طراحی سیستمهای آبیاری بارانی متحرک
ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎرانی ﻣﺘﺤﺮک ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع آﺑﻔﺸﺎن دوار، آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ و آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، روش ﻃﺮاحی آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻄﺮح ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻃﺮاحی ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎرانی آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای
دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦ ﻃﻮﻳﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ دور ﻳﻚ ﻗﺮﻗﺮه و ﻳﻚ آﺑﭙﺎش ﺳﻮار ﺑﺮ روی ﻳﻚ اراﺑﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در اﺑﺘﺪای آﺑﻴﺎری ﺷﻴﻠﻨﮓ از دور ﻗﺮﻗﺮه ﺑﺎز ﺷﺪه و اراﺑﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﺷﺮوع آﺑﻴﺎری ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺷﻴﻠﻨﮓ ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻦ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه و اراﺑﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻗﺮﻗﺮه ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد.
ﻛﺸﻴﺪن اراﺑﻪ در اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ دو روش ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ: درﻳﻚ روش ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ اراﺑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد (ﺷﻜﻞ -3-2 اﻟﻒ) و در روش دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻧﻮع اروﭘﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ اراﺑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺷﻴﻠﻨﮓ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺷﻜﻞ -3-2 ب)، ﻛﺎرﺑﺮد روش اروﭘﺎﻳﻲ راﺣﺖﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ در ﻋﻮض ﺑﻪ ﺷﻴﻠﻨﮓ ﻫﺎی ﺿﺨﻴﻢﺗﺮی ﻧﻴﺎز دارد.
در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻃﺮاح در ﻃﺮاﺣﻲ دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺮح ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب اﺟﺰاء ﻃﺮاﺣﻲ از ﻗﺒﻴﻞ آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ، ﻧﻮع آﺑﭙﺎش، ﺳﺮﻋﺖ و ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد:
آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای
در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای ﺿﻮاﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد:
− ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻃﻮری ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در روز ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 2 اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺎز ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
− اﻏﻠﺐ ﺑﺮای ﻫﺮ اﺳﺘﻘﺮار ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ وﻗﺖ ﻻزم اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از 22 ﺗﺎ 23 ﺳﺎﻋﺖ در روز ﻛﺎر ﻛﻨﺪ.
− ﭼﻮن اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ از ﻛﻨﺎر زﻣﻴﻦ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺎر ﻛﺮده و ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ ﻟﺬا در دو اﻧﺘﻬﺎ ﺣﺪود 50 درﺻﺪ از ﻣﻘﺪار آب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد.
− ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺟﻬﺖ ردﻳﻔﻬﺎی ﻛﺸﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد. اﻣﺎ اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ از 8 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ﺗﺎ ﺗﻠﻔﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد زﻳﺎد ﻧﺒﺎﺷﺪ.
− ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺨﺶ آب در اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ ﺑﻴﻦ 7/5 ﺗﺎ 15 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮده ﻟﺬا ﺑﻪ ﻣﻘﺪار آﺑﻲ ﺣﺪود 20 ﺗﺎ 40 ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ.
− اﮔﺮ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﻛﻢ اﺳﺖ (ﻛﻤﺘﺮ از 7/5 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ) ﺑﺎﻳﺪ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آﺑﻴﺎری ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ را زﻳﺎد ﻧﻤﻮد.
− زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪادی ﻧﻮار (ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ) ﻣﺴﺎوی ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺗﻌﺪاد اﺳﺘﻘﺮارﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻌﺪادی ﻧﻮار ﻣﺴﺎوی، ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد (ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﻻزم).
− آراﻳﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ، ﻣﻘﺪار ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ، ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﻮزﻳﻊ، اﻧﺪازه آﺑﭙﺎش و ﻓﺸﺎر آﺑﭙﺎش دارد.
− ﺷﻜﻞ زﻣﻴﻦ در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ. اﮔﺮ زﻣﻴﻦ اﺑﻌﺎد ﻣﻨﻈﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺴﺎوی اﺳﺖ اﻣﺎ اﮔـﺮ اﺑـﻌﺎد زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺣﺮﻛﺖ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. زﻣﻴﻦﻫﺎی ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ ﻃﻮل ﺣﺮﻛﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ.
− اﮔﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺒﻊ آب آزادی ﻋﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ، آب ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪای ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ، ﻛﺎﺑﻞ و ﺷﻴﻠﻨﮓ را ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
− اﮔﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ردﻳﻔﻬﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻣﺘﺪاد ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﻴﺐ و در اﻣﺘﺪاد ﺧﻄﻮط ﺗﺮاز زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎش در آبیاری قرقرهای
اﻏﻠﺐ در دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای از آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. وﻟﻲ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ذرات آب و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ آب از ﺑﻮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﺑﻪ ﺟﺎی ﻳﻚ آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺑﺰرگ از ﭼﻨﺪ آﺑﭙﺎش ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎری دﺳﺘﮕﺎه درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد:
ﺷﻜﻞ -3-2 دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای
ﻧﻮع ﻓﻮاره (ﻧﺎزل)
ﻓﻮارهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﻣﺘﺪاول ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ از دو ﻧﻮع ﺣﻠﻘﻮی و ﻣﺨﺮوﻃﻲ(ﺗﻨﮓ ﺷﻮﻧﺪه) ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻓﻮاره ﺣﻠﻘﻮی دارای ﻗﻄﺮهﻫﺎی رﻳﺰﺗﺮ آب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮای ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎد آرام و ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﻴﻪ رﺷﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺧﺎک آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻓﻮاره ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﺠﺎد ﻗﻄﺮهﻫﺎی درﺷﺖﺗﺮ ﺑﺮای ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎد ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ و ﻳﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪی رﺷﺪ ﮔﻴﺎه ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد.
زاوﻳﻪ ﭘﺎﺷﺶ
زاوﻳﻪ ﭘﺎﺷﺶ در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮه ای ﺑﻴﻦ 18 ﺗﺎ 32 درﺟﻪ اﺳﺖ. اﻧﺘﺨﺎب زاوﻳﻪ ﭘﺎﺷﺶ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دارد. در ﺳﺮﻋﺖﻫﺎی زﻳﺎد ﺑﺎد زاوﻳﻪ 20 ﺗﺎ 21 درﺟﻪ در ﺳﺮﻋﺖﻫﺎی ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎد زاوﻳﻪ 23 ﺗﺎ 25 و در ﺳﺮﻋﺘﻬﺎی ﻛﻢ ﺑﺎد زاوﻳﻪ 26 ﺗﺎ 82 درﺟﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد.
زاوﻳﻪ ﭼﺮﺧﺶ آﺑﭙﺎش
ﺳﻄﺢ ﺧﻴﺲ ﺷﺪه در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮه ای ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮده و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ داﻳﺮه ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﻗﻄﺎﻋﻲ از داﻳﺮه، ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ زاوﻳﻪ ﭼﺮﺧﺶ آﺑﭙﺎش از ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﭘﺨﺶ ﻧﻴﺰ ﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد. ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺗﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ﭼﺮﺧﺶ 180 ﺗﺎ 360 در ﺷﻜﻞ 4-2 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ. از آنﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺮای ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ اراﺑﻪ ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﻟﺬا اﻏﻠﺐ از زاوﻳﻪ ﭼﺮﺧﺶ 270 درﺟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.
ﺑﺪه ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه
ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺸﺎر و ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ آﺑﭙﺎش ﺑﻮده و از ﻫﻤﺎن راﺑﻄﻪ 4-2 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎدﻳﺮ Kd در ﺟﺪول 5-2 اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪه آﺑﭙﺎش و ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻓﻮارهﻫﺎی ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺑﻪ ازاء ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺟﺪول ﺑﺮای ﻓﻮارهﻫﺎی ﺣﻠﻘﻮی ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه 5 درﺻﺪ ﻛﻤﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ میﺷﻮد.
ﺷﺪت ﭘﺨﺶ
ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﻳﺠﺎد رواﻧﺎب، ﻣﺸﺨﺼﺎت آﺑﭙﺎش اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ آب ﻛﻤﺘﺮ از ﺷﺪت ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آب از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد:Ig : ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آب (ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)
q : ﺑﺪه آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Dw : ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎش (ﻣﺘﺮ)
W : زاوﻳﻪ ﭼﺮﺧﺶ آﺑﭙﺎش (درﺟﻪ)
ﺷﻜﻞ -4-2 ﺗﻮزﻳﻊ آب در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ
ﺟﺪول -5-2 ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪه آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺑﺎ روزﻧﻪ ﻣﺨﺮوطی
ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮه ای
ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺑﺮ روی ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﭘﺎﺷﺶ آﺑﭙﺎش و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد دارد، ﺑﻪ ﻃﻮریﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺣﺮﻛﺖ آﺑﭙﺎش ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮدد. در ﺟﺪول (6-2) ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺣﺮﻛﺖ آﺑﭙﺎش (ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎه) در ﺳﺮﻋﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪی از ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ.
ﺟﺪول – 6-2 ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ﺣﺮﻛﺖ آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای
ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ آب Ia ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﻘﺪار آب رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ روی زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻠﻔﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد از راﺑﻄﻪ 2-2 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
زﻣﺎن اﺳﺘﻘﺮار آﺑﭙﺎش در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ
در روش آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آﺑﻴﺎری از روی ﻣﺮزﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﻮد، ﻣﻘﺪاری از آب ﺑﻪ اراﺿﻲ ﻣﺠﺎور رﻳﺨﺘﻪ و ﻫﺪر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آﺑﻴﺎری ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪای از ﻣﺮز ﺷﺮوع ﺷﻮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اراﺿﻲ ﻣﺠﺎور ﻣﺮز ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ آب درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻜﻨﺪ. ﺑﺮای اﻳﻨﻜﻪ اراﺿﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ آب درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺮوع آﺑﻴﺎری از ﻣﺮزﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻣﺎن اﺳﺘﻘﺮار آﺑﭙﺎش ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺗﻮان از ﺟﺪول 7-2 ﺑﺮای ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ و زﻣﺎن اﺳﺘﻘﺮار آﺑﭙﺎش اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.
