ﻃﺮاحی ﻟﻮﻟﻪ اصلی و ﻧﻴﻤﻪ اصلی در آﺑﻴﺎری ﻣﻮضعی

ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ از ﻫﻤﺎن ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﭘﻴﺮوی ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.

7-3 واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی

واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی از ﻣﺠﻤﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺗﺼﻔﻴﻪ آب، ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر، ﺗﻨﻈﻴﻢ و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺟﺮﻳﺎن آب، ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ و ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﺒﻜﻪ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ. در ﺻﻮرت اﺗﺼﺎل ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ راﻳﺎﻧﻪای و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﺣﺴﺎس در ﻣﺰرﻋﻪ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻤﻊآوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﻄﺢ ﻣﺰرﻋﻪ ﻧﻘﺶ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت و ﺻﺪور دﺳﺘﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻻزم ﺑﺮای ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺷﻴﺮﻫﺎی ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺣﺠﻤﻲ و ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻲ را ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ. ﻋﻤﺪه ﺗﺠﻬﻴﺰات واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ :

1-7-3 ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ آب

ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ آب ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ روﺷﻬﺎ و ﺗﻤﻬﻴﺪاتی ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮدﻛﻪ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﻧﺴﺪاد ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ، روﺷﻬﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ آب را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد.

1-1-7-3 ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ

در ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻮاد درﺷﺖ آﻟﻲ و ﻏﻴﺮآﻟﻲ ﻣﻌﻠﻖ در آب از آن ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد. روﺷﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : ﻧﺮدهﻫﺎی آﺷﻐﺎﻟﮕﻴﺮ، ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎی رﺳﻮﺑﮕﻴﺮ، ﺻﺎﻓﻲ ﮔﺮداﺑﻲ، ﺻﺎﻓﻲ ﺗﻮری، ﺻﺎﻓﻲ ﺷﻨﻲ. اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ آب از ﻟﺤﺎظ ﺣﻤﻞ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ دارد. ﺟﺪول 7-3 ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ذراﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻳﻚ از روﺷﻬﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ از آن ﺟﺪا ﺷﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.

1-1-1-7-3 ﻧﺮدهﻫﺎی آﺷﻐﺎﻟﮕﻴﺮ

اﻳﻦ روش ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﺮای ﺟﻤﻊآوری آﺷﻐﺎﻟﻬﺎی ﺳﻄﺢ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻧﺮدهﻫﺎی آﺷﻐﺎﻟﮕﻴﺮ در ﻣﺤﻞ آﺑﮕﻴﺮی ﺣﻮﺿﭽﻪ ﭘﻤﭙﺎژ ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ از ورود آﺷﻐﺎل و ﻣﻮاد زاﻳﺪ درﺷﺖ ﺑﻪ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﭘﻤﭙﺎژ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺷﻮد.

2-1-1-7-3 ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎی رﺳﻮﺑﮕﻴﺮ

اﻳﻦ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ دارای ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎده ای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺪا ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ و ﻳﺎاﺣﻴﺎﻧﺎً ذرات ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰ ﺧﺎک و ﺷﻦ ﻣﻮﺟﻮد در آب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻗﺒﻞ از ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ رﺳﻮب ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻋﺖ آب در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﺨﺮﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ و زﻳﺮ 0/05 ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ .[40] ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از رﺷﺪ ﺧﺰه ﻫﺎ و ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و ﻧﻴﺰ رﻳﺰش ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﻣﻮاﻗﻊ ﻻزم ﻻﻳﺮوﺑﻲ و ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺮدﻧﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻠﺮ و ﻳﺎ ﻛﺎت ﻛﺒﻮد ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد.

در ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎی رﺳﻮﺑﮕﻴﺮ، ذرات ﻣﻌﻠﻖ آب ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ دو ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻠﻮ روﻧﺪه (ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ آب در ﺣﻮﺿﭽﻪ) و ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻪﻧﺸﻴﻨﻲ ذرات ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در اﻣﺘﺪاد ﺑﺮآﻳﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺳﻘﻮط ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﻟﺬا اﺑﻌﺎد اﺳﺘﺨﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻳﻦ دو ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد. ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻪﻧﺸﻴﻨﻲ ذرات از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ :

α = ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺻﻼح ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ورودی در ﻟﻮﻟﻪ آﺑﺪه زوج ﺟﺪول (3-6)

Y = ﻧﺴﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻟﻮﻟﻪ راﺑﻂ را در ﻃﻮل ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ آﺑﺪه زوج ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ (ﺟﺪول 3-6)

