بازیافت پلاستیک همانند بازیافت دیگر مواد مانند کاغذ نیست و باید انواع پلاستیکها را به صورت جداگانه بازیافت نمود. در فرایند بازیافت مواد پلاستیکی نوع آن که باید بازیافت شود باید مد نظر قرار گیرد. بدین ترتیب که هر نوع پلاستیک جدا از انواع دیگر بازیافت شود، در غیر این صورت فرایند بازیافت با اشکال روبه رو خواهد شد. پلی اتیلن ها با هم، پلی پروپیلن ها با هم و پلی آمیدها با هم بازیافت می شوند، چرا که هنگام فرایند بازیافت مواد پلاستیکی را خرد سپس ذوب کرده و مجدداً مورد استفاده قرار می‌دهند بنابراین اگر ترکیبی از مواد پلاستیکی مختلف نظیر ظروف یک بار مصرف با انواع مختلف خرد و سپس ذوب شوند، با توجه به متفاوت بودن نقطه ذوب ترکیب ناهمگونی ایجاد می شود. مسئله بعدی نداشتن رنگ در مواد پلاستیکی است که اهمیت بسزایی در فرایند بازیافت دارد. به دلیل اینکه پلیمرهای رنگی دارای رنگ یکنواختی نیستند پس از بازیافت رنگ تیره پیدا می کنند در نتیجه کارخانه‌های سازنده برای به دست آوردن یک رنگ ثابت از مستربچ استفاده کرده سپس مواد پلیمری مذاب را به صورت فیلم درآورده و به کیسه پلاستیکی تبدیل می‌کنند، که ما از آنها به صورت کیسه‌های زباله مشکی استفاده می‌کنیم.

مراحل کلی بازیافت پلاستیک

به‌طور کلی ۳ روش برای بازیافت پلاستیک وجود دارد:

• بازیافت مکانیکی
• بازیافت شیمیایی
• بازیافت انرژی

در ایران و این مطلب مراحل بازیافت پلاستیکی شرح داده شده است و دیگر مراحل به ندرت در ایران انجام میپذیرد و مقرون بصرفه نیست.

روند بازیافت پلاستیک

مراحل بازیافت زیر برای عموم پلاستیکها صادق است ولی استثناعاتی هم وجود دارد مانند سبد که میتوان آنها را آسیاب نمود و پس از آسیاب بسته بندی و به مرحله گرانول سازی و حتی جهت تولید مجدد سبد ارسال کرد و یا پلاستیکهایی که از خط تولید کارخانجات می‌آید و تمیز است با پلاستیکهایی که از سطح شهر جمع‌آوری میشود متفاوت است. در زیر یک فرآیند کامل را شرح دادیم.

• قرار دادن ضایعات بر روی تسمه نقاله
• جداسازی بر اساس جنس پلاستیک
• جداسازی بر اساس رنگ
• جداسازی مواد دیگر ( فلز , چوب , شیشه و ….)
• شستشوی اولیه ( پیش شستشو )
• خورد کردن و آسیاب نمودن
• شستشو با آب سرد
• جداسازی در آب سرد بر اساس دانسیته
• شستشوی سایشی جهت از بین بردن اثر چسب و یا ذراتی که به سختی بر روی پلاستیکها چسبیده است
• شستشو با آب گرم : این مرحله از شستشو برای همه مواد پلاستکی لازم نیست و برای برخی الزامی است به عنوان مثال جهت بازیافت PET حتما باید با آبگرم شستشو انجام پذیرد و برای موادی که چرب است نیز باید انجام پذیرد.
• آبگیری
• خشک کردن
• جداسازی لیبل ( این مرحله در برخی از خطها در ابتدای خط است )
• کندر ( جهت نایلونها و مواد پلاستیکی سبک)
• تولید گرانول  ( این مرحله توسط اکسترودر انجام میپذیرد )

بازیافت پلاستیک اگرچه کار آسانی است اما ابتدا باید دانست که چه نوع پلاستیکی قابل بازیافت است. پلاستیک ها فرمول های مختلفی دارند و باید قبل از بازیافت برای تولید محصولات جدید منظم شوند. پلاستیک های مخلوط می توانند بازیافت شوند اما به ارزشمندی پلاستیک های مرتب شده نیستند زیرا خواص فیزیکی پلاستیک های بازیافت شده ممکن است متفاوت باشد. در واقع علت عدم امکان اصولی بازیافت پلاستیک ها تنوع آنها است. هر روز صدها نوع پلاستیک مورد استفاده اولیه قرار می گیرند بسیاری از مواد پلاستیکی از نظر شیمیایی ناسازگارند و دارای این قابلیت نیستند که به سادگی ذوب شده و به مواد دیگری تبدیل شوند. مرحله جداسازی بسیار اهمیت دارد و تا جایی که امکان دارد باید این جداسازی انجام شود حتی بر اساس رنگ و اگر این جداسازی هر چه بیشتر انجام پذیرد سود حاصله از بازیافت بیشتر میشود و پلاستیک بازیافت شده مرغوبتر است.

دسته بندی پلاستیک ها

1- PETE: Poly Ethylene Terephthalate : از این پلاستیک بطری هاک آشامیدنی ، دهان شویه و منگنه ها را می سازند.

2- HDPE: High Density Poly Ethylene : از این پلاستیک ظرف شیر، ظرف های زباله و بطری مواد پاک کننده را می سازند.

3- PVC: Poly Vinyl Chloride : از این پلاستیک بطری های روغن خوراکی و ظروف بسته بندی گوشت می سازند.

 

4- LDPE: Low Density Poly Ethylene : از این پلاستیک ظرف‌های تولیدی، ظروف غذا و ظروف نان را می سازند.

5- PP: Poly Propylene : از این پلاستیک ظروف ماست، بطری شامپو، نی نوشابه، ظروف مارگارین و پوشک بچه می سازند.

6- PS:  Poly Styrene : از این پلاستیک فنجان نوشیدنی های گرم، بسته های خانگی، کارتن تخم مرغ و سینی گوشت می سازند.

7- در این دسته هر نوع پلاستیک یا ظروف بسته بندی که بیشتر از یکنوع پلاستیک در آن بکار رود جا میگیرد.

 

علائم و اعداد بازیافت بر روی پلاستیک ها پلیمری

 

ضایعات پلی اتیلن

 

روشهای بازیافت پلی اتیلن ترفتالات

 

بازیافت پلاستیک ها

 

بازیافت مواد و سلامت محیط زیست

 

آموزش بازیافت پلاستیک