اصول کلی طراحی سیستم‌های آبیاری تحت فشار

ﻃﺮاحی ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻛﻪ روﺷﻬﺎی ﺑﺎراﻧﻲ و ﻣﻮﺿﻌﻲ دو ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه آﻧﺮا ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ، ﻛﺎری ﻋﻠﻤﻲ، ﻫﻨﺮی و ﺗﺠﺮﺑﻲ اﺳﺖ.
آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻮل ﻛﻠﻲ در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻃﺮﺣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻃﺮاح ﺗﺠﺎرب و اﺳﺘﻌﺪاد ﻫﻨﺮی ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﺗﻠﻔﻴﻖ داده و ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮبی دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ.ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﻃﺮح ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ واﻗﻌﻴﺎت و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﺪاف اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪه از ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﺿﻌﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدی، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺳﻄﺢ داﻧﺶ او ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﻏﻠﺐ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ.

− ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در اﺻﻮل ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ دارﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﻟﻮﻟﻪ‌ﻫﺎ، اﻓﺖ ﻧﺎﺷﻲ از اﺻﻄﻜﺎک، ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭘﻤﭗ و ﻗﺪرت ﻣﻮﺗﻮر و ﻏﻴﺮه

− ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در اﺻﻮل زﻳﺴﺘﻲ ﮔﻴﺎه دارﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﺮق، ﻧﻴﺎز آﺑﺸﻮﻳﻲ و اﻣﺜﺎل آن

− ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در اﺻﻮل و اﺣﺘﻤﺎﻻت دارﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ دﻣﺎ‌ی ﻫﻮا، ﺗﺒﺨﻴﺮ، ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد و ﻏﻴﺮه

ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ دﻗﺖ زﻳﺎد اﻧﺠﺎم داد. اﻣﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺴﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه و در ﭘﺎره‌ای ﻣﻮارد ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ. اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎ و ﻣﺪﻟﻬﺎی ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻘﻮﻟﻪ دﻳﮕﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد را دارﻧﺪ.
ﻧﻤﻮدارﻫﺎی ﮔﺮدش ﻛﺎر 1-1، 2-1 و 3-1 ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻣﺆﺛﺮ در آن را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار داد. اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:

– ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮاﺷﻨﺎسی در طراحی سیستم آبیاری

– ﮔﻴﺎه در طراحی سیستم آبیاری

– آب در طراحی سیستم آبیاری

– ﺧﺎک طراحی سیستم آبیاری

– ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﺎکﺷﻨﺎسی در طراحی سیستم آبیاری

– ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژی در طراحی سیستم‌های آبیاری

– ﻣﺴﺎﺋﻞ امنیتی ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ در طراحی سیستم آبیاری

– ﻧﻴﺎزﻫﺎی دﻳﮕﺮ در طراحی سیستم آبیاری

1-2-1 : ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ در طراحی سیستم آبیاری

ﻣﻬﻢ‌ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: درﺟﻪ ﺣﺮارت، ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد، رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا، ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ، ﺳﺎﻋﺎت آﻓﺘﺎﺑﻲ، ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ وﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺷﺮح اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ:

1-1-2-1  درﺟﻪ ﺣﺮارت

آﻣﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ دﻣﺎ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ روزاﻧﻪ، ﻫﻔﺘﮕﻲ و دورهﻫﺎی 10 روزه و ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻃﻼﻋﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل %75 ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ.

دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ آﻣﺎر درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ روزاﻧﻪ ﻧﻴﺰ در ﭘﺎرهای از روﺷﻬﺎی ﺑﺮآورد ﻧﻴﺎز آﺑﻲ و در ﻣﻮارد ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺎﺧﺺ رﺳﻮبﮔﺬاری ﻛﺮﺑﻨﺎت در ﻗﻄﺮه ﭼﻜﺎﻧﻬﺎ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻟﺰﺟﺖ آب و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻓﺖ اﺻﻄﻜﺎک در ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﺪرت ﭘﻤﭗ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻜﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﺜﺒﺖ(NPSH) 2 ﺿﺮورت دارد.

