺖ دارد. در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻴﺎز آﺑﺸﻮﻳﻲ(LR) دو ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد :

− ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ آﺑﺸﻮیی

− ﻣﻴﺰان و روش آﺑﺸﻮیی

ﺿﺮورت آﺑﺸﻮیی

آﺑﺸﻮﻳﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ. در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﺮورت آﺑﺸﻮیی ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد.

ﻣﻴﺰان اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل آب آﺑﻴﺎری

در اراﺿﻲ ﻛﺸﺎورزی، آب آﺑﻴﺎری ﻋﺎﻣﻞ اصلی ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻴﺰان ﻧﻤﻚ در ﺧﺎک اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﺟﻮد اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه در آب آﺑﻴﺎری ﺿﺮورت آﺑﺸﻮیی را ﻣﻄﺮح میﺳﺎزد.

ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ

ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺣﺮﻛﺖ آب و ﻧﻤﻚ ﻣﺤﻠﻮل در ﻧﻴﻤﺮخ ﺧﺎک ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺮﻛﺖﻧﺴﺒﺘﺎً داﻳﻤﻲ آب از ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻧﻤﻚ در ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺳﻄﺤﻲ ﺧﺎک ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد. ﺑﻪ ﻋﻜﺲ، در ﻧﻮاﺣﻲ ﺧﺸﻚ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺑﻴﺶ از ﻣﻴﺰان ﻧﻔﻮذ آب اﺳﺖ، اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻤﺮﻛﺰ اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل در ﻻﻳﻪ‌ﻫﺎی ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ.

ﻧﻮع ﮔﻴﺎه

ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎه از دو ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺷﻮری و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ میﺑﺎﺷﺪ :

ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎه در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻮری

ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻮری ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. وﺟﻮد ﻣﻴﺰان ﻣﻌﻴﻨﻲ از اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل در ﺧﺎک ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ، ﺑﺮای ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻜﺲ در ﻧﺒﺎت دﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﮔﺮدد. ﺗﺤﻤﻞ ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻮری در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ آن ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﺴﻴﺎری از ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ رﺷﺪ ﺧﻮد (ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﻮاﻧﻪزدن) ﺑﻪ ﺷﻮری ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی دارﻧﺪ.
ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻤﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﺷﻮری ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﻴﺎری ﺑﻪ ﻧﺎم آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺷﻮری اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد. آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺷﻮری ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺧﺎک ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از آن، ﻣﺤﺼﻮل ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد. ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل 23 -1 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد:

Y =100 − b (Ece − a)

Y درﺻﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪ،
b درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ازای ﻫﺮ واﺣﺪ ﺷﻮری ﭘﺲ از آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺷﻮری (ﻳﻚ ﺑﺮ دﺳﻲزﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ)،
a ﺷﻮری ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل (دﺳﻲزﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ)
Ece ﺷﻮری ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺧﺎک (دﺳﻲ زﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ).

آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺷﻮری و درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ازای ﻫﺮ واﺣﺪ ﺷﻮری ﭘﺲ از آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺮای ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﺪول19-1 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ

زﻳﺮ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ: اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﻣﻼح ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺷﻮری ﻛﻠﻲ ﺧﺎک ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ وﺟﻮد ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه دارد. ﻣﻴﺰان ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺬب ﺳﺪﻳﻢ 1(SAR) و ﻳﺎ ﻣﻴﺰان ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺎدل 2(ESP) ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ راﺑﻄﻪ

Esp /(100− Esp) =0/01475×SAR  

Esp ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺎدل (درﺻﺪ)
SAR ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب (درﺻﺪ)

درﺟﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺎدل (ESP) در ﺟﺪول 20-1 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻌﺎدﻟﻪ 24-1 ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺮﺳﻴﻤﻲ در ﻧﺸﺮﻳﻪ FAO-29 اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﻠﺮ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ در ﻣﻮرد درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ﺑﻪﺧﺼﻮص وﻗﺘﻲ ﺑﻪ روش ﻣﻮﺿﻌﻲ، آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺸﺘﺎﻳﻦ، درﺟﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص درﺧﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻠﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول 21-1 اﺳﺖ. ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای ﮔﻴﺎه اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﺟﺪول 22-1 اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ارﻗﺎم اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪاول 20-1 ﺗﺎ 22-1 ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آب ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﻫﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﻧﺸﻮد. ﭼﻮن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آب ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮگ ﻫﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد، ﺟﺬب اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺟﺬب از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻄﺢ ﺑﺮﮔﻬﺎ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد، ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻦ اﻣﻼح در آب آﺑﻴﺎری از ﺟﺪول 23-1 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ.

ﻣﻴﺰان و روش آﺑﺸﻮﻳﻲ

ﻫﺪف از آﺑﺸﻮﻳﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ (ﻋﺎری از اﻣﻼح ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻀﺮ) ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ رﻳﺸﻪ و رﺷﺪ ﮔﻴﺎه اﺳﺖ. ﻣﻴﺰان آﺑﺸﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﻴﺰان آب اﺿﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه آب آﺑﻴﺎری ﺑﻪ زﻣﻴﻦ داده ﻣﻲ ﺷﻮد، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻮری ﺧﺎک و ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺎدل را از ﻣﺤﻴﻂ رﻳﺸﻪ ﺧﺎرج ﺳﺎزد.

ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮری

ﻗﺴﻤﺘﻲ از آب آﺑﻴﺎری ﻣﺎزاد ﺑﺮآب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﮔﻴﺎه ﻛﻪ ﺑﺮای ﺷﺴﺘﺸﻮی ﻧﻤﻜﻬﺎی اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ داده ﻣﻲ‌ﺷﻮد، ﻧﻴﺎز آﺑﺸﻮﻳﻲ اﺳﺖ. ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ از راﺑﻄﻪ (25-1) و ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮاﺗﺮ زﻳﺎد از راﺑﻄﻪ (26-1) ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.

* ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻫﺮ ﺳﻄﺮ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻴﺴﺖ ﺷﺪه ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﻮن اﻏﻠﺐ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی ﻏﺬاﻳﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺎﻧﻊ رﺷﺪ در ﺧﺎک ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻄﻮح آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺧﺎک ﺑﺎ ESP ﺑﺎﻻی 30 اﻏﻠﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﻌﻴﻔﻲ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺼﻮل دارد. ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اوﻟﻴﻪ ﺧﺎک ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‌اﻧﺪ.

*    ﺑﺮای ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت، ﻏﻠﻈﺘﻬﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻮری ﮔﻴﺎه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻘﺪاری ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲﮔﺮدد. ﻏﻠﻈﺘﻬﺎی ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻤﻴﺖ در ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺷﻮد.
**    ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺠﺎز ﻓﻘﻂ ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. در آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻓﻮق ﻧﻴﺰ ﺑﺮگ ﮔﻴﺎﻫﺎن دﭼﺎر ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
***    ﻣﻘﺎدﻳﺮ داده ﺷﺪه ﺑﺮای ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ در آب آﺑﻴﺎری ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮای ﻣﻘﺎدﻳﺮی ﻛﻪ از داده ﻫﺎی ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع (Ece) ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﻨﺪ، 15-20 درﺻﺪ آﺑﺸﻮﻳﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ Ece=1.5 Ecw در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.

*    ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ در آب ﺧﺎک ﺑﺪون ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺼﻮل ﻳﺎ رﺷﺪ ﺳﺒﺰﻳﻨﻪ ای ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮم ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻢ، ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎک و ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ دارد. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ در آب آﺑﻴﺎریﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻌﺎدل ﻳﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﻛﻤﺘﺮ از اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.