ﺟﺪول -7-2 ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﻣﺪت اﺳﺘﻘﺮار آﺑﭙﺎش در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ
ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ آﺑﭙﺎش
اراﺑﻪ آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ در روش آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮه ای ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ آب ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ اراﺑﻪ (ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺷﻴﻠﻨﮓ) ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﺮ روز ﻳﻚ ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ در روز ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ اراﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﺪه آﺑﭙﺎش، ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آﺑﻴﺎری و ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎه داﺷﺘﻪ و از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:Vt : ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Q : ﺑﺪه آﺑﭙﺎش (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
St : ﻓﻮاﺻﻞ اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
dg : ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آﺑﻴﺎری (ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ)
ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ، ﻓﺸﺎر ورودی آﺑﭙﺎش و ﻳﺎ ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آﺑﻴﺎری ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﺻﻼح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺑﺎﺷﺪ.
ﻓﺸﺎر ورودی ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای
ﻓﺸﺎر ورودی ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آﺑﭙﺎش و اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺷﻴﻠﻨﮓ و ﺗﻮرﺑﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻏﻠﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه اﻋﻼم میﺷﻮد و ﻓﻘﻂ در ﻣﻮاردی ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮ روی ﺷﻴﺐ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﻧﻴﺰ ﺑﺮ روی ﻓﺸﺎر ورودی ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﺳﺘﮕﺎه دﻳﺪه ﺷﻮد.
ﻃﺮاحی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اصلی و ﻧﻴﻤﻪ اصلی
ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای از ﻫﻤﺎن ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
ﻃﺮاحی ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎرانی آﺑﻔﺸﺎن دوار
ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار از ﻳﻚ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻃﻮﻳﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻮل ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮدش ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. آب از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰی وارد ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺮ روی ﺑﺮﺟﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ 24 ﺗﺎ 76 ﻣﺘﺮ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﺑﻠﻬﺎی ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد. ﺑﺮﺟﻬﺎ روی ﭼﺮﺧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوی ﻣﺤﺮﻛﻪ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﻃﻲ ﭼﺮﺧﺶ ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰی ﻫﻤﻮاره در ﻳﻚ ﺧﻂ راﺳﺖ ﻗﺮار دارد. در اﻣﺘﺪاد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺮﺟﻬﺎ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﻛﻨﺘﺮل ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺮﺟﻬﺎ ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ اﺗﺼﺎل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﺎﺑﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ روی ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺗﻮﺳﻂ آﺧﺮﻳﻦ (دورﺗﺮﻳﻦ) ﺑﺮج ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺮﺟﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ از آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.
آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار
در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻧﻜﺎت زﻳﺮ را ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮد:
− در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ آب ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰی ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮد.
− ﺗﺮﺟﻴﺤﺎً ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﻧﺘﻘﺎل زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﮕﺮ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺟﻬﺎ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ را ﻗﻄﻊ ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر در ﺗﻘﺎﻃﻌﻬﺎ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد.
− در اﻳﻦ روش اراﺿﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻳﺮهای آﺑﻴﺎری ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﺑﻴﺎری ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎی زﻣﻴﻦ ﻛﻪ در ﺣﺪود 20 درﺻﺪ از ﻣﺴﺎﺣﺖ اراﺿﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﻣﻲﺗﻮان از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺎش (ﺑﺎل آﺑﻴﺎری اﺿﺎﻓﻲ ﻳﺎ آﺑﭙﺎش ﺗﻔﻨﮕﻲ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ) اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻛﻪ 5 درﺻﺪ از ﺳﻄﺢ آﺑﭙﺎﺷﻲ ﻧﺸﺪه را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ (ﺷﻜﻞ .(5-2 ﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد (ﺷﻜﻞ -6-2 اﻟﻒ) و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻔﺸﺎن دوار را ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﻛﻨﺎرﻫﻢ ﭼﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آﺑﻴﺎری ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮﺳﺪ (ﺷﻜﻞ -6-2 ب).
− در اﻳﻦ روش ﺑﺮای ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺗﻮان از ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻗﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدو ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ از ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺸﺘﺮک و اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ (ﺷﻜﻞ -7-2 اﻟﻒ) و ﻳﺎ از ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ از ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد (ﺷﻜﻞ-7-2 ب).
− ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﻮزﻳﻊ آب در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ (رﮔﻼﺗﻮرﻫﺎ) ﺑﺮای ﻫﺮ آﺑﭙﺎش اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
− در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﺑﺰرگ در اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎل آﺑﻴﺎری، ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﺑﻮﺳﺘﺮ اﺳﺖ.
اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎش
آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن دوار اﻏﻠﺐ از ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای و اﻓﺸﺎن و در ﻣﻮارد ﺧﺎص از ﻧﻮع ﻧﺦﭘﺎﺷﻬﺎ و آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﭼﺮﺧﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. آﺑﭙﺎش اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﮔﻮﺷﻪﻫﺎی زﻣﻴﻦ در ﺑﻌﻀﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد اﻏﻠﺐ از ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺗﻔﻨﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﺑﺘﺪا ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺳﭙﺲ آﺑﭙﺎش اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.
آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﺑﻪدﻟﻴﻞ آﻧﻜﻪ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ آﺑﻴﺎری و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﻳﺠﺎد رواﻧﺎب آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺻﻮرت اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (ﺷﻜﻞ .(8-2 در ﺣﺎﻟﺖ اول ﻓﻮاﺻﻞ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻳﻜﺴﺎن درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ اﻧﺪازه روزﻧﻪ آﻧﻬﺎ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎل ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺣﺎﻟﺖ دوم اﻧﺪازه روزﻧﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻳﻜﺴﺎن درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎل ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻮم ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از دو ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. از ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺳﻪ روش ﺣﺎﻟﺖ اول راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﻜﻞ -8-2 اﻧﻮاع آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار
ﻧﻮع آﺑﭙﺎش
ﺣﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای و اﻓﺸﺎن راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد، ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﺳﺘﮕﺎه، ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ زﻣﻴﻦ و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی دارد. ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای ﻓﺸﺎر ﻛﺎرﻛﺮد ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮع اﻓﺸﺎن دارد وﻟﻲ در ﻋﻮض در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻛﻤﺘﺮ، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ، ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی اﻓﺸﺎن را ﻧﻴﺰ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻛﻢ و ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد زﻳﺎد ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺑﺮ روی ﺑﻮم ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﻋﺼﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد. ﺑﻬﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻧﻮع آﺑﭙﺎش را ﻣﺤﺪود ﻧﺴﺎزد، اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع آﺑﭙﺎش ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.
ﻓﻮاﺻﻞ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﻓﻮاﺻﻞ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ دارد. در آراﻳﺶ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ از آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای و ﻓﻮاﺻﻞ 9 ﺗﺎ 12 ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. در آراﻳﺶ ﻏﻴﺮﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ اﻏﻠﺐ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای از 12 ﻣﺘﺮ در ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺤﻮر ﭼﺮﺧﺶ ﺗﺎ 1/5 ﻣﺘﺮ در اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎل ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺮای آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی اﻓﺸﺎن ﻳﺎ ﭼﺮﺧﺎن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ 2 ﺗﺎ 3 ﻣﺘﺮ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد. در آراﻳﺶ ﻧﻴﻤﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﻴﺰ اﻏﻠﺐ ﻓﻮاﺻﻞ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻳﻚ ﺳﻮم اول ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری 12 ﻣﺘﺮ، در ﻳﻚ ﺳﻮم ﻣﻴﺎﻧﻲ 6 ﻣﺘﺮ و در ﻳﻚ ﺳﻮم اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ 3 ﻣﺘﺮ وﻏﺎﻟﺒﺎً از آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد.
زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب
زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب ﻳﺎ زﻣﺎن رﻳﺰش آب در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد :Ta : زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب ﻳﺎ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری (ﺳﺎﻋﺖ)
Dw : ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﭘﺎﺷﺶ ﻳﺎ ﻋﺮض ﺧﻴﺲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎش (ﻣﺘﺮ) = Rj ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻌﺎﻋﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﻣﺤﻮر دوران (ﻣﺘﺮ)
T : زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد دﺳﺘﮕﺎه در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 22 ﺳﺎﻋﺖ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
f : دور آﺑﻴﺎری ﻛﻪ در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن دوار 0/5 ﺗﺎ 4 روز درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد.