2-1-2-1    ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد

ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد از ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﻴﻴﻦ آراﻳﺶ ﺑﺎﻟﻬﺎی آﺑﻴﺎری و ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺻﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻠﻔﺎت ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻟﮕﻮی ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ وﻗﻮع وزش آن در ﺟﻬﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﻢ ﮔﻠﺒﺎدﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ. ﻟﺬا ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد، ﮔﻠﺒﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﻣﺎﻫﻬﺎی رﺷﺪ و ﻳﺎ در ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ رﺳﻢ ﺷﻮد

سه عدد فلوچارت

ﺑﺮای ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻋﺖ (ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ) ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع  ﻣﺘﺮی ﻛﻪ در ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎی ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد، ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﺪول 2-1 اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.

ﺟﺪول -2-1 ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد در ارﺗﻔﺎع Z از ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ

3-1-2-1    رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا

از آﻣﺎر رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻤﺒﻮد ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻠﻔﺎت ﺗﺒﺨﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻣﻴﺰان ﻣﺘﻮﺳﻂ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﻴﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد.

4-1-2-1    ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ

اﻃﻼﻋﺎت و آﻣﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﻻﻧﻪ، ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ، روزاﻧﻪ، ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﺮوع و ﺧﺎﺗﻤﻪ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻴﻬﺎ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎران ﻣﺆﺛﺮ و ﻧﻴﺎز آﺑﻴﺎری ﺿﺮوری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

5-1-2-1    ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ

ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ، ﻃﻮل ﺳﺎﻋﺘﻬﺎی آﻓﺘﺎﺑﻲ، ﺷﺮوع ﻳﺦﺑﻨﺪاﻧﻬﺎ و ﺧﺎﺗﻤﻪ آﻧﻬﺎ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ دﻣﺎی ﻫﻮا، ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ روﺷﻬﺎی ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.

 

2-2-1 : ﮔﻴﺎه در طراحی سیستم آبیاری

اﻃﻼع از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زراﻋﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر آﺑﻴﺎری ﺷﻮد، اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ. از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

−    ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﺖ،

−    ﻃﻮل دوره روﻳﺶ اوﻟﻴﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﻴﺎه 10 درﺻﺪ ﺳﻄﺢ ﺳﺎﻳﻪاﻧﺪاز ﺧﻮد را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ

−    ﻃﻮل دوره رﺷﺪ ﺷﺎخ و ﺑﺮگ

−    ﻃﻮل دورهای ﻛﻪ ﮔﻴﺎه در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻠﻮغ2 ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮد

−    ﻃﻮل دوره‌ایﻛﻪ ﮔﻴﺎه رﺷﺪ ﻧﺰوﻟﻲ داﺷﺘﻪ و در اﻧﺘﻬﺎی اﻳﻦ دوره ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد

−    زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل

−    ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق ﮔﻴﺎه در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ

−    ﺳﻄﺢ ﺳﺎﻳﻪ اﻧﺪاز ﮔﻴﺎه و ﻣﻘﺪار آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﻣﺰرﻋﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻠﻮغ،

−    درﺟﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ و ﺳﺎزﮔﺎری ﮔﻴﺎه ﺑﺎ آب و ﻫﻮای ﻣﻮﺟﻮد،

−    ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ آب ﺳﻬﻞاﻟﻮﺻﻮل ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ از ﻣﺤﻴﻂ رﻳﺸﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻴﺎﺑﺪ،

−    ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﮔﻴﺎﻫﻲ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ،

−    ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﺷﺶ آب روی ﺷﺎخ و ﺑﺮگ و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺮﻃﻮب ﺷﺪن اﻧﺪاﻣﻬﺎی ﻫﻮاﻳﻲ،

−    آب ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬبﮔﻴﺎه ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮔﻴﺎه واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ،

−    ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻋﻤﻖ رﻳﺸﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮات آن در ﻃﻮل دوره رﺷﺪ،

−    درﺟﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﺷﻮری و آﺳﺘﺎﻧﻪ رﺷﺪ از ﻧﻈﺮ ﺷﻮری و ﻣﻴﺰان اﻓﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻮری،

−    درﺟﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﺳﺪﻳﻢ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻠﻮل ﺧﺎک،

−    ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ آﻧﻴﻮﻧﻬﺎ و ﻛﺎﺗﻴﻮﻧﻬﺎی ﻣﺤﻠﻮل ﺧﺎک

−    ﺗﻨﺎﺳﺐ روش آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎ اﻟﮕﻮی ﻛﺸﺖ.