*    ﺣﺴﺎﺳﻴﺘﻬﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﻼح ﺑﺮ روی ﺑﺮﮔﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
**    ﺟﺬب ﺑﺮﮔﻬﺎ و ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن آﻧﻬﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺸﺖ و ﻣﺤﻴﻂ از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺎدﻫﺎی ﺧﺸﻚ، رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ، ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ، زﻣﺎن و دوره آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه ﻓﻘﻂ ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎی ﻛﻠﻲ ﺑﻮده و ﺑﺮای ﺷﺮاﻳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻲ در روزﻫﺎی اﻧﺘﻬﺎی ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.


LR ﻧﻴﺎز آﺑﺸﻮﻳﻲ (اﻋﺸﺎری)،    
EC W ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ آب آﺑﻴﺎری (دﺳﻲ زﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ)،    
ECe    ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺧﺎک ﻛﻪ ﺑﺮای ﮔﻴﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ (دﺳﻲ زﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ)، و    
ECe (max) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺧﺎک ﻛﻪ ﺑﺮای ﮔﻴﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ (دﺳﻲ زﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮﻣﺘﺮ).
در راﺑﻄﻪ 25-1 اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺧﺎک، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﮔﻴﺎه و از راﺑﻄﻪ 23-1 اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻴﺎه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﮔﺮدد، وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﻠﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ، ﻣﻴﺰان ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺴﺒﻲ 90 درﺻﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ (Y > %90) اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد. در راﺑﻄﻪ 26-1 ﻧﻴﺰ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺴﺒﻲ ﺻﻔﺮ درﺻﺪ ﮔﻴﺎه در راﺑﻄﻪ 23-1 ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺪﻳﻢ

ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺪﻳﻢ در ﺧﺎک از آن ﺟﻬﺖ دارای اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻠﻈﺖ آن ﺑﻪ ﺧﺼﻮص از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎﺗﻴﻮﻧﻬﺎ و آﻧﻴﻮﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺎدل ﺧﺎک ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﺎک و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺮ روی ﺧﺎک از ﻣﻌﻴﺎری ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه (adj Rna) اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:
adj Rna ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه
 Na ﺳﺪﻳﻢ ﻣﻮﺟﻮد در آب آﺑﻴﺎری (ﻣﻴﻠﻲ اﻛﻲواﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)
 Ca x ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺴﻴﻢ اﺻﻼح ﺷﺪه (ﻣﻴﻠﻲ اﻛﻲ واﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)
 Mg ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻣﻮﺟﻮد در آب آﺑﻴﺎری (ﻣﻴﻠﻲ اﻛﻲواﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)
ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺴﻴﻢ اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻮری آب آﺑﻴﺎری (ECW) و ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻘﺪار ﻛﺮﺑﻨﺎت (ﻣﻴﻠﻲاﻛﻲواﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ) ﺑﻪ ﻛﻠﺴﻴﻢ (ﻣﻴﻠﻲاﻛﻲواﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ) آب آﺑﻴﺎری از ﺟﺪول 24-1 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد.ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه (adj Rna) ﻣﻴﺰان ﺧﺴﺎرت آب آﺑﻴﺎری از ﻟﺤﺎظ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ روی ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک از ﺟﺪول 3-1 ﻳﺎ از ﺷﻜﻞ 1-1 ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺮ روی ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎ آب ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ آب اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎک اﻧﺠﺎم داد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ FAO-29 ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﺳﺎل 1985 ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد.



*    ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺧﺎک از آﻫﻚ ( (CaCo3 ﻳﺎ ﺳﻴﻠﻴﻜﺎتﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ، رﺳﻮﺑﮕﺬاری ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺸﺎر ﺟﺰﻳﻲCo2 در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺳﻄﺢ ﺧﺎک ( (Pco2 ﺑﺮاﺑﺮ 0/0007 اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ
**    Ca x ، Hco3 و Ca ﺑﺮﺣﺴﺐ اﻛﻲواﻻن ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ و ECW ﺑﺮﺣﺴﺐ دﺳﻲزﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.