نویسنده: Ms Mehrjoo

جشن کریسمس و مراسم سال نو میلادی یکی از مهم‌ترین جشن‌ها و رویداد ها در جهان به شمار می‌روند و برای مسیحیان جهان و کشورهای با تقویم میلادی بسیار اهمیت دارند. مسیحیان جهان با آتش بازی و پایکوبی و چراغانی کردن خیابان ها و پایکوبی به دور از حاشیه هایی که دارد به استقبال این مراسم باشکوه می روند و با لذت و شوق به سزایی کریسمس را برگزار می کنند.

به‌دلیل ریشه‌های مذهبی جشن کریسمس و به‌خصوص در سال‌های دور، بین اسقف‌های کلیساها اختلاف نظر در شیوه برگزاری این جشن وجود داشته است و در بازه‌هایی از زمان رهبران مسیحی جشن گرفتن کریسمس را ممنوع کرده بودند. بسیاری از مردم جهان به‌دلیل نزدیکی تاریخ این دو جشن، به اشتباه این دو مراسم را یکی می‌دانند و گمان می‌کنند روز کریسمس همان روز آغاز سال نو میلادی است؛ اما این طور نیست.

روز کریسمس و روز آغاز سال نو میلادی دو روز مجزا هستند و ریشه‌هایی متفاوت دارند. هرکدام از این مراسم از گذشته‌های دور تاکنون برگزار می‌شدند؛ اما در طول زمان دستخوش تغییراتی شده‌اند. امروزه می‌توان جشن کریسمس را یکی از مهم‌ترین تاریخ‌ها در سال برای مسیحیان دانست که در همه جهان نیز شناخته شده است. سال نو میلادی در کشورهای مختلف ریشه ملی دارد و از مهم‌ترین مراسم آن‌ها به شمار می‌رود. در واقع همه کشورها زمان آغاز سال جدید را جشن می‌گیرند؛ اما این تاریخ بسته به روزشمار رسمی هر کشور زمان متفاوتی دارد. سال نو میلادی براساس روز شمار میلادی تعیین می‌شود.

کریسمس

سالروز به دنیا آمدن حضرت عیسی، روز کریسمس نامیده می‌شود و مسیحیان در سراسر دنیا، این روز را جشن می‌گیرند. کریسمس بزرگ‌ترین جشن مسیحیان در سراسر جهان است. در کشورهای مختلف دنیا جشن کریسمس را با نمادهایی ویژه و سنت‌های متداول برگزار می‌کنند. در کشورهایی که دین رسمی مردم آن‌ها مسیحیت است، جشن کریسمس به‌شکل گسترده و با مراسم و آداب و رسوم خاص انجام می‌شود؛ اما در دیگر کشورها نیز پیروان این دین، جشن کریسمس را در کلیساها و کنار یکدیگر برگزار می‌کنند. برای مسیحیان، جشن کریسمس، مراسمی مذهبی و در عین حال، فرهنگی به شمار می‌رود. اهمیت بالای جشن کریسمس تا اندازه‌ای است که بسیاری از مسیحیان آن را برابر با جشن سال نو مسیحی می‌دانند و دیگر مردم جهان نیز، گاهی این دو را یکی می‌دانند. ۲۵ دسامبر، برابر با چهارم دی ماه در تقویم شمسی، در سال ۲۰۲۰ میلادی روز کریسمس است. گرچه تقویم میلادی و شمسی با هم روزهای برابر دارند؛ اما هر چهار سال یک بار به‌دلیل زیاد شدن یک روز در تقویم شمسی، روز کریسمس در تقویم شمسی تغییر می‌کند، اما در تاریخ میلادی این روز برابر با ۲۵ دسامبر است.

تاریخچه کریسمس

شواهدی وجود دارند که قدمت برگزاری جشن‌های کریسمس را در زمان‌های بسیار دور و زمان امپراتوری رومیان نشان می‌دهند؛ گرچه نام‌گذاری کریسمس جدید است. در زمان امپراتوری رومیان جشن‌هایی در میانه ماه دسامبر برگزار می‌کردند که ریشه در باورهای دینی آن‌ها داشت. برگزاری جشن‌ها طبق آیین و رسوم «میترائیسم» انجام می‌شد که دین رومیان باستان بود. درستی این فرضیه که جشن‌های کریسمس ادامه همان مراسم هستند، بر کسی مشخص نیست؛ اما به‌دلیل تقارن زمانی این جشن‌ها و مفاهیم و نشانه‌های مشترک بین آن‌ها، بعضی مورخان ریشه جشن کریسمس را در دوره روم باستان می‌دانند. در گذشته این جشن‌ها را با عنوان جشن زایش خورشید، تولد طبیعت و پایان سردی و مرگ زمستانی، برگزار می‌کردند. جشن‌های رومیان با اسامی ساتورنالیا، ناتالیس، سولیس ایویچتی و یول شناخته شده‌اند.

بنا بر روایت‌های موجود، تاریخ دقیقی از زمان تولد حضرت عیسی در دست نیست و به همین دلیل انتخاب تاریخ ۲۵ دسامبر برای آغاز جشن‌های کریسمس، که تا ۱۲ روز ادامه دارند، با توافق دانشمندان و مورخان انتخاب شده است. در میان شاخه‌های مختلف مسیحیان، برگزاری این جشن در تاریخ ۲۵ دسامبر یا از شب آن در ۲۴ دسامبر مرسوم است؛ اما در بعضی نقاط جهان این جشن را در تاریخ ششم و هفتم ژانویه برگزار می‌کنند.

این تاریخ برابر با زمان مرگ حضرت عیسی است. برگزاری مراسم کریسمس در این تاریخ‌ها، از باوری قدیمی مبنی بر یکی بودن روز تولد و مرگ پیامبران برمی‌آید، که البته ثابت شده نیست. از سده ۲۰ میلادی به بعد، استفاده از نمادهای فرهنگی در این جشن بیشتر شد و به همین دلیل، استقبال از جشن کریسمس در همه جهان افزایش یافت. محاسبه تاریخ ۲۵ دسامبر به‌عنوان تاریخ تولد حضرت عیسی، از محاسبه مدت بارداری حضرت مریم در روایت‌های موجود به دست آمده است. برخی این تاریخ را مربوط به زمان غسل تعمید حضرت مسیح می‌دانند که با حضور سه منجم ایرانی انجام شده است؛ به همین دلیل از تندیس سه مرد نیز در تزئین درخت کاج کریسمس استفاده می‌کنند.

ریشه مذهبی کریسمس

جشن کریسمس در شب تولد حضرت عیسی برگزار می‌شود و در میان مسیحیان جهان بسیار اهمیت دارد. ریشه‌های این جشن مذهبی و در طول تاریخ، دستخوش تغییرات زیادی بوده است.

ساکنان قدیمی اسکاندیناوی جشن‌های کریسمس را به نام جشن «یول» یا دوره زمستان برگزار می‌کردند که با سوزاندن درخت‌های بریده شده و چوب‌های جمع شده از جنگل انجام می‌شد. در کشورهای دیگر نیز اسامی دیگری برای جشن کریسمس استفاده می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به نام «نوئل» که میان فرانسوی‌ها مرسوم است، اشاره کرد. هرکدام از کشورهای اروپایی نیز، نامی متفاوت در زبان خود برای این جشن دارند؛ اما کریسمس نامی شناخته شده در جهان است.

مسیحیان پایکوبی و شادی را در شب قبل از روز کریسمس، یعنی بیست و چهارم دسامبر، آغاز می‌کنند و مراسم آن‌ها با به صدا در آوردن ناقوس کلیساها، هم‌زمان با غروب خورشید، آغاز می‌شود. بین پیروان شاخه‌های مختلف مسیحیت، اختلاف‌هایی در شیوه برگزاری مراسم شب کریسمس دیده می‌شود؛ اما در حالت کلی همه آن‌ها رسومی شبیه به هم را اجرا می‌کنند. این اختلاف‌ها به زمان نواختن ناقوس کلیساها، مراسم دعا، غذای شب کریسمس و میزان تجمل در برگزاری این جشن مربوط می‌شود.

رسومات کریسمس

از مهم‌ترین رسوم شب کریسمس می‌توان به جمع شدن اعضای خانواده در کنار یکدیگر و صرف غذای مخصوص این شب، پس از اجرای مراسم شکرگزاری اشاره کرد. قسمت اصلی شام کریسمس را، بوقلمون کبابی درسته تشکیل می‌دهد. از دیگر نشانه‌های معروف کریسمس در جهان، بابا نوئل است که با لباس مخمل قرمز و ریش بلند سفید، برای کودکان هدیه می‌آورد. نخستین بابا نوئل‌ها، اسقف‌های کلیسا بودند؛ اما به مرور زمان افراد مختلف با پوشیدن لباس‌های مخصوص، به‌شکل بابا نوئل درآمدند.

جالب توجه‌ترین بخش آمادگی برای جشن شب کریسمس، بر پا کردن درخت کریسمس با تزیینات خاص و ویژه است. درخت کریسمس بخشی جدا نشدنی از رسوم برگزاری این جشن است و بین مسیحیان قدمت بسیار دارد؛ گرچه روایت‌های موجود در ریشه استفاده از درخت کاج در جشن کریسمس متفاوت هستند و در درستی هرکدام از آن‌ها می‌توان تردید کرد، اما همه آن‌ها نشان‌دهنده اهمیت نقش درخت کاج در مراسم شب کریسمس هستند. درخت کاج به‌عنوان درخت همیشه سبز، نماد کریسمس در جهان شناخته می‌شود.

بین همه مردم جهان استفاده از وسایل و اشیای خاص به‌عنوان نمادهای فرهنگی در جشن‌های ملی رواج دارد. مسیحیان نیز تزئین درخت کریسمس را با مجسمه‌های کوچک و عروسک‌های مختلف انجام می‌دهند که هرکدام معنی خاصی دارند. از بین نمادهای تزئین در درخت کریسمس می‌توان به مجسمه فرشته که مژده دهنده میلاد حضرت عیسی است، اشاره کرد. فرشته‌ها را نوک درخت کریسمس وصل می‌کنند. زنگوله‌ها نیز به‌عنوان نشانه‌ایی از کلیساها در سراسر درخت کریسمس به چشم می‌خورند. از انواع شکلات و آب نبات نیز در تزئین درخت کاج استفاده می‌شود. از میان دیگر نمادهای این جشن می‌توان به کبوترها به‌عنوان نماد صلح و دوستی، هدیه‌ها به‌عنوان نماد بخشندگی خداوند، دانه‌های برف به‌عنوان نماد پاکی، حلقه‌های گل، گیاهان مختلف و ستاره‌ها، اشاره کرد.

در تزئین درخت کریسمس بیشتر از رنگ‌های سبز، قرمز و سفید استفاده می‌کنند و در آخر درخت را با ریسه‌های نورانی می‌پوشانند. رنگ سبز نشاه سرسبزی و شکوفایی، قرمز نماد خون، مرگ و زندگی و رنگ سفید نماد پاکی و برف است. از رنگ طلایی نیز برای زینت بیشتر و درخشان کردن درخت کریسمس، استفاده می‌شود.

معنای کریسمس

در زمان‌های بسیار دور، جشن گرفتن کریسمس مرسوم نبود و مسیحیان در آن زمان جشن گرفتن برای روز تولد را به‌دلیل باورهای خرافی، بد می‌دانستند. از سال ۲۴۵ تا حدود ۴۰۰ میلادی جشن گرفتن برای کریسمس به‌کلی منسوخ شد، اما در سال ۴۰۰ با انتصاب اسقف جدید روم، جشن کریسمس رنگ و بویی تازه گرفت. کلمه کریسمس به‌معنای «مراسم عشای ربانی در روز مسیح» است و در سال ۱۰۵۰ میلادی به زبان انگلیس وارد شده است. تا پیش از آن کلمه‌های متفاوتی در نقاط مختلف جهان به‌جای کریسمس استفاده می‌شد.

گرچه در طول سالیان دراز به‌دلیل کشمکش‌های مختلف سیاسی و درگیری بین دولت‌های مختلف، برگزاری مراسم کریسمس با حاشیه‌های زیادی همراه و در بازه‌هایی از زمان در ایالت‌هایی از آمریکا نیز ممنوع بوده است، اما امروزه جشن کریسمس از مهم‌ترین مراسم در میان همه مسیحیان جهان است. برگزاری این مراسم در زمان‌های خاص، تاثیر قابل ملاحظه بر روابط کشورها گذاشته است، اما مسیحیان همواره تلاش کرده‌اند ماهیت دینی کریسمس را حفظ کنند.

سال نو میلادی

جشن سال نو میلادی همان طور که از نامش بر می‌آید، در زمان شروع سال جدید میلادی بر پا می‌شود. این زمان برای بسیاری از کشورهایی که از تقویم میلادی استفاده می‌کنند متفاوت است؛ زیرا بعضی کشورها با وجود استفاده از این گاه شمار، برای برگزاری جشن سال نو از سنت باستانی در فرهنگ خود پیروی می‌کنند. در بیشتر کشورهای اروپایی و همین طور آمریکا، جشن سال نو میلادی در اول ژانویه برگزار می‌شود، اما بعضی کشورهای آسیایی و آفریقایی، با وجودی که در برنامه کاری خود با تقویم میلادی هماهنگ هستند، جشن‌ها و مراسم ملی خود را بر اساس تاریخ مندرج در تقویم سنتی خود برگزار می‌کنند.

کشورهایی مانند چین، هند، سریلانکا، اتیوپی و بسیاری از کشورهای آسیایی دیگر، به‌دلیل تنوع ادیان، مراسم سال نو متفاوتی از کشورهای دیگر دارند. به‌طور کلی می‌توان گفت، در بین کشورهای با جمعیت بالای مسیحی، تاریخ شروع سال نو میلادی در دوره تعطیلی کریسمس برگزار می‌شود. در این کشورها، شب یکم ژانویه در آخرین روز از ماه دسامبر را، شب سال نو میلادی می‌دانند و ساعت ۱۲ شب را زمان شروع سال جدید اعلام می‌کنند. در حقیقت شب سال نو میلادی برابر با روز هفتم کریسمس است.

تقویم میلادی

تقویم میلادی امروزی که ریشه در فرهنگ روم باستان دارد، مرجعی جهانی برای برگزاری رویدادهای بین المللی است، اما همچنان بسیاری از کشورها از تقویم سنتی خود استفاده می‌کنند. در تقویم چینی که ترکیبی از تقویم‌های شمسی و قمری است، سال نو بین ۲۱ ژانویه تا ۲۱ فوریه قرار دارد. در کشورهایی مانند هنگ کنگ، تایوان، مغولستان. سنگاپور، اندونزی، مالزی ، کره، فیلیپین و تایلند نیز که بیشتر جمعیت آن‌ها را نژاد چینی تشکیل می‌دهند، سال نو را در این فاصله جشن می‌گیرند. سال نو ایرانی در آغاز فروردین ماه و شروع فصل بهار قرار دارد. در بیشتر از کشورهای جهان، زمان و نحوه برگزاری آیین سال نو، بر مبنای مذهب مردم آن کشور تعیین می‌شود و در نقاطی از جهان نیز، معیار، سنت و محاسبات نجومی است، اما در تمام کشورهای جهان، سال نو را همراه با جشن و پایکوبی، جمع شدن اعضای خانواده و دید و بازدید، جشن می‌گیرند. سال نو میلادی از ۱۲ شب آخرین روز دسامبر آغاز می‌شود و با آتش بازی‌های زیبا همراه است، اما در تقویم خورشیدی، زمان دقیق شروع سال جدید را زمان تحویل سال در نظر می‌گیرند و به اصطلاح، توپ سال نو را در می‌کنند.

تفاوت کریسمس و سال نو میلادی

جشن کریسمس و مراسم سال نو میلادی جدا از هم هستند و در تاریخ‌های متفاوتی برگزار می‌شوند، اما در بسیاری از نقاط جهان این دو تاریخ را یکی می‌دانند و به اشتباه جشن کریسمس را به‌عنوان زمان شروع سال نو میلادی می‌شناسند. جشن کریسمس و سال نو میلادی هم‌زمان نیستند و فاصله کوتاه بین آن‌ها، باعث اشتباه و یکی دانستن این مراسم شده است در حقیقت قرار گرفتن شب سال نو در تعطیلی ۱۲ روزه کریسمس، باعث شکل‌گیری این اشتباه شده است. همان طور که در قسمت‌های قبل توضیح دادیم، جشن کریسمس به مناسبت تولد حضرت عیسی و با توجه به مفاهیم مذهبی و دینی برگزار می‌شود و ریشه در فرهنگ و سنت مسیحیان جهان دارد؛ اما جشن سال نو میلادی در بسیاری کشورها زمان آغاز سال جدید است که با روز هفتم کریسمس هم‌زمان است.

تفاوت تعطیلی کریسمس و سال نو میلادی در کشورها

در کشورهایی که سال نو در آن‌ها با تاریخ سال نو میلادی تفاوت دارد، جشن کریسمس به‌صورت مجزا برگزار می‌شود. در کشورهای اروپایی، آمریکایی و استرالیا، تعطیلی دو روز اول ژانویه در ادامه تعطیلات کریسمس قرار می‌گیرد، اما در کشورهای مختلف این قاره‌ها، قوانین برای تعطیلی اداره‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی متفاوت هستند.

در بیشتر این کشورها، تعطیلی در این روزها تنها به مراکز آموزشی منحصر می‌شود و سایر مکان‌ها فقط یک یا دو روز تعطیلی دارند، اما در بعضی دیگر نیز، بین پنج تا ۱۲ روز تعطیلی‌ها طول می‌کشند. با توجه به نکته‌های مطرح شده در بالا، می‌توان گفت که تنها شباهت بین جشن‌های کریسمس و سال نو میلادی، در نزدیکی این دو جشن به یکدیگر است و آمیخته شدن مفاهیم فرهنگی در طول زمان باعث اشتباه بیشتر در یکی انگاشتن این دو مراسم می‌شود. در حالت کلی جشن کریسمس، مراسمی با ریشه‌های مذهبی، اما جشن سال نو، جشنی با ریشه و نمادهای ملی است.

کریسمس در جهان

از مهم‌ترین بخش‌ جشن‌های بین المللی کریسمس می‌توان به چراغانی‌های زیبای کشورهای مختلف اشاره کرد. بسیاری از کشورها رسوم خاصی برای اجرای جشن کریسمس دارند، اما می‌توان گفت، چراغانی معابر و خیابان‌ها در همه نقاط مختلف جهان انجام می‌شود. در این قسمت به معرفی بعضی رسوم رایج در کشورهای مختلف برای برگزاری جشن کریسمس می‌پردازیم.

در بیشتر کشورهای جهان خوردن غذا در کنار اعضای خانواده و تهیه هدیه برای یکدیگر از اصلی‌ترین آداب شب کریسمس است. در ایتالیا به‌جای بابانوئل، جادوگر مهربان برای بچه‌ها کادو می‌آورد. اگر کادو جوراب رنگی پر از شکلات باشد، نشانه خوب بودن رفتار کودک در سال گذشته است و اگر جورابی پر از زغال باشد، نشان از خوب نبودن رفتار کودک در سال گذشته دارد.

رسومات در کشورهای مختلف

در بعضی شهرهای ایتالیا در شب کریسمس به‌جای بوقلمون غذاهای دریایی یا خوراک پاچه خوک می‌خورند. اجرا موسیقی خیابانی نیز از برنامه‌های متداول در خیابان‌های ایتالیا است. در ایالات متحده آمریکا، مردم از یک ماه پیش از کریسمس به استقبال این جشن می‌روند. در این مدت فروشگاه‌ها اجناس خود را با تخفیف‌های ویژه برای فروش عرضه می‌کنند تا همه قدرت خرید برای شب جشن کریسمس را داشته باشند. در این کشور بیشتر مردم در این شب، بوقلمون کباب شده به‌همراه سس و سبزیجات مصرف می‌کنند.

مردم کشور آلمان جشن کریسمس را با آرامش و در کنار خانواده در خانه‌هایشان برگزار می‌کنند. در این کشور نیز مردم غذاهای دریایی یا غاز و اردک کباب شده برای شام کریسمس می‌خورند. تزئین خانه و درخت کریسمس نیز برای آلمانی‌ها با تنوع زیاد همراه است و از درخت سرو برای تزئین درخت کریسمس استفاده می‌کنند.

در کشور روسیه مردم هفتم ژانویه را روز کریسمس می‌دانند و این جشن را در این تاریخ برگزار می‌کنند. غذای مردم روسیه در شب کریسمس شامل سوپ داغ و گوشت کبابی می‌شود و مردم این کشور نیز خانه‌های خود را چراغانی و تزئین می‌کنند.

بسیاری از شهرهای معروف دنیا مانند لاس وگاس، توکیو، سیدنی، پاریس، آمستردام، پراگ و لندن که از قدیمی‌ترین شهرهای محل برگزاری جشن کریسمس به شمار می‌رود، در روزهای کریسمس مملو از گردشگران می‌شوند و شلوغ‌ترین روزها را سپری می‌کنند. سواحل گوا در کشور هند، با وجودی که مسیحیان کمی در آن زندگی می‌کنند، در سال‌های اخیر از پر طرفدارترین مراکز تفریحی در روزهای کریسمس بوده است و از سراسر دنیا برای گذراندن تعطیلات کریسمس به این منطقه سفر می‌کنند.

کریسمس در ایران

در کشور ایران نیز از گذشته‌های دور تاکنون مسیحیان با ملیت‌های گوناگون در نقاط مختلف زندگی می‌کنند. بیشترین مسیحیان داخل ایران را ارمنیان تشکیل می‌دهند که سابقه سکونت آن‌ها در این سرزمین به سالیان دراز می‌رسد. کلیساهای مختلف در سراسر ایران جشن روز کریسمس را با حضور مسیحیان داخل ایران برگزار می‌کنند.

در تهران محله‌های مجیدیه، میرزای شیرازی و سنایی بیشترین هم‌وطنان مسیحی را در خود جای داده‌اند، محله جلفای اصفهان نیز، سالیان طولانی محل زندگی ارامنه بوده است. ارامنه اصفهان در زمان پادشاهی صفویان به ایران مهاجرت کردند و کلیساهایی در منطقه جلفا ساختند. کلیساهای منطقه جلفا در اصفهان از پررونق‌ترین مکان‌ها در ایران در زمان برگزاری جشن کریسمس هستند. در زمان برگزاری جشن‌های کریسمس، خیابان‌های این مناطق تزئین می‌شوند و ظاهری بسیار زیبا می‌گیرند. قدم زدن در خیابان جلفا در شب کریسمس می‌تواند برای گردشگران با خاطرات زیبایی همراه باشد.

کلیسای وانک در محله جلفا، از مهم‌ترین مراکز تجمع مسیحیان داخل ایران در زمان کریسمس به شمار می‌رود. در دیگر کلیساهای این منطقه نیز مراسم مخصوص کریسمس برگزار می‌شوند که با همراهی ساکنان این منطقه همراه است.

یک مشاور با اشاره به بی‌مسئولیتی برخی کودکان و نوجوانان در ایام پاندمی کووید ۱۹، گفت: بسیاری از والدین در سال‌های اولیه رشد فرزند، مسئولیت پذیری را به او آموزش نمی‌دهند و پس از ورودش به مدرسه توقع درس خواندن صرف دارند، به طوری که انجام تمامی کارها به مادر محول می‌شود؛ پس از رسیدن کودک به سنین نوجوانی هم با یک نوجوان بی‌مسئولیت مواجه‌ می شوند و بعد گله‌مندند در حالی که خودشان انتخاب کرده‌اند فرزندشان بی‌مسئولیت باشد.

مریم فولادی در گفت‌وگوی خود افزود، با اشاره به آموزش آنلاین کودکان و نوجوانان در شرایط فعلی و حضور بیشتر آن‌ها در خانه، اظهار کرد: در شرایط فعلی بسیاری از والدین از این گله دارند که چرا فرزندانشان تنها به وظایف تحصیلی خود می‌پردازند و مسئولیت‌های درون خانه را انجام نمی‌دهد درحالی که مسئولیت پذیری به کودک و نوجوان باید به طور تدریجی و با تعریف وظایف و نقش‌هایی در خانه به او آموزش داده شود.

برخی والدین خود انتخاب می‌کنند فرزند بی‌مسئولیتی داشته باشند و در نهایت گله‌مند هم هستند

به گفته وی، بعضا برخی والدین به دلیل اضطراب، وسواس و یا کنترل‌گری خود اجازه تجربه مسئولیت پذری کودک را در مراحل رشدی به او نمی‌دهند و تمامی کارها را خودشان انجام می‌دهند و پس از رسیدن کودک به سنین نوجوانی با یک نوجوان بی‌مسئولیت مواجه‌اند.

این مشاور ادامه داد: گاها برخی والدین به حدی از اضطراب، کنترل‌گری و وسواس در تربیت کودک خود استفاده می‌کنند که مانعی در رشد استقلال فردی کودک ایجاد می‌کنند، خود والدین انتخاب کرده‌اند که فرزندشان مسئولیتی نداشته باشد و در سنین نوجوانی از بی‌مسئولیتی او شکایت دارند. فولادی با بیان اینکه مسئولیت پذیری توانایی برآوردن نیازهای خود و پذیرفتن پیامدهای رفتار است به گونه‌ای که مانعی در جهت برآوردن نیازهای افراد جامعه نباشد، افزود: لازم است مسئولیت پذیری از همان سنین آغاز کودکی آموزش داده شود، بر اساس هر دوره سنی کودک مسئولیت‌ها و وظایفی که بر عهده او قرار می‌گیرد بیشتر خواهد بود، در ابتدا از طریق مشارکت کودک در کارهای خانه و انجام برخی کارهای شخصی نظیر جمع‌آوری اساب بازی، پوشیدن لباس، نظم دادن به اتاق و در سنین بالاتر انتخاب نوع لباس و اعمال سلیقه او در خرید به او مسئولیت پذیری را یاد دهند.

مسئولیت پذیری امری تدریجی است

وی گفت: عبور از مرحله کودکی و نوجوانی که مراحل وابستگی به خانواده است و رسیدن به مرحله استقلال فردی از طریق پذیرش تدریجی اتفاق می‌افتد. همچنین این‌ها مراحل دشواری برای والدین محسوب می‌شوند چراکه آن‌ها باید تشخیص دهند چه زمانی نیاز هست که آزادی بیشتری به فرزندان خود بدهند تا در آینده شاهد فرزند بی‌مسئولیتی نباشند که تمامی کارهای او را والدین انجام می‌دهند.

این مشاور معتقد است: در حال حاضر که آموزش‌ها به صورت آنلاین انجام می‌شود لازم است والدین بر روی زمان استراحت، آموزش، کلاس و انجام مسئولیت‌های محول بر آن‌ها در درون خانه نظیر جمع کردن ظروف غذا و یا مرتب کردن اتاق و… نظارت داشته باشند. حتی والدین باید تدریجا به فرزندان خود مسئولیت پذیری در کارهای خانه نظیر شستشوی ظروف، تمیز کردن خانه و… را آموزش دهند چراکه مسئولیت پذیری یک شبه به دست نمی‌آید بلکه تدریجی است.

فولادی این را هم گفت که آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان منجر به افزایش احساس کفایت، موثر بودن، ارزشمندی، توانایی برنامه ریزی، رفتار هدفمند و غلبه بر مشکلات و در نهایت منجر به موفقیت در زندگی فردی، تحصیلی و شغلی او می‌شود. همچنین بسیاری از والدین از فرزندان ۲۰ ساله بی‌مسئولیت خود گله دارند که وظایف خود را در خانه انجام نمی‌دهند در حالی که باید خیلی پیش از این سن به او مسئولیت پذیری را آموزش می‌دادند.

این مشاور ادامه داد: والدین باید بدانند هرگونه رفتار فرزندانشان دارای پیامدهایی است از این رو در هنگام نیاز باید برای فرزندان خود اعمال محدودیت به شیوه سالم و با گفتگو کردن (و نه شیوه کنترل‌گری، ارعاب، تنبیه و سرزنش کردن) را در نظر داشته باشند و اینگونه به او پیامدهای رفتارش را گوشزد کنند تا او متوجه شود که انجام ندادن کارها و وظایف محول بر او چه پیامدهایی برایش خواهد داشت.

والدین در ابتدا نگاهی به رفتار خود بیاندازند

فرزندان آینه رفتار والدین هستند

وی افزود: اگر والدینی از نگاه خود، فرزندان بی‌مسئولیتی دارند بهتر است نگاهی به رفتارهای خود داشته باشند تا متوجه شوند علت این بی‌مسئولیتی در فرزندان چیست چراکه زمانی که ما دانه جو بکاریم نمی‌توانیم انتظار درو کردن گندم داشته باشیم، فرزندان رفتارهای والدین را می‌آموزند و همان‌ها را به صورت درونی و بیرونی بروز می‌دهند.

فولادی در انتها گفت: بعضا برخی والدین به صورت افراطی مسئولیت پذیر هستند که این موضوع نیز رفتار سالمی نیست و از وسواس، اضطراب درونی و یا نا امنی درونی آن‌ها نشات می‌گیرد که از این طریق این اختلالات را آرام می‌کنند، بنابراین در تمامی موارد با آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان شاهد فرزندان مسئولیت پذیر نخواهیم بود، از این رو بعضا لازم است ابتدا والدین تغییراتی در رفتار خود و شیوه فرزندپروری خود ایجاد کنند چراکه فرزندان منعکس کننده رفتار والدین و آینه آن‌ها هستند.