3-2-1 : آب در طراحی سیستم آبیاری

وﺿﻌﻴﺖ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻛﻤﻲ، ﻛﻴﻔﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ ﻛﺴﺐ ﺷﻮد.

−    ﻧﻮع ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺄﻣﻴﻦ آب (آﺑﻬﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﺳﻄﺤﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺸﺪه) و وﺿﻌﻴﺖ ﺣق‌آﺑﻪﻫﺎ،

−    ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﺒﻊ آب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ،

−    آب و اﺛﺮ آن ﺑﺮ رﺷﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت،

−    ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آب در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻧﺴﺪاد ﻗﻄﺮهﭼﻜﺎﻧﻬﺎ، و

−    ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ، ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻴﻬﺎی ﻣﻮﺟﻮد در آب.

1-3-2-1    ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻴﻔﻲ آب

ﻛﻴﻔﻴﺖ آب در آﺑﻴﺎری ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ و ﻣﻮادی ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل در آن وﺟﻮد دارﻧﺪ، ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺻﺎﻓﻴﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺗﻮان ذرات ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻧﺪازه 50 ﺗﺎ 100 ﻣﻴﻜﺮون را ﺟﺪا ﻧﻤﻮد. اﻣﺎ ذرات ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از آن در ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ رﺳﻮب ﻛﺮده و ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺴﺪاد آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده در آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی ﻛﻴﻔﻲ آب از ﻧﻈﺮ ﻛﻤﻴﺘﻬﺎی ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻫﻤﺎن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی آب ﺷﺮب اﺳﺖ اﻣﺎ در آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻣﻮادی ﻛﻪ در آب ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻏﻠﻈﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﺰان ﻳﻮﻧﻬﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺳﻪ اﺛﺮ ﻋﻤﺪه ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

−    اﺛﺮ ﺷﻮری ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه

−    اﺛﺮ ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﺎک

−    اﺛﺮ ﺳﻤﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﻳﻮﻧﻬﺎ ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه

ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ و ﺑﺮاز ﻣﻌﻤﻮﻟﻲﺗﺮﻳﻦ اﻧﻮاع ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖزای ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آب آﺑﻴﺎری ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﮔﺮ آب آﺑﻴﺎری از پساﺑﻬﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ در آب ﺑﻴﺸﺘﺮ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. آﺛﺎر ﻣﻴﺰان ﺳﺪﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب و ﻳﻮن ﻛﻠﺮ و ﺷﻮری در آب آﺑﻴﺎری در ﺟﺪول 3-1 ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

2-3-2-1    ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻴﻬﺎی آب

ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻴﻬﺎی آب ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ:

اﻟﻒ – ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ : ذرات ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ ﻣﻮﺟﻮد در آب ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎک رس، ﺷﻦ و ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪهای ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮی و ﺟﻠﺒﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻧﺪازه اﻳﻦ ذرات از ﺣﺪ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺼﻔﻴﻪ اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻃﻼع از ﻣﻘﺪار وزﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻮاد در ﻫﺮ واﺣﺪ ﺣﺠﻢ آب ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه در آﺑﻴﺎری ﻣﻮﺿﻌﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ.