Vc = ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺣﺮﻛﺖ آب در ﺣﻮﺿﭽﻪ رﺳﻮﺑﮕﻴﺮ (سانتی متر بر ثانیه)

g = ﺷﺘﺎب ﺛﻘﻞ زﻣﻴﻦ (ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ) ﻛﻪ اﻏﻠﺐ 980 در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.

ds = ﭼﮕﺎﻟﻲ ذرات ﻣﻌﻠﻖ در آب (ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ)

dw = ﭼﮕﺎﻟﻲ آب (ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ)

L = ﻃﻮل ﺣﻮﺿﭽﻪ (ﻣﺘﺮ)

H = ارﺗﻔﺎع ﺣﻮﺿﭽﻪ (ﻣﺘﺮ)

Vc = ﺳﺮﻋﺖ ﺟﻠﻮ روﻧﺪه ﺑﺤﺮاﻧﻲ (ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)

Vs = ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻪﻧﺸﻴﻨﻲ (ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)

3-1-1-7-3 ﺻﺎﻓﻲ ﮔﺮداﺑﻲ (ﻫﻴﺪروﺳﻴﻜﻠﻮن)

اﻳﻦ ﻧﻮع ﺻﺎﻓﻲ ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در اﺛﺮ ﭼﺮﺧﺶ آب در درون آن و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻴﺮوی ﮔﺮﻳﺰ از ﻣﺮﻛﺰ ذرات ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد در آب ﺟﺪا ﺷﺪه و در ﻣﺨﺰن زﻳﺮ آن ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و آب ﺻﺎف ﺷﺪه از ﺑﺎﻻی آن ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺮدد. اﻳﻦ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ذراﺗﻲ ﺑﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻴﺶ از 1/2 ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﮔﺮداﺑﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺟﺪاﺳﺎزی ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ آﻟﻲ در آب ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻦ ﺻﺎﻓﻲ ﺑﺮای ﻳﻚ ﻃﺮح آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺪه واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺟﺪاﺳﺎزی ذرات ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺻﺎﻓﻲ ﮔﺮداﺑﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﺪه، اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ورودی و ﺧﺮوﺟﻲ آن، اﻧﺪازه ذرات ﻣﻌﻠﻖ در آب و ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ آن دارد و از ﺟﺪول 8-3 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد.

4-1-1-7-3 ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ

اﻳﻦ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ از ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﭘﺮ از ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ آب در ﺣﻴﻦ ﻋﺒﻮر از ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در اﻧﺘﺨﺎب اﻧﺪازه ﺻﺎﻓﻲ ﺷﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪه ﺟﺮﻳﺎن در واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی و ﻛﺪورت آب آﺑﻴﺎری ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، زﻳﺮا ﺳﻄﺢ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺑﺮای ﻛﺪورﺗﻬﺎ، ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﻗﻄﺮ روزﻧﻪﻫﺎی ﺧﺮوﺟﻲ آﻧﻬﺎ در ﺑﺪهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. داﻧﻪﻫﺎی ﺷﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ و ﻛﻮارﺗﺰ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺑﺎ درﺟﻪ ﺧﻠﻮص %98 ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺷﻨﻬﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ و ﺷﻤﺎره ﻣﺶ ﻣﻌﺎدل آﻧﻬﺎ در ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺗﻮری در ﺟﺪول 9-3 اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ.

ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﻧﺪازهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪ ﻻﻳﻪ در داﺧﻞ ﺗﺎﻧﻚ ﺷﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ داﻧﻪﻫﺎی درﺷﺖ ﺷﻦ در ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﭘﺎﻳﻴﻦ و ذرات رﻳﺰ در ﻻﻳﻪﻫﺎی ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.

اﺑﻌﺎد و ﺳﻄﺢ ﺗﺼﻔﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ در ﺟﺪول 10-3 و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﺗﺼﻔﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮای ﺑﺪه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی و ﻛﺪورﺗﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﺪول 11-3 اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﻧﺴﺪاد ﺧﺮوﺟﻴﻬﺎی ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﺷﻤﺎره اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻦ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ ذرات ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻳﻚ ﻫﺸﺘﻢ ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪه از آب ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻮﻧﺪ.