ﺷﺪت ﭘﺨﺶ آب
در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ آب از ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی و ﻋﺪم اﻳﺠﺎد رواﻧﺎب ﻣﻬﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺎﻟﺺ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد :Ia :ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ در داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه آﺑﭙﺎش (ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)
dg : ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آﺑﻴﺎری (ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ) زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب (ﺳﺎﻋﺖ)
:Re ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺆﺛﺮ آب ﭘﺨﺶ ﺷﺪه از آﺑﭙﺎش (اﻋﺸﺎر)
ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ در داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه آﺑﭙﺎش ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻟﮕﻮی ﭘﺎﺷﺶ آﺑﭙﺎش از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ میﺷﻮد:Ia – max : ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ (ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)
Ia : ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ (ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)
ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از رواﺑﻂ ﻓﻮق ﺑﺮای آﺧﺮﻳﻦ آﺑﭙﺎش ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ را دارد، در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻏﻴﺮﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻣﺘﻮﺳﻂ و در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻟﺤﻈﻪای ﺧﺎک ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد. درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺷﺪت ﭘﺨﺶ از ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد دﺳﺘﮕﺎه در ﻃﻮل ﺷﺒﺎﻧﻪ روز را اﻓﺰاﻳﺶ داد، ﻧﻮع آﺑﭙﺎش را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد، ﻋﻤﻖ آﺑﻴﺎری و زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب را ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺮد و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﻮل دﺳﺘﮕﺎه را ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.
ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﺑﺪه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد :qi : ﺑﺪه آﺑﭙﺎش در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Sj : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻳﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﻌﺪی (ﻣﺘﺮ)
L : ﺷﻌﺎع داﻳﺮه اﺻﻠﻲ آﺑﻴﺎری ﺷﺪه (ﻣﺘﺮ)
Rj : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻌﺎﻋﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﻣﺤﻮر دوران (ﻣﺘﺮ)
Qb : ﺑﺪه دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن دوار ﺑﺮای داﻳﺮه اﺻﻠﻲ آﺑﻴﺎری (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮدHj : ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
Hl : ﻓﺸﺎر در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﭼﺮﺧﺶ دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
Hf : اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
L : ﺷﻌﺎع داﻳﺮه آﺑﻴﺎری ﺷﺪه (ﻣﺘﺮ)
Rj : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻌﺎﻋﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ دوران (ﻣﺘﺮ)
Hej : اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع رﻗﻮم ﺳﻜﻮی ﻣﺮﻛﺰ دوران و ﻣﺘﻮﺳﻂ رﻗﻮم زﻣﻴﻦ در ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ دوران آﺑﭙﺎش ﻣﻮردﻧﻈﺮ (ﻣﺘﺮ) ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ Hl و Hf در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ.
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﭘﺲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺪه و ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه روزﻧﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ از روی دﻓﺘﺮﭼﻪ راﻫﻨﻤﺎی ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺗﻄﺎﺑﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در آبیار متحرک
در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار، ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه و ﻳﺎ ﻓﻮﻻدی ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎﻻت و ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ ﺑﺮ روی ﺑﺮﺟﻬﺎی A ﺷﻜﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎی ﺳﺎﻋﺖ دارد. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری 600 ﻣﺘﺮ و ﻗﻄﺮ آن 100 ﺗﺎ 250 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻇﺮﻓﻴﺖ، ﻗﻄﺮ و ﻓﺸﺎر اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد:
ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
از آنﺟﺎ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺰرﻋﻪ را آﺑﻴﺎری ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻟﺬا ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ (Qs) ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ (Qb) و آﺑﭙﺎش اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ (Qg) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺪه در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺧﺎرج ﺷﺪن آب از آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻣﻴﺰان ﺑﺪه در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد :Qj : ﺑﺪه در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻌﺎﻋﻲ
Rj از ﻣﺮﻛﺰ دﺳﺘﮕﺎه (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Qs : ﺑﺪه ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Rj ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻌﺎﻋﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ از ﻣﺮﻛﺰ دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
Lh : ﻃﻮل ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
ﻃﻮل ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻣﻌﺎدل ﻃﻮل ﺑﺎل ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻌﺎع ﭘﺎﺷﺶ آﺧﺮﻳﻦ آﺑﭙﺎش ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮدLh : ﻃﻮل ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
L : ﻃﻮل دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻌﺎع ﭘﺎﺷﺶ آﺧﺮﻳﻦ آﺑﭙﺎش (ﻣﺘﺮ)
Qb : ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺪون ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Qg : ﺑﺪه ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار، ﺗﻌﺪاد آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری زﻳﺎد و ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎد ﺑﺪه آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻏﻠﺐ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻗﻄﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﺤﻮه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ (Qs) و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ اﻗﺘﺼﺎدی و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد.ﻗﻄﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اوﻟﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻪ در ﺑﺎزار ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ اﺻﻼح ﻣﻲﮔﺮدد (D1) ﺳﭙﺲ دوﻣﻴﻦ ﻗﻄﺮ (D2) ﻳﻚ ﺳﺎﻳﺰ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ﻗﻄﺮ D1 ﻓﺮض ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻤﺎن راﺑﻄﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد .
(Q2) ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ D1 ﺑﻪ ﻗﻄﺮ D2 در ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد: R1,2 : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
Q1 : ﻇﺮﻓﻴﺖ ورودی ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ اوﻟﻴـﻪ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Q2 : ﻇﺮﻓﻴﺖ ورودی ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
L :ﺷﻌﺎع ﻗﻄﻌﻪ آﺑﻴﺎری ﺷﺪه ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ وﺟﻮد ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﻮل ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﻌﺎدل درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد (ﻣﺘﺮ)
ﻃﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ 28-2 ﺑﮕﻮﻧﻪای اﺻﻼح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪاوﻻً ﺿﺮﻳﺐ ﺻﺤﻴﺤﻲ از ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﺑﺎﺷﺪ،ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻓﺎﺻﻠﻪ دو ﺑﺮج از ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮای ﻫﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﮕﺮدد وﺛﺎﻟﺜﺎً ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو ﺑﺮج اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺪ.
ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ دوم ﺑﺮای ﻃﻮل ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻨﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ، ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (D3) ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ D2 و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻤﺎن رواﺑﻂ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
اﻓﺖ ﻓﺸﺎر در ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎک در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار از راﺑﻄﻪ ﻫﻴﺰن وﻳﻠﻴﺎﻣﺰ (راﺑﻄﻪ (9-2 ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺪه در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺴﺎوی و ﻳﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺴﺎوی اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲاﻓﺘﺪ، ﺿﺮﻳﺐ F را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮد. اﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ را در ﻣﻮرد ﺑﺎﻟﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﻚ ﻗﻄﺮی ﺑﺎ درﺻﺪ ﺧﻄﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاﺑﺮ 0/542 در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎک را در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻫﺮ دو آﺑﭙﺎش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮد.
ﻓﺸﺎر در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
ﻓﺸﺎر ورودی در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺸﺎر ﻛﺎرﻛﺮد آﺧﺮﻳﻦ آﺑﭙﺎش و ﻳﺎ ﭘﺎﺷﻨﺪه اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ را درﺻﻮرت وﺟﻮد ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺸﺎر اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:
Hl = Hr + Hf + Hd + He
Hl : ﻓﺸﺎر در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﻣﺮﻛﺰ دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
Hr : ارﺗﻔﺎع ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ (ﻣﺘﺮ)
Hf : اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
Hd : ﻓﺸﺎر ﻻزم در آﺑﭙﺎش اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ (ﻣﺘﺮ)
He : اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﺑﻴﻦ اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری و ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ در ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮه ﭼﺮﺧﺶ (ﻣﺘﺮ)
ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ
ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار از ﻫﻤﺎن ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ
ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ از ﻟﺤﺎظ ﻛﻠﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺣﺮﻛﺖ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ داﺷﺘﻪ و ﻣﻨﺒﻊ آب ﻧﻴﺰ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﻧﺎل روﺑﺎزی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻃﻮل زﻣﻴﻦ و در اﻣﺘﺪاد ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد (ﺷﻜﻞ .(9-2 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری، اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ در زﻣﻴﻨﻬﺎی ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارد. ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از ﻟﺤﺎظ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ اﻣﺘﺪاد ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل در ﻃﻮل زﻣﻴﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی راﻫﻨﻤﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﻳﺎ از ﻛﺎﺑﻠﻬﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻳﺎ از ﻛﺎﺑﻠﻬﺎی روزﻣﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﭼﺮﺧﻬﺎی ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﻴﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮد.
آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ
در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ را ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮد :
− در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﺒﻊ آب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در اﻣﺘﺪاد آن ﺣﺮﻛﺖ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﺮﻛﺰ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در دو ﻃﺮف آن ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ.
− در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ آب در ﻣﺮﻛﺰ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﺷﺪه و ﺑﻪﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺒﻊ آب ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﺣﺎﻟﺖ اول ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار داﺷﺘﻪ و درﺣﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ آﺑﻴﺎری ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺷﻜﻞ -10-2ب). در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺪون اﻧﺠﺎم آﺑﻴﺎری ﭼﺮﺧﺶ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ (ﺷﻜﻞ -10-2 اﻟﻒ). اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ روﺷﻬﺎ و ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺣﺎﻟﺖ اول ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ آﺑﻴﺎری ﻣﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮدن ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.
− آراﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ آب در ﻛﻨﺎر زﻣﻴﻦ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﻫﻤﺎن ﻣﺴﻴﺮی ﻛﻪ آﺑﻴﺎری ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد، ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺧﻴﺲ ﺑﻮدن زﻣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﺎل ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺷﻨﻲ و ﺳﺒﻚ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺪون ﺗﻮﻗﻒ در اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺑﺘﺪا ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎل در اﻧﺘﻬﺎی ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮای ﺑﺮﮔﺸﺖ آﻣﺎده ﺷﻮد ﻳﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﺎل در ﻧﻴﻤﻲ از ﺣﺮﻛﺖ رﻓﺖ آﺑﻴﺎری ﻛﻨﺪ و در ﻧﻴﻤﻪ دوم آﺑﻴﺎری ﻧﻜﻨﺪ و در ﺑﺮﮔﺸﺖ در ﻧﻴﻤﻪای ﻛﻪ در رﻓﺖ آﺑﻴﺎری ﻧﺸﺪه آﺑﻴﺎری ﻛﻨﺪ و در ﻧﻴﻤﻪ دﻳﮕﺮی ﻛﻪ در رﻓﺖ آﺑﻴﺎری ﺷﺪه آﺑﻴﺎری ﻧﻜﻨﺪ. در ﺗﻤﺎم روﺷﻬﺎی ﻓﻮق آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻘﻂ در ﻳﻚ ﺟﻬﺖ (رﻓﺖ ﻳﺎ ﺑﺮﮔﺸﺖ) اﻧﺠﺎم ﺷﻮدﻳﺎ آﻧﻜﻪ درﺻﺪی از آﺑﻴﺎری در ﻳﻚ ﺟﻬﺖ و درﺻﺪ دﻳﮕﺮی در ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد.
− ﻣﻨﺒﻊ آب در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻧﺎل روﺑﺎز ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻛﺎﻧﺎل روﺑﺎز در ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ زﻣﻴﻦ در اﻣﺘﺪاد ﻛﺎﻧﺎل دارای ﺷﻴﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
− در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﻛﺎﻧﺎل روﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ، دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ. ﻛﺎﻧﺎل ﻧﻴﺰ درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺪاﻗﻞ 30 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﺮض ﻛﻒ و 60 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ آب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺪاﻗﻞ 75 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﺮض ﻛﻒ و 90 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ آب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻤﻖ آزاد ﻛﺎﻧﺎل ﻧﻴﺰ در ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎی ﺑﺘﻨﻲ %20 و در ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎی ﺧﺎﻛﻲ 30 ﺗﺎ %35 ﻋﻤﻖ ﻛﻞ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻧﺎل ﻧﻴﺰ 5 ﺗﺎ 10 درﺻﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭘﻤﭙﺎژ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
− در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ آب ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ، آﺑﮕﻴﺮی دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺮﻫﺎی آﺑﮕﻴﺮی ﻛﻪ ﺑﺮ روی ﻟﻮﻟﻪ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ 200 ﻣﺘﺮی ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد. ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎی آﺑﮕﻴﺮی ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻧﺪاز ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﻮل ﺣﺪود 100 ﻣﺘﺮ در دو ﻃﺮف ﺷﻴﺮ آﺑﮕﻴﺮی ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻧﺤﻮه ﺗﻌﻮﻳﺾ اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮاﻧﺪاز ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎی آﺑﮕﻴﺮی ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد. در ﻳﻚ روش دﻳﮕﺮ ﻓﻮاﺻﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎی آﺑﮕﻴﺮی 12 ﺗﺎ 18 ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎی آﺑﮕﻴﺮی ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎش
آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای و اﻓﺸﺎن و در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﭼﺮﺧﺸﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺿﻮاﺑﻂ اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ :
آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ، آراﻳﺶ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻳﻜﺴﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع آﺑﭙﺎش در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک، ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد، ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﺳﺘﮕﺎه، ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ زﻣﻴﻦ و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی دارد. ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻛﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ دارای ﻓﺸﺎر ﻛﺎرﻛﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی اﻓﺸﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ در ﻋﻮض در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻛﻤﺘﺮ، ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی اﻓﺸﺎن در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی زﻳﺎد و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻛﻤﺘﺮ از 8 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ، اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟﻪ ﻋﺼﺎﻳﻲ ﺑﺮای اﻳﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ. از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺪون ﺷﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﺿﺮﺑﻪای ﻧﻴﺰ ﺑﺮای ﺷﻴﺒﻬﺎی ﺣﺪاﻛﺜﺮ 2 ﺗﺎ 3 درﺻﺪ در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل و 1 ﺗﺎ 1/5 درﺻﺪ در اﻣﺘﺪاد ﺑﺎل ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻧﻮع آﺑﭙﺎش را ﻣﺤﺪود ﻧﺴﺎزد، اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع آﺑﭙﺎش ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدی اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد.
ﻓﻮاﺻﻞ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﻓﺎﺻﻠﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺑﺮ روی ﺑﺎل آﺑﻴﺎری دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع آﺑﭙﺎش دارد. درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ از ﻧﻮع اﻓﺸﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ 1/5 ﺗﺎ 3 ﻣﺘﺮ و درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﻧﻮع ﺿﺮﺑﻪ ای ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ 6 ﺗﺎ 9 ﻣﺘﺮ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد.
زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب
زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب ﻳﺎ زﻣﺎن رﻳﺰش آب در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ در ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد:
Ta : زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری (ﺳﺎﻋﺖ)
Dw : ﻗﻄﺮ داﻳﺮه ﺧﻴﺲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ آﺑﭙﺎش (ﻣﺘﺮ)
Lf : ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ دﺳﺘﮕﺎه درﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
f : دور آﺑﻴﺎری ﻛﻪ در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ 2/5 ﺗﺎ 5 روز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (روز)
T : ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از دﺳﺘﮕﺎه در ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 22 ﺳﺎﻋﺖ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺳﺎﻋﺖ)
ﺷﺪت ﭘﺨﺶ آب
ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺎﻟﺺ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از ﻫﻤﺎن رواﺑﻂ 22-2 و 23-2 ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻟﺤﻈﻪ ای در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪه و ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻏﻴﺮﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮد. درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﺪت ﭘﺨﺶ ﺧﺎﻟﺺ از ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺧﺎک ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻋﻤﻖ آب و زﻣﺎن ﭘﺨﺶ آب را ﻛﻢ ﻛﺮد و ﻳﺎ زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد دﺳﺘﮕﺎه در ﺷﺒﺎﻧﻪروز را اﻓﺰاﻳﺶ داد و ﻳﺎ آﻧﻜﻪ ﻧﻮع آﺑﭙﺎش را ﻋﻮض ﻛﺮد.
ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:q : ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Qs : ﺑﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
SL : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ روی ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
L : ﻋﺮض ﻣﺰرﻋﻪ ﻳﺎ ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﺑﺎل آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد:
Hj = Hl – Hfj – Hej
Hj : ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺸﺎر در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ (ﻣﺘﺮ)
Hl : ﻓﺸﺎر ورودی در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
Hfj : اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ از اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ (ﻣﺘﺮ)
Hej : اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻴﻦ اﺑﺘﺪای ﺑﺎل و ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ (ﻣﺘﺮ) ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ Hl و Hfj در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ.
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ
در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﻧﻮع آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﺑﻔﺸﺎن دوار از ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮﭼﻪ راﻫﻨﻤﺎی ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻧﺪه ﻧﻮع آﺑﭙﺎش ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از رواﺑﻂ ﻓﻮق ﺗﻄﺎﺑﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻔﺸﺎن دوار از ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه و ﻳﺎ ﻓﻮﻻدی ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺼﺎﻻت و ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ ﺑﺮ روی ﺑﺮﺟﻬﺎی A ﺷﻜﻞ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﺣﺮﻛﺖ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ دارد. ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻄﺮﻓﻪ از ﻣﻨﺒﻊ آب آﺑﮕﻴﺮی ﻛﻨﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 600 ﻣﺘﺮ و درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﻣﻨﺒﻊ آب دو ﻃﺮﻓﻪ آﺑﮕﻴﺮی ﻛﻨﺪ، ﺣﺪاﻛﺜﺮ 500 ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻧﻴﺰ 100 ﺗﺎ 250 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری وﺟﻮد دارد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺪه در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺧﺎرج ﺷﺪن آب از آﺑﭙﺎﺷﻬﺎی ﻳﻜﺴﺎن و دارای ﻓﻮاﺻﻞ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ، از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:Qj : ﺑﺪه ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﻓﺎﺻﻠﻪ Ij از اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ) = QS ﺑﺪه ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)
Ij : ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮردﻧﻈﺮ از اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
L : ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
ﻧﺤﻮه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ از ﻫﻤﺎن ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
اﻓﺖ اﻧﺮژی در ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
اﻓﺖ اﻧﺮژی ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎک در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻔﺸﺎن دوار از راﺑﻄﻪ ﻫﻴﺰن وﻳﻠﻴﺎﻣﺰ (راﺑﻄﻪ (9-2 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﻓﻮاﺻﻞ و ﺑﺪه آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺮﻳﺴﺘﻴﺎﻧﺴﻦ ﻧﻴﺰ (رواﺑﻂ 10-2 و (11-2 ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻓﺸﺎر در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری
ﻓﺸﺎر ورودی در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:
Hl = Hs + Hr + Hf + Ha + He
Hl : ﻓﺸﺎر در اﺑﺘﺪای ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
Hr : ارﺗﻔﺎع ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در اﺑﺘﺪای دﺳﺘﮕﺎه (ﻣﺘﺮ)
Hs : ارﺗﻔﺎع ﻣﻜﺶ ﭘﻤﭗ در ﻣﻨﺒﻊ آب ﻛﺎﻧﺎل روﺑﺎز (ﻣﺘﺮ)
Hf : اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
Ha : ﻓﺸﺎر ﻛﺎرﻛﺮد آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ (ﻣﺘﺮ)
He : ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﺑﻴﻦ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (ﻣﺘﺮ)
ﻃﺮاحی ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ
ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری آﺑﻔﺸﺎن دوار از ﻫﻤﺎن ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.