ب –  ﺷﻮری : در ﻣﻮرد ﺷﻮری و آﺛﺎر آن ﺑﺮ ﺧﺎک و ﮔﻴﺎه در ﺑﻨﺪ 8-1 اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ج  – PH آب : آب‌هایی ﻛﻪ ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ، اﻏﻠﺐ اﺳﻴﺪﻳﺘﻪ ﺑﻴﻦ 6/5 ﺗﺎ 8/4 داﺷﺘﻪ و از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻧﺪرت اﻳﺠﺎد اﺷﻜﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻣﺎ از ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ pH در ﻛﻨﺸﻬﺎی ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ دارد. ﻟﺬا ﺗﻌﻴﻴﻦ pH آب ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻴﺰان رﺳﻮﺑﮕﺬاری در ﻗﻄﺮه ﭼﻜﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ pH در ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻠﺮ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل رﺷﺪ ﻣﻮﺟﻮدات ذرهﺑﻴﻨﻲ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ.

د – ﻛﻠﺴﻴﻢ : ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدی در اﻛﺜﺮ آﺑﻬﺎ وﺟﻮد دارد. ﺧﺎﻛﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺎوی ﻳﻮن ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ﻛﻠﺴﻴﻢ در آب ﻳﺎ ﺧﺎک ﻻزم اﺳﺖ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﭻ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ آﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻏﻨﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ آﺑﻬﺎی ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ.

ﺟﺪول -3-1 راﻫﻨﻤﺎی ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ آب آﺑﻴﺎری [21]

*    ECW ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ، اﻧﺪازه ای از ﺷﻮری آب ﺑﻮده و ﺑﺮاﺳﺎس دﺳﻲزﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮﻣﺘﺮدر 25 ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻳﺎ واﺣﺪ ﻣﻴﻠﻲﻣﻮس درﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد. ﻛﻪ ﻫﺮدو ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ. T.D.S ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻞ ﻣﻮاد ﺣﻞ ﺷﺪه ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

**    SAR ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺪﻳﻢ ﺟﺬب ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. SAR ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺎ ﻧﻤﺎد RNa ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آن ﺑﻪ ﺑﻨﺪ 8-1 ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد. در ﻳﻚ SAR ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺷﻮری، اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺳﻨﺠﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی ﺑﺎ SAR و Ecw ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از Rhoades(1977) و Oster and Schroer(1979) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

***    ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﺳﻄﺤﻲ، اﻏﻠﺐ درﺧﺘﺎن و ﮔﻴﺎﻫﺎن ﭼﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻳﻚﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺴﺎس ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ(ﺑﻪ ﺟﺪول 20-1 و 21-1 ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد). ﺑﺮای آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻢ (<30%)، ﺳﺪﻳﻢ و ﻛﻠﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮگ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺣﺴﺎس ﺟﺬب ﺷﻮد. ﺑﺮای ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺟﺬب ﺟﺪول (22-1) ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﺮدد.

****    ﺑﺮا ی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﺮم ﺑﻪ ﺟﺪول 22-1 ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد

*****    No3-N ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺘﺮات ﻧﻴﺘﺮوژن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ واژه ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن ﮔﺰارش ﻣﻲﺷﻮد (وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺎب ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ NH4-N و N آﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﻮد)

ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ : ﻧﻘﺶ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻛﻠﺴﻴﻢ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻗﻊ اﻳﻦ دو ﻋﻨﺼﺮ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻧﻨﻤﻮده و ﺟﻤﻊ Ca+Mg را در ﮔﺰارﺷﻬﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ.

ﺳﺪﻳﻢ : ﻧﻤﻜﻬﺎی ﺳﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل در آب ﺑﻮده و ﻟﺬا در اﻛﺜﺮ آﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آﺑﻴﺎری ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﺟﻮد دارد. ﻧﻘﺶ ﺳﺪﻳﻢ در آب و ﺧﺎک و ﺗﺄﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺧﺎک در ﺑﻨﺪ 8-1 اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ز – ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ : ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ در آﺑﻬﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و ﻧﻘﺶ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺪﻳﻢ اﺳﺖ.

