ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

ﺑﺮای ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه یک ﭘﺮوژه ﻛﻪ در آن اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ را در آراﻳﺶ ﺷﺒﻜﻪ آﺑﻴﺎری دﺧﺎﻟﺖ داد. در ﻧﻬﺎﻳﺖ میﺗﻮان ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻃﺮح، اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﺮﻳﻦ و ﻋﻤﻠﻲ‌ﺗﺮﻳﻦ آراﻳﺶ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ.
در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﻮع ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ ﻃﺮح می‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﺮاﺣﻲ آراﻳﺶ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ آﺑﻴﺎری را ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮای ﺗﻬﻴﻪ یک ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ، دﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪسی و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻃﺮاح اﺳﺎسیﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺶ را داﺷﺘﻪ و ﻗﻮاﻋﺪی ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد، ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ راﻫﻨﻤﺎی کلی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻃﺮاح ﻗﺮار میﮔﻴﺮد.
ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

– ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

– ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل آب

– ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮزﻳﻊ آب

– ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻳﺎ آراﻳﺶ ﻟﻮﻟﻪ‌ﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻢ آبیاری در داﺧﻞ ﻣﺰارع

– ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی واﺣﺪﻫﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

– ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﻄﻌﺎت زراعی ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

– اﺳﺘﻔﺎده از ماشین‌های ﻛﺸﺎورزی

– ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اراضی

– ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد

– ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و ﺑﻬﺮه‌ﺑﺮداری از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری

ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در آراﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ میﺑﺎﺷﺪ:

− ﻧﻮع و ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺒﻊ آب و ﻓﺎﺻﻠﻪ آن از اراﺿﻲ (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﺤﻮه اﻧﺘﻘﺎل آب ﺑﻪ اراﺿﻲ)

− وﺳﻌﺖ ﻛﻞ ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح و ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮزﻳﻊ آب (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻃﺮح ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ و رﺳﺎﻧﺪن آب ﺑﻪ اﺑﺘﺪای ﻗﻄﻌﺎت)

− ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی اﻳﺠﺎد ﺷﺪه (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻣﻜﺎن ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮدن ﻋﻮارض و ﻳﺎ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻃﺮح ﺑﺎ آﻧﻬﺎ)

− ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ اراﺿﻲ (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﺐ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ آن و ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ)

− ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻗﻄﻌﺎت آﺑﻴﺎری ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮط (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ روﺷﻦ ﺷﺪن ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻃﺮح در ﺟﻬﺖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ)

− ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری (ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎزده ﻛﺎرﺑﺮد آب و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط)، در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻬﻢ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺪاد آﺑﭙﺎﺷ‌‌ﻬﺎ و ﻳﺎ ﺧﺮوﺟﻴﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻢ زﻣﺎن ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺰان ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ، ﻛﻨﺘﺮل وﺿﻌﻴﺖ آﺑﻴﺎری در ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﻛﻨﺘﺮل آﺛﺎر ﺷﻮری آب آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل آب

ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ آب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻳﻚ ﭘﺮوژه ﺗﺎ اراﺿﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎدی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ (ﻧﻮع اﻧﺘﻘﺎل، ﻣﺴﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل و ﻣﺤﻞ ﺗﺤﻮﻳﻞ آب) اﻧﺘﻘﺎل آب ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﺴﻴﺮ، ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ، اﺑﻨﻴﻪ تقاطعی ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪودﻛﻨﻨﺪه، ﻋﻤﻠﻲﺗﺮﻳﻦ و ارزانﺗﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد.
ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮزﻳﻊ آب

در اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﻞ اراﺿﻲ، ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺷﺒﻜﻪ اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ (ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻧﺎل ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪ) ﺑﺮای ﺗﻮزﻳﻊ آب و رﺳﺎﻧﺪن آن ﺑﻪ اﺑﺘﺪای ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ‌ﺷﻮد. اراﺿﻲ ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺑﺰرگ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﺣﻴﻪ و ﻳﺎ ﭼﻨﺪ واﺣﺪ ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ آب در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﮔﺮدد. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ اﻏﻠﺐ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻴﺰ در ﻃﺮﺣﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد.
در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ، آب از ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻤﭙﺎژ ﻣﺮﻛﺰی از ﻃﺮﻳﻖ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻌﻴﻦ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه در داﺧﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲﮔﺮدد. در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ آب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﻘﻠﻲ وارد ﺣﻮﺿﭽﻪای در اﺑﺘﺪای ﻗﻄﻌﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻤﭙﺎژ ﻛﻮﭼﻚ وارد ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد. در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻄﻮط ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ اراﺿﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژی ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﻴﺐ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ.

ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻳﺎ آراﻳﺶ ﻟﻮﻟﻪ‌ﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻢ آبیاری در داﺧﻞ ﻣﺰارع

ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺷﺒﻜﻪ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر در ﻳﻚ ﻣﺰرﻋﻪ ﺷﺎﻣﻞ آراﻳﺶ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ، ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ و ﺑﺎﻟﻬﺎی آﺑﻴﺎری (ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی آﺑﺪه ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎﻳﺪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ اراﺿﻲ آن ﻗﻄﻌﻪ را ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﻄﺒﻴﻖ داده و آراﻳﺶ ﺑﻬﻴﻨﻪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد.
ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی آﺑﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﻣﻴﺰان ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺷﻴﺐ اراﺿﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻣﺘﺪاد ﺧﻄﻮط ﺗﺮاز و ﻳﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آن ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد. ﺷﻜﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﻧﻴﺰ در ﺗﻌﻴﻴﻦ آراﻳﺶ ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻮﻟﻪ‌ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻗﻄﻌﺎت دارای ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﻈﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺳﺎدهﺗﺮ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻋﻼوه ﺑﺮ آن دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﻮزﻳﻊ آب و ﺑﺎزده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻛﻪ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ، ﻃﻮل ﺑﺎﻟﻬﺎی آﺑﻴﺎری و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺤﻞ ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ و ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺖ اﻧﺮژی ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ در ﻃﻮل ﺑﺎل آﺑﻴﺎری (اﻓﺖ ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از اﺻﻄﻜﺎک و ﺑﺎر اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﻴﺐ ﻣﺴﻴﺮ) از اﻓﺖ ﻣﺠﺎز اﻧﺮژی در ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ.
ﻳﺎدآوری ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ آﺑﻔﺸﺎن دوار، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﭼﺮﺧﺸﻲ ﻟﻮﻟﻪ آﺑﺪه دﺳﺘﮕﺎه، ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮای ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد.

ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی واﺣﺪﻫﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

در ﺗﻬﻴﻪ ﻃﺮح اﺳﺘﻘﺮار ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﮔﺴﺘﺮه ﻃﺮح ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ آﺑﻴﺎری، ﻣﺴﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل، اﺟﺰاء ﺷﺒﻜﻪ و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺑﻪ ﻧﺤﻮی در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ آب ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر در آن ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮدد. اﻏﻠﺐ اراﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد:

اﻟﻒ- ﻗﻄﻌﻪ آﺑﻴﺎری : در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ اراﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری در ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ آﺑﻴﺎری (در ﻫﺮ اﺳﺘﻘﺮار) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ، اراﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ راﺑﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ب- ﻗﻄﻌﻪ زراعی : اراﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ( در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ) ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ (در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎر  ﻣﻮﺿﻌﻲ) در ﻳﻚ دور آﺑﻴﺎر  میﺑﺎﺷﺪ.

ج- واﺣﺪ ﻣﺰرﻋﻪ : اراﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺰرﻋﻪ (ﻟﻮﻟﻪای ﻛﻪ آب را از آﺑﮕﻴﺮ ﻣﺰرﻋﻪ درﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﻳﺎ ﺑﺎل آﺑﻴﺎری ﻣﻲ‌رﺳﺎﻧﺪ) ﻣﻲ‌ﺑﺎﺷﺪ.

در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه ﻣﺘﺪاول ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ : ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎی ﻛﺸﺎورزی، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اراﺿﻲ، رﻋﺎﻳﺖ ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪوده ﻫﺮ ﻃﺮح، رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﻣﻄﻠﻮب از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ می‌شود.

ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﻄﻌﺎت زراعی ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر

ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﻮاع ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول 6-1 ﺗﻌﻴﻴﻦ میﮔﺮدد.

ﺟﺪول -6-1 ﻣﺴﺎﺣﺖ اراضی ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ زراعی در ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺑﻴﺎری

اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎی ﻛﺸﺎورزی

ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی اراﺿﻲ در ﻣﺤﺪوده ﻫﺮ ﻃﺮح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﻛﺸﺎورزی در ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎﺷﺖ،داﺷﺖ، ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﭼﻮن زﻣﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺷﺖ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻓﺼﻞ آﺑﻴﺎری ﻣﻲ‌ﮔﺮدد، اﺑﻌﺎد و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﻄﻌﺎت زراﻋﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ و ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﺗﺮاﻛﺘﻮر ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ادوات ﻣﺮﺑﻮط در ﺳﻄﺢ ﻣﺰرﻋﻪ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮده و ﺧﻠﻠﻲ در اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺑﻴﺎری ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ.
ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺘﺪاول ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻪ در ﺳﺘﻮن آﺧﺮ ﺟﺪول 6-1 ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪه ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﻛﺸﺎورزی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده و ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد نمی‌آورند.

ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اراضی

ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﻄﻌﺎت آﺑﻴﺎری ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول 6-1 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎر و ارﻗﺎم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اراﺿﻲ اﻛﺜﺮ ﻛﺸﺎورزان ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻴﺰان ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ 2 ﺗﺎ 5 ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺎورز در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ، ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ دﺳﺘﻲ، آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ و آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﻛﺸﺎورزی و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری در ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ.
در ﻣﻮرد ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﭼﻮن از ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎی ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺰرﮔﺘﺮی در ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی ﻣﺘﺪاول اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‌ﺷﻮد، ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﺎورزان در ﺣﺪ اﻣﻜﺎن در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﻌﺎوﻧﻴﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﻛﺸﺖ و ﺻﻨﻌﺘﻬﺎ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺷﻮﻧﺪ.

ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪوده ﻫﺮ ﻃﺮح ﺑﺮای ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻻزم اﺳﺖ، ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی ﺑﻪ ﻧﺤﻮی اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻋﻮارﺿﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﺎده‌ﻫﺎ، ﺗﻴﺮﻫﺎی ﺑﺮق، آﺑﺮاﻫﻪ‌ﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ و زﻫﻜﺸﻬﺎی روﺑﺎز و … اﺣﺘﺮاز ﮔﺮدد و ﻳﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﻮارض در ﻣﺮز ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از راهﺣﻠﻬﺎی اﺟﺘﻨﺎب از ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد، ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺮدن اﺑﻌﺎد ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﺷﻮد، ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﻄﻌﺎت از ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ارﻗﺎم ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول 6-1 ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻧﺸﻮد.

ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻗﺘﺼﺎدی و ﺑﻬﺮه‌ﺑﺮداری از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری

ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی اراضی در ﻣﺤﺪوده ﻫﺮ ﻃﺮح در ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎی ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺘﺪاول ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﻌﺎت و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ و ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﻃﺮح را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺘﺪاول ﻧﻴﺰ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﺟﺰاء ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲﮔﺮدد.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﻄﻌﻪ‌بندی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻧﻜﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ میتوان ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی در ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎی ﻛﻤﺘﺮ از 10 ﻫﻜﺘﺎر را ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ، ﻣﺴﺎﺣﺘﻬﺎی 20-10 ﻫﻜﺘﺎر را ﺑﺮای ﺑﺎراﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ، ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ دﺳﺘﻲ، دﺳﺘﮕﺎه آﺑﻔﺸﺎن ﺧﻄﻲ و دﺳﺘﮕﺎه‌های ارآﺑﻬﺎی ﺑﺰرگ، ﻋﻘﺮﺑﻪای و خطی ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.