5-1-1-7-3 ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺗﻮری

در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ آب ﺣﻴﻦ ﻋﺒﻮر از ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ دﻳﺴﻜﺘﻬﺎی ﺣﻮل ﻳﻚ ﻣﺤﻮر و ﻳﺎ ﺳﻮراﺧﻬﺎی ﺳﺎدهای از ﻳﻚ ﺗﻮری ﺑﺎﺷﻨﺪ (ﺻﺎﻓﻲ ﺗﻮری). ﻧﺼﺐ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﻣﺸﺒﻚ در ﻫﺮ واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی ﺿﺮوری اﺳﺖ. در ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ آب ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻋﺪم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ در اﺛﺮ آﻟﻮدﮔﻴﻬﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و در ﻛﻴﻔﻴﺘﻬﺎی ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ آب ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺎﻓﻲ ﻣﻜﻤﻞ در ﻛﻨﺎر ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ و ﺳﻴﻜﻠﻮن در اﻧﺘﻬﺎی واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻗﻄﺮ ذرات ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﻮراﺧﻬﺎی ﺗﻮری دارد. اﻧﺪازه ﺳﻮراﺧﻬﺎی ﺗﻮری ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ (اﻳﻨﭻ ﻣﺮﺑﻊ) ﻳﺎ ﻣﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺪازهﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن در ﺟﺪول 12-3 آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺷﻤﺎره ﻣﺶ ﺗﻮری ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ذرات ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻳﻚ ﻫﺸﺘﻢ ﻗﻄﺮ روزﻧﻪ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪه ﻫﺎ از آب ﺟﺪا ﺷﺪه و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻮﻧﺪ.

2-1-7-3 ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ

در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از رﺳﻮب ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ و اﻛﺴﻴﺪ آﻫﻦ درون ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از رﺷﺪ ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و ﻳﺎ اﻳﺠﺎد ﻟﺠﻨﻬﺎی ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ در آب ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺧﺮوﺟﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد، اﻧﺠﺎم ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺿﺮوری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
در ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ (ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ) ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﻛﻠﺮ ﻳﺎ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﺲ (ﻛﺎت ﻛﺒﻮد) و ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل رﺳﻮﺑﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ از ﻛﻠﺮ و اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.

1-2-1-7-3 ﻛﻨﺘﺮل رﺳﻮﺑﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ

ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺴﺪاد ﻣﺠﺎری و ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎی ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ و اﻛﺴﻴﺪﻫﺎی آﻫﻦ ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺟﻬﺖ رﻓﻊ رﺳﻮب ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎی ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻏﻠﻈﺖ ﻛﺮﺑﻨﺎت و ﺑﻲ ﻛﺮﺑﻨﺎت در آب ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﺎ ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ رﺳﻮﺑﮕﺬار اﺳﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺷﻮد. ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﻳﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد، اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ، اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺮﻳﻚ و اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای ﮔﻴﺎه اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺮﻳﻚ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺑﻬﻢ زدن ﻣﻮازﻧﻪ ﻏﺬاﻳﻲ ﮔﻴﺎه ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻛﻤﺘﺮی ﻛﻪ دارد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﺳﻴﺪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل رﺳﻮﺑﺎت ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ از روش ﺗﻴﺘﺮاﺳﻴﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. در اﻳﻦ روش در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻘﺪار ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺳﻴﺪی ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻘﺪار اﺳﻴﺪ ﻻزم ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ اﻛﻲواﻻﻧﺖ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺟﻬﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن pH آب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ رﺳﻢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺳﻴﺪی در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ pH آب ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻴﺘﺮاﺳﻴﻮن ﻣﻌﺮوف ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻴﺰان اﺳﻴﺪ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺮ ﻣﻴﺰان از pH آب ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از آن ﺟﺎ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ اﻏﻠﺐ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ pH آب در ﺣﺪود 8-8/5 ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮﻓﻲ در آﺑﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺮ 0/5 ﻣﻴﻠﻲاﻛﻲواﻻﻧﺖ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ اﺳﻴﺪ، pH ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﻚ واﺣﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل رﺳﻮﺑﺎت ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻛﺎﻫﺶ pH ﺑﻪ 6-6/5 ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻟﺬا ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺳﻴﺪی 1 ﻣﻴﻠﻲاﻛﻲواﻻﻧﺖ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻣﻘﺪار ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺳﻴﺪی، ﻣﻘﺪار اﺳﻴﺪ ﻻزم ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮﺑﺮ ﻳﻚ ﻟﻴﺘﺮ آب از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:

A = ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﻻزم (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ آب آﺑﻴﺎری)

Fa = ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺳﻴﺪی (ﻣﻴﻠﻲ اﻛﻲ واﻻﻧﺖ ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)

Sa = ﺟﺮم ﻣﺨﺼﻮص اﺳﻴﺪ (ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ) ﻛﻪ ﺑﺮای اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ 1/84 ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

Pa = درﺻﺪ ﺧﻠﻮص اﺳﻴﺪ (اﻋﺸﺎر)

M = وزن اﻛﻲواﻻﻧﺖ اﺳﻴﺪ (ﮔﺮم) ﻛﻪ ﺑﺮای اﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ 49 ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﺪه اﺳﻴﺪ ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺑﻪ آب آﺑﻴﺎری ﻧﻴﺰ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ :

Ia = ﺑﺪه اﺳﻴﺪ ﺗﺰرﻳﻘﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)

A = اﺳﻴﺪ ﻻزم ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮ در ﻳﻚ ﻟﻴﺘﺮ آب آﺑﻴﺎری

Q = ﺑﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ)

ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺟﻬﺖ اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ ﻧﻴﺰ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد :

Va = ﺣﺠﻢ اﺳﻴﺪ ﻻزم (ﻟﻴﺘﺮ)

Ia = ﺑﺪه ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)

T = زﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ (ﺳﺎﻋﺖ)

در اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ pH آب ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﺷﺶ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮردﮔﻲ ﻟﻮﻟﻪ و اﺗﺼﺎﻻت ﻓﻠﺰی ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺠﻤﻊ ﺷﺪﻳﺪ رﺳﻮﺑﺎت ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ pH ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ ﺑﻌﺪ از اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺼﻔﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﮔﺮ pH ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از 4/5 ﺷﻮد اﻧﺠﺎم اﺳﻴﺪﺷﻮﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ اﻣﺘﺪاد ﻳﺎﺑﺪ.

در ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﻴﺪ را ﺑﻪ آب اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد. ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس از ﺗﺎﻧﻚ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ از وﻧﺘﻮری ﻳﺎ ﭘﻤﭗ ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﻮرﻧﺪﮔﻲ آب را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ.

ﺟﻬﺖ رﻓﻊ رﺳﻮﺑﺎت اﻛﺴﻴﺪ آﻫﻦ ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ از ﻋﻤﻞ ﻛﻠﺮزﻧﻲ و ﻳﺎ ﻫﻮادﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻋﻤﻞ ﻛﻠﺮزﻧﻲ در ﻏﻠﻈﺘﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮل آﻫﻦ و ﻣﻨﮕﻨﺰ ﻣﻮﺟﻮد در آب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد وﻟﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺖ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ، ﻛﻠﺮزﻧﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺎدی داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺷﻮد. در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ از ﻋﻤﻞ ﻫﻮادﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﻋﻤﻞ ﻛﻠﺮزﻧﻲ ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز 1/4 ﺑﺮاﺑﺮ آﻫﻦ ﻣﻮﺟﻮد در آب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ازای ﻫﺮ ﻳﻚ واﺣﺪ آﻫﻦ ﻳﺎ ﻣﻨﮕﻨﺰ 1/4 واﺣﺪ ﻛﻠﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. اﻧﺠﺎم ﻛﻠﺮزﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ و ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻮد اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ رﺳﻮﺑﺎت آﻫﻦ و ﻣﻨﮕﻨﺰ در ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ.

2-2-1-7-3 ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ

در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎی آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪه ﻫﺎ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و ﻗﺎرﭼﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ در داﺧﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻧﻮر آﻓﺘﺎب رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ذرهﺑﻴﻨﻲ از ﺧﻮد رﺷﺘﻪﻫﺎ و ﻟﺠﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ رﺳﻮب آﻫﻦ و ﺳﻮﻟﻔﻮر ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﻼوه اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻞ ﺳﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮدن ذرات رﻳﺰ ﻻی و رس را ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد.

ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻠﺮزﻧﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﮔﺮ ﻛﻠﺮزﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻠﺮ 1 ﺗﺎ 2 ﭘﻲﭘﻲام ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻠﺮزﻧﻲ ﻣﻨﻘﻄﻊ و ﻫﺮ 30 ﺗﺎ 60 دﻗﻴﻘﻪ ﻳﻜﺒﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻠﺮ ﺑﻪ 10 ﺗﺎ 20 ﭘﻲﭘﻲام ﺑﺮﺳﺪ.

رﺷﺪ ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و ﻗﺎرﭼﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد. اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻌﺮض ﻧﻮر آﻓﺘﺎب رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮاد آﻟﻲ را ﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﺷﻨﻲ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻧﻤﻮد ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺒﻞ از وود ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ در اﺳﺘﺨﺮ ذﺧﻴﺮه و ﻳﺎ ﺣﻮﺿﭽﻪ ﭘﻤﭙﺎژ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎت ﻛﺒﻮد ﻳﺎ ﻛﻠﺮ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻏﻠﻈﺖ ﻛﺎت ﻛﺒﻮد ﻳﺎ ﻛﻠﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﺟﺪول 13-3 ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

2-7-3 ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺪاد و اﻧﺪازه ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ و آراﻳﺶ ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ

اﻧﺘﺨﺎب اﻧﺪازه و ﺗﻌﺪاد ﺻﺎﻓﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی و ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ آب آﺑﻴﺎری دارد. در ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎی زﻳﺎد ﺗﺮﻛﻴﺒﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ را ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺘﺨﺎب و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻛﻠﻜﺘﻮر وﺻﻞ ﻧﻤﻮد. اﻧﺪازه اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﺗﻌﺪاد و آراﻳﺶ ﺑﺮﺧﻲ از ﺻﺎﻓﻴﻬﺎ در دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی در ﺟﺪول 14-3 اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

3-7-3 دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد

دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻮد در آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازی در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه دو ﻧﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ: ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺎﻧﻜﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر آب ﺑﻴﻦ ورودی و ﺧﺮوﺟﻲ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﭙﻬﺎی ﻛﻮﭼﻚ و از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻤﭙﺎژ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻮد از ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺎ ﺑﺪه ﻣﺸﺨﺺ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲ ﮔﺮدد.

در ﻧﻮع اول ﺧﺮوج ﻣﻴﺰان ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻮد ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر دارد و ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎر ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺰن ﻛﻮد از راﺑﻄﻪ 39-3 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد:

V = ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺎﻧﻚ ﻛﻮد (ﻟﻴﺘﺮ)

M = وزن ﻛﻮد (ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻫﻜﺘﺎر)

A = ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻣﻴﻦ ﻣﻮرد آﺑﻴﺎری (ﻫﻜﺘﺎر)

C = ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ (ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)

در روش دوم ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد از ﭘﻤﭙﻬﺎی ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوی ﺑﺮق و ﻳﺎ اﻧﺮژی آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻟﻮﻟﻪ واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰی ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد. در اﻳﻦ روش ﻛﻮد از ﺗﺎﻧﻚ ﺑﺪون ﻓﺸﺎر ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻮد ﻣﻜﻴﺪه و در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲﮔﺮدد. ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺪه ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ، ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻮد در آب آﺑﻴﺎری و ﻧﻴﺰ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺰن ﻛﻮد در ﭘﻤﭙﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻨﻨﺪه از رواﺑﻂ 40-3، 41-3 و 42-3 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪای از ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد در ﺷﻜﻞ 4-3 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.

q = ده ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)

M = وزن ﻛﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﺑﺎر آﺑﻴﺎری ﻣﺼﺮف ﺷﻮد (ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻫﻜﺘﺎر)

A = ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﺤﺖ آﺑﻴﺎری ﺑﺮ ﺣﺴﺐ (ﻫﻜﺘﺎر)

C = ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺎده ﻣﻐﺬی در ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ (ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ)

Tr = ﻧﺴﺒﺖ زﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﺑﺮ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری (ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد 0/8 ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد)

Ta = زﻣﺎن آﺑﻴﺎری (ﺳﺎﻋﺖ)

ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻮد در آب آﺑﻴﺎری از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد:

Mc = ﻏﻠﻈﺖ ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ در آب آﺑﻴﺎری (ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺮ ﻣﻴﻠﻴﻮن)

M = وزن ﻛﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﺑﺎر آﺑﻴﺎری ﻣﺼﺮف ﺷﻮد (ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻫﻜﺘﺎر)

dg = ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ آب آﺑﻴﺎری (ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ)

Tr = ﻧﺴﺒﺖ زﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﺑﻪ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری

ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺰن ﻛﻮد در ﭘﻤﭙﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺰ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد :

V = ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺰن ﻛﻮد (ﻟﻴﺘﺮ)

q = ﺑﺪه ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﻣﺎﻳﻊ (ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ)

Tr = ﻧﺴﺒﺖ زﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻮد ﺑﻪ زﻣﺎن آﺑﻴﺎری

Ta = زﻣﺎن آﺑﻴﺎری (ﺳﺎﻋﺖ)