ح –  آﻫﻦ : آﻫﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در آب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻮل (ﻓﺮو) ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻏﻠﻈﺘﻬﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از 0/1 ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴﻮن آن ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﻗﻄﺮهﭼﻜﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد. رﺳﻮب آﻫﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر، اﻓﺰاﻳﺶ pH و ﻳﺎ در اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻣﻮاد ﻟﺰﺟﻲ1  در داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ و رﺳﻮب داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ و ﻣﺠﺎری ﻗﻄﺮهﭼﻜﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺮدد.

ط – ﻣﻨﮕﻨﺰ : در آﺑﻬﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﻨﮕﻨﺰ اﻏﻠﺐ ﻛﻤﺘﺮ از آﻫﻦ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻫﻦ در اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎ ﻳﺎ ﻛﻨﺸﻬﺎی ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻗﻄﺮهﭼﻜﺎﻧﻬﺎ رﺳﻮب ﻣﻲﻛﻨﺪ. رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻨﮕﻨﺰ ﻗﻬﻮهای ﺗﻴﺮه رﻧﮓ اﺳﺖ.

ی –  ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت : ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت در ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺑﻬﺎ وﺟﻮد دارد. ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت ﺳﺪﻳﻢ و ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﻜﻬﺎی ﻣﺤﻠﻮل و ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﻣﺪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ در ﺧﺎک ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮق اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد، دیاﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ ﺧﺎرج ﺷﺪه و ﻧﻤﻚ ﻏﻴﺮﻣﺤﻠﻮل آﻫﻚ (Co3Ca) ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﻣﻮرد ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﻧﻴﺰ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ اﻧﺠﺎم و رﺳﻮب ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد. رﺳﻮب ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ در دﻫﺎﻧﻪ ﻗﻄﺮهﭼﻜﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد.

ک – ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎ : آﺑﻬﺎی ﺣﺎوی ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻬﺎی ﺳﺪﻳﻢ و ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﭘﺲ از وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﺧﺎک، ﻛﻠﺴﻴﻢ را ﺟﺬب ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺷﺪن ﺧﺎک ﻣﻲ ﮔﺮدد.

ل –  ﻛﻠﺮ :  ﻛﻠﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻤﻲ در آب ﻣﻄﺮح اﺳﺖ و ﻧﻘﺶ آن در ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری در ﺑﻨﺪ 8-1 ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ.

م – ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻬﺎ : ﺳﻮﻟﻔﺎت در ﺑﻴﺸﺘﺮ آﺑﻬﺎ وﺟﻮد دارد. ﻧﻤﻜﻬﺎی ﺳﺪﻳﻢ، ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ و ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ آن ﻣﺤﻠﻮﻟﻨﺪ اﻣﺎ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻛﻠﺴﻴﻢ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺤﻠﻮل اﺳﺖ. ﺳﻮﻟﻔﺎت ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺧﺎک اﺛﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد.

ن –  ﻧﻴﺘﺮاتها : ﻧﻴﺘﺮات ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدی در آﺑﻬﺎ وﺟﻮد دارد. اﮔﺮ آب آﺑﻴﺎری ﺣﺎوی ﭘﺴﺎب ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻳﻮن ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻓﺮاوان و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ از آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎ در آن وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﻧﻴﺘﺮات ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ ﺧﺎک ﻧﺪارد اﻣﺎ ﺟﺬب آن ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻳﺎن آور باشد.

س – ﺑﺮ : ﺑﺮ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻤﻲ آب ﺑﻮده و در ﻣﻮرد آن در ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻴﻔﻲ آب ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ.

3-3-2-1    ﻣﻘﺪار آب

ﻣﻘﺪار آﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻳﻚ ﻃﺮح آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻮاﺑﮕﻮی ﻧﻴﺎزﻫﺎی آﺑﻴﺎری در ﻃﻮل ﻓﺼﻞ رﺷﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎز روزاﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار آب ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ روﺷﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻢ آﺑﻴﺎری2 را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد.

4-2-1 : ﺧﺎک طراحی سیستم آبیاری

اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎک در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻗﺪری اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازهﻫﺎی ﻃﺮح، ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ. در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻻزم اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ از ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری در ﻣﻮرد آن اﺟﺮا ﺷﻮد در دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ:

−    ﺑﺎﻓﺖ و ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﺎک،

−    ﻧﻘﺎط ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻣﻬﻢ ﺧﺎک ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ زراﻋﻲ و ﻧﻘﻄﻪ ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ داﻳﻢ و ﻣﻮﻗﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎک در ﻓﺸﺎر 0/1 اﺗﻤﺴﻔﺮ و ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎک در ﻓﺸﺎر 15 آﺗﻤﺴﻔﺮ، آب ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ دو ﺣﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ زراﻋﻲ و ﻧﻘﻄﻪ ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ داﻳﻢ،

−    ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮی آب در ﺧﺎک،

−    ﻧﻴﺎز ﺧﺎک ﺑﻪ آﺑﺸﻮﻳﻲ،

−    ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺧﺎک،

−    ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رﻃﻮﺑﺘﻲ ﺧﺎک در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ.

1-4-2-1  آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎک

ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ زراﻋﻲ، آب ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب ﮔﻴﺎه و ﻣﻘﺪار آﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻋﻤﻖ ﺧﺎک ذﺧﻴﺮه ﺷﻮد، ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎک داﺷﺘﻪ و در ﻫﺮ ﻃﺮح آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪﻣﺸﺨﺼﺎً ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد. ﺟﺪول 4-1 اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ را ﺑﺮای ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﻮاع ﺑﺎﻓﺘﻬﺎی ﺧﺎک ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ.

2-4-2-1    ﺷﻮری ﺧﺎک

ﺧﺎﻛﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺬب ﺳﺪﻳﻢ درﻋﺼﺎره اﺷﺒﺎع (ﻛﻪ ﺑﺎ آب ﻣﻘﻄﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ) ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻣﻲ‌ﺷﻮﻧﺪ:

− ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ (ﻧﺮﻣﺎل)

− ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺷﻮر

− ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ

− ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺷﻮر- ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ

ﺟﺪول -4-1 ﻇﺮﻓﻴﺖ زراﻋﻲ، ﺣﺪآب ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺬب و آب ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس درﻫﺮﻣﺘﺮﻋﻤﻖ ﺧﺎک [10]

ﻳﺎدآوری: داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات در داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
 

5-2-1 : ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﺎکﺷﻨﺎﺳﻲ در طراحی سیستم آبیاری

ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ و درﺟﻪﺑﻨﺪی ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎکﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮای ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ و ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی زﻣﻴﻦ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن و درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اراﺿﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺸﺖ وﻛﺎر در وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد (ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد) و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اراﺿﻲ (ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اراﺿﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺸﺖ و ﻛﺎرآﻳﻲ ﭘﺲ از رﻓﻊ و ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ) ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ﻧﺤﻮه ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی اﺳﺘﺎﻧﺪارد اراﺿﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﺎک و آب وزارت ﻛﺸﺎورزی ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﻧﺸﺮﻳﻪ 205 آن ﻣﺆﺳﺴﻪ1 آﻣﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی اﺳﺘﺎﻧﺪارد اراﺿﻲ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻣﺮﻏﻮﺑﻴﺖ اراﺿﻲ را در وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ درﺟﻪ ﺑﻨﺪی اراﺿﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻛﺸﺖ و ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد.ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﻮری ﺑﺮﺣﺴﺐ دﺳﻲزﻳﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول 5-1 ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﻛﻪ از آن ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮع، روش و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.

ﺟﺪول -5-1 ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺧﺎک 

6-2-1 : ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژی در طراحی سیستم‌های آبیاری

در ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻻزم در آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ و ﮔﺴﻴﻠﻨﺪهﻫﺎ اﻧﺮژی ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ، ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻧﺘﻘﺎل آب ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪی را از ﻧﻈﺮ ﻓﺸﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻧﻮع ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﭘﻤﭙﺎژ، ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻧﺮژی از ﺟﻤﻠﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺎﺷﺪ.

7-2-1    ﻧﻴﺮوی اﻧﺴﺎﻧﻲ

ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر در ﮔﺮو راﻫﺒﺮی و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن آﺷﻨﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﺎده واﮔﺬار ﻧﻤﻮد. اﻣﺎ ﭘﺎرهای از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻦ ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮕﻬﺎ و ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺎﻫﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺮوی اﻧﺴﺎﻧﻲ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﺧﺎص دارﻧﺪ، ﺧﻮدداری ﺷﻮد.

8-2-1    ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ

ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺘﺨﺎب روش ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺑﻴﺎری ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ. آﻳﺎ زارع ﻳﺎ زارﻋﻴﻦ ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح ﭘﺬﻳﺮش اﺟﺮای ﺳﻴﺴﺘﻢ را دارﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ و اﮔﺮ ﭘﺬﻳﺮش دارﻧﺪ ﭼﻪ ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدد. ﺗﺎ ﭘﺲ از اﺟﺮا ﻣﺸﻜﻼت در ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ.

ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ از اﺟﺮا ﭘﺪﻳﺪ آﻳﺪ، آن اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ در زﻣﻴﻦ ﭼﻨﺪ زارع ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و آﻧﻬﺎ ﺗﻮاﻓﻘﻲ در ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻟﺬا در ﺻﻮرت ﻧﺒﻮدن اﻳﻦ ﺗﻮاﻓﻖ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ زارﻋﻴﻦ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد (ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦﻛﺎر در اراﺿﻲ ﺧﺮد ﻣﺎﻟﻜﻲ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ) و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد.

ﺑﻪﻃﻮری ﻛﻪ زارﻋﻴﻦ ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ در آﺑﻴﺎری ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ واﺣﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

از دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، داﻧﺶ ﻓﻨﻲ و ﻣﻴﺰان آﺷﻨﺎﻳﻲ زارﻋﻴﻦ ﺑﻪ روﺷﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺑﻴﺎری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. روﺷﻬﺎی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داﻧﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮی در ﻧﺤﻮه ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری و ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاری دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ زارﻋﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری اﻃﻼع ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻼﺳﻬﺎی آﻣﻮزﺷﻲ و ﺗﺮوﻳﺠﻲ داﻧﺶ ﻓﻨﻲ زارﻋﻴﻦ را اﻓﺰاﻳﺶ داد ﺗﺎ از وﻗﻮع ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺸﻜﻼت در ﺣﻴﻦ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺷﻮد.

9-2-1 : ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ در طراحی سیستم آبیاری

ﻳﻜﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎی ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺳﺮﻗﺖ ﻟﻮازم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﺟﺮای ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﮔﺮدد، ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاری آﻧﻬﺎ در زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻮده و آﺑﭙﺎﺷﻬﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﭘﺲ از ﻫﺮ ﺑﺎر آﺑﻴﺎری ﻗﺎﺑﻞ ﺟﻤﻊآوری و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن در ﻣﺤﻠﻲ اﻣﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ. روﺷﻬﺎی ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و آﺑﭙﺎش ﻣﺘﺤﺮک و ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی آﺑﻔﺸﺎن ﻗﺮﻗﺮهای از اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﭘﺪﻳﺪه ﺳﺮﻗﺖ وﺟﻮد دارد اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ روﺷﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل زارﻋﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﻬﻢ در ﻃﺮاﺣﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.

10-2-1 : ﻧﻴﺎزﻫﺎی دﻳﮕﺮ در طراحی سیستم آبیاری

ﻣﻮارد ﺿﺮوری دﻳﮕﺮ ﺑﺮای ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﻴﺎری ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺎدهﻫﺎ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، زﻫﻜﺸﻬﺎ و دﻳﮕﺮ ﻋﻮارض ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﺤﻮه ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺴﻴﻠﻬﺎ، ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮر ﺗﻴﺮﻫﺎی ﺑﺮق و ﺗﻠﻔﻦ و دﻛﻠﻬﺎی ﻓﺸﺎر ﻗﻮی، ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺎز، آب و ﻏﻴﺮه) ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ.