لوله کشی فاضلاب در ساختمان

هدف از لوله كشی آب و فاضلاب

هدف از لوله كشي آب و فاضلاب مخصوصا در شهرها تهيه و توزيع صحيح و پاكيزه آب تصفيه شده جهت آشاميدن و مصارف ديگر بهداشتي و خارج كردن فاضلاب حاصله از محيط مسكونی مي باشد.
لوله كشي آب و فاضلاب گرچه عمل عادی و پيش و پا افتاده بنظر مي رسد ولي در صورتيكه طبق اصول صحيح انجام نشود علاوه بر اينكه از نظر اقتصادي ممكن است توليد ضرر و زيان نمايد باعث گرفتاريها نيز مي گردد.
به همين دليل بايد لوله كشي ساختمان را مطابق نقشه صحيح وعملي انجام گردد.
قواعد وقوانيني جهت تهيه طرح اوليه لوله كشي و محاسبات آن در ساختمان تدوين شده است كه البته در كشورهاي مختلف اين قوانين با يكديگر اختلافاتي بسته به شرايط جغرافيايي دارند ولي در نهايت همگي اين قواعد براي انجام صحيح لوله كشي بكار گرفته مي شوند

بكار بردن اين قوانين مزاياي متعددی دارد:

الف) صرفه جويي اقتصادي در امر تهيه مصالح اوليه كمتر و بازدهي بيشتر. 
ب) جلوگيري از اشتباه كاري و دوباره كاريهايي كه در اثر تفاوت سليقه افراد بوجود مي آيد. 
ج) استاندارد شدن كليه لوازمات لوله كشي و تاسيسات بهداشتي و ساخت لوازمات بصورت سري وتعداد زياد و قيمت كمتر كه از نتايج هماهنگي قوانين ياد شده مي باشد.

اكثر آيين نامه هاي ملي لوله كشي براي حفظ بهداشت و ايمني محيط زندگي از راه نظارت حساب شده بر نصب و نگهداري سيستمهاي لوله كشي وضع مي شوند.
جزئيات شبكه هاي لوله كشي متنوع اما اصول اساسي ايمني و بهداشتي آنها يكسان است. نتايج مطلوب و لازم براي حفظ تندرستي مردم مشابه و مستقل از مكان زندگي است.اين اصول اساسي ايجاب مي‌كند كليه لوله كشي ها در ساختمان هاي خصوصي و عمومي مورد استفاده انسان طوري اجرا شوند كه حافظ سلامتي و بهزيستي و ايمني ساكنان آنها و جامعه باشند.
لوله كشي آب و فاضلاب تقريبا در در يك درجه از اهميت قرار دارند و تنها تفاوت آنهادر اين است كه آب به علت فشار شبكه آبرساني در لوله ها حركت مي كند در صورتيكه فاضلاب بعلت جاذبه و نيروي ثقل جريان مي يابدو نيز در لوله‌هاي فاضلاب سيفون و لوله‌های تهويه جهت جلوگيري از ورود گازهاي بدبو و خطر ناك حاصل از تخمير مواد موجود در فاضلاب توسط باكتری های مختلف به داخل ساختمان تعبيه گرديده است. لوله هاي آب وفاضلاب به لوازم بهداشتي ساختمان مربوط مي‌شوند.انتخاب صحيح اين لوازم در نماي داخلي ساختمان و ارزش اقتصادي آن تاثير فراوان دارد.

نکات مهم در اجرای لوله کشی فاضلاب

لوله کشی فاضلاب ساختمان یکی از مهمترین و پرکاربردترین بخشهای هر ساختمان و به شمار می‌آید. از همین رو هنگام اجرای لوله کشی فاضلاب ساختمان باید نکات و قوانین لوله کشی را به درستی رعایت کرد. برخی از آن نکات به شرح زیر است.

۱- لوله‌های افقی فاضلاب باید با شیب مناسب و یک نواخت نصب و کارگذاری شوند. شیب بیش از لوله‌ها حد باعث افزایش سرعت جریان فاضلاب شده، در نتیجه آن آب فاضلاب تخلیه شده و مواد جامد و فضولات در لوله‌ها باقی می‌ماند و به مرور باعث گرفتگی لوله‌ها و نیاز به لوله بازکنی و رفع گرفتگی لوله می‌شود. شیب کم نیز باعث کاهش و حتی قطع جریان فاضلاب شده و در نتیجه لوله‌ها مسدود می‌شود. مقدار شیب لوله کشی فاضلاب ۰ تا ۵ درصد است. مناسب‌ترین نوع فاضلاب و طول مسیر بین ۵ شیب در لوله کشی فاضلاب ساختمانها ۲ درصد است.

۲- در لوله کشی فاضلاب ساختمان از اتصالات ۴۵ درجه استفاده شود.

۳- باید لوله‌های فاضلاب را به وسیلهٔ بستهای مخصوص لوله مهار کرد.

۴- باید لوله فاضلاب را تا حد امکان مستقیم و صاف نصب کرد و آنها را از زیر ساختمان عبور نداد. در صورتی که لوله فاضلاب از زیر ساختمان عبور کرده است باید آنها را با حداقل 15 سانتیمتر بتن ساده پوشش داد و در صورتی که لوله‌ها در فاصله یک متری از پی و دیوارها قرار دارند، باید تا سطح زیر پی آنها را با بتن پوشاند.

۵- قبل از اتصال لوله قائم فاضلاب به لوله افقی فاضلاب، دریچه بازدید فاضلاب نصب شود. همچنین در انتهای لوله‌های افقی فاضلاب نیز نصب دریچه بازدید ضروری است. محل دریچه بازدید باید در دسترس افراد باشد.

۶- بعد از اجرای لوله کشی فاضلاب ساختمان به منظور اطمینان از عدم وجود نشتی باید مدار لوله کشی را آزمایش کنیم. این آزمایش را می‌توان با آب، هوای فشرده و دود انجام داد که رایج‌ترین روش استفاده از آب است. روش کار به این صورت است که تمام دهانه‌های باز را توسط توپی لوله فاضلاب می‌بندیم و آب را وارد لوله‌های فاضلاب میکنیم تا کاملاً از آب پر شوند. محلهای اتصال را با دقت بررسی کرده و در صورت وجود نشتی به رفع آن می‌پردازیم و آزمایش را مجدداً تکرار کرد. در صورت مرتفع بودن ساختمان باید آزمایش لوله‌ها را در چند مرحله انجام داد، زیرا فشار ستون آب آزمایشی در طبقات پایین زیاد می‌شود. در مورد این ساختمانها آزمایش را قسمت به قسمت انجام میدهیم. یعنی آزمایش هر طبقه جداگانه انجام می‌شود.

اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان

1 -سرعت تخلیه لوله‌کشی فاضلاب باید مناسب باشد، سرعت تخلیه با فشار زیاد یا کم مشکل زاست.

2 -لوله کشی صحیح از رسوب گذاری مواد در لوله‌ها جلوگیری می‌کند.از مخزن رسوب گیر مناسب استفاده کنید تا مواد جامد راه لوله را نگرفته و از گرفتگی لوله های فاضلاب جلوگیری کنید.

3 -برای منتشر نشدن بوی بد و نیز سرایت نکردن آلودگی‌های فاضلاب به داخل محیط و تامین سلامت ساکنین سیستم فاضلاب باید آب بند و هوابند باشد.

4 -سیستم فاضلاب باید قابلیت کنترل سطح فشار داخل شبکه را به منظور ایجاد هماهنگی رانش و مکش هوا در هنگام تخلیه فاضلاب دارا باشد.

5 -لوله های فاضلاب نباید از املاک و ساختمان های مجاور عبور کند و هر ساختمان باید دارای سیستم لوله کشی یگانه خود باشد.

6 -در ساختمان‌های چندطبقه، فاضلاب‌های سرویس بهداشتی باید از فضاهای مسکونی طبقات پایین عبور کند، همچنین اگر ساختمان دارای طبقات زیادی است نیازی به نصب سرعت گیر برای لوله کشی فاضلاب نمی باشد.

7 -لوله‌ها باید در ابعاد متناسب باشد و نیز درصورت قصد داکت کشی کردن لوله از ابعاد متناسب داکت استفاده شود، اگر از لوله های عمودی فاضلاب بهره بردید حتما از داخل داکت عبور داده شود.

8 -با جای گذاری کردن جسمی شبیه به مقوا در زیر لوله‌ها مقاومت آنها بیشتر می‌شود، همچنین پوشاندن لوله کشی فاضلاب با با ملات سبک آسیب پذیر بودن آنها را بیشتر می‌کند.

9 -انتخاب مسیر نامناسب در  لوله کشی فاضلاب منجر به ترکیدگی آنها می‌شود با راهنمایی مهندس یا تکنسین آگاه مسیر صحیح لوله کشی (عمودی یا افقی) را با توجه به محل برگزینید.

10 -لوله‌ها نباید وزن زیادی را متحمل شوند در هنگام لوله کشی این مسئله را لحاظ کنید تا از بروز خطرات بعدی پیشگیری شود.

نکات لوله کشی فاضلاب ساختمان ها

در اجرای خطوط فاضلاب و شبکه انتقال آب باران در ساختمان‌ها رعایت نکات زیر توصیه می‌شود :

1- در بالکن‌ها و تراس‌های مسقف و بدون سقف می بایست کفشو نصب شود.

2- در محل نصب پمپ‌ها و مخازن آب نیز نیاز به نصب کفشو است.

3- در پای کلیه رمپ‌های منتهی به فضای آزاد لازم است گریل همراه کفشو نصب شود.

4- کفشو‌های تراس، پارکینگ، حیاط و زیرزمین و همچنین کلیه خطوط آب باران ساختمان نباید به به سیستم فاضلاب شهری اتصال داشته باشد.

5- نباید کفشو اتاق‌های کولر، هواشور، هواساز به طور مستقیم به شبکه فاضلاب متصل شود.

6- اتصال فاضلاب آشپزخانه به فاضلاب سرویس‌ها مجاز نمی‌باشد.

7- برای کلیه خطوط اصلی فاضلاب و آب باران که از حالت عمودی به افقی تغییر کرده‌اند می‌بایست دریچه بازدید استاندارد تعبیه گردد.

8- ونت جهت جلوگیری از هرگونه پس زدگی بو‌های نامطبوع فاضلاب، برای چاه‌های جذبی داخل ساختمان که آب باران مستقیماً در آن تخلیه نمی‌شود تعبیه گردد.

9- از هرگونه سرعت گیر در خطوط فاضلاب مطلقا استفاده نشود.

10- نباید لوله‌های فاضلاب و آب باران را از داخل چاه آسانسور، کانالهای هوا، اتاق‌های برق و تابلو برق‌ها عبور داد.

11- به ازای هر ده طبقه می‌بایست حداقل یک هواکش کمکی نصب شود.

12- باید کلیه تدابیر لازم جهت کنترل انبساط طولی لوله‌ها در لوله کشی فاضلاب و آب باران در نظر گرفته شود.

13- تخلیه آب باران‌ها به گذر عمومی مجاز نیست مگر در مواردی که حفر چاه جذبی به هیچ عنوان میسر نباشد.

14- برای زهکشی درین‌ها می‌بایست خطوط مجزا اجرا گردد. اتصال مستقیم درین به خطوط فاضلاب و آب باران مجاز نمی‌